SEZON 1. ODCINEK 9.
24 kwietnia
SAKRAMENTALIA
Kościół jest „miejscem chrześcijańskich sakramentów”, sam w sobie stanowi wielki sakrament, który obejmuje i ożywia inne sakramenty. Sakramenty są widzialnymi znakami wiary, które z ustanowienia Jezusa Chrystusa są „pomostem, więzią” między człowiekiem i Bogiem, między światem widzialnym i niewidzialnym oraz dają człowiekowi łaskę Bożą. Sakramenty nie są znakami dowolnymi, zmienianymi wedle życzenia lub czasów, w których żyjemy. Mają ustaloną strukturę i sens, które pielęgnuje i rozwija wspólnota Kościoła. Kiedy sprawuje się poszczególne z 7 sakramentów zawsze są znakiem łączności z Bogiem (nawet wtedy, gdy ktoś nie ma dostatecznej wiary). Sakramenty nie wyczerpują wszystkich możliwości spotkania w wierze Boga i człowieka. Bóg daje swą łaskę w różny sposób i wiąże ją z różnymi znakami.
Wśród znaków, w liturgii i w codziennym życiu, spotykamy takie, które uświęcają różne okoliczności życia człowieka i uświadamiają bliskość Wszechmocnego Boga. Na mocy skarbnicy modlitw Kościoła dają nam szansę przygotowania się do przyjęcia sakramentów i zjednoczenia z Trójcą Przenajświętszą. Nie są ustanowione raz na zawsze. Uczestnictwo w sakramentaliach jest zależne od woli człowieka, ale odrzucanie niektórych z nich wskazuje na niedojrzałość wiary. Są takie, które wyczerpują swoją siłę budowania wiary, nadziei i miłości, wtedy odchodzą w zapomnienie, nie uszczuplając niczego z wiary Kościoła i ludzi. Liczba sakramentaliów nie jest zamknięta i Kościół może dodać nowe. O ile sakramenty umacniają łaskę Bożą w najważniejszych, węzłowych momentach życia ludzkiego (narodziny człowieka, dojrzewanie, wybór drogi), o tyle sakramentalia przynoszą łaskę wspomagającą w okolicznościach życia codziennego. Wielość tych znaków pokazuje wielorakość darów, które daje Bóg człowiekowi. Skoro sakramentalia są działaniem Kościoła, On określa ich zmieniające się formy oraz tych, którzy je sprawują (biskup, prezbiter, diakon, lektor oraz wierny świecki).
Aby uświadomić sobie ich rangę, w celu lepszego zapamiętania (nieco upraszczając) warto wspomnieć o pewnych grupach sakramentaliów. Wśród tych znaków są takie, które ustanawiają osoby do pełnienia pewnych obowiązków lub ustanawiają rzeczy do pewnego celu np.: posługę lektora (do czytania Słowa Bożego), nadzwyczajnego szafarza Eucharystii (np. panów, którzy zanoszą Komunią chorym lub rozdają Komunię św. w kościele), konsekrację kościoła, błogosławieństwo ołtarza lub upraszają łaskę osobom lub wiążą Boże błogosławieństwo z poszczególnymi rzeczami lub czynnościami np.: umycie nóg w Wielki Czwartek podczas Triduum Paschalnego, procesje, pielgrzymki, adoracja krzyża, znak krzyża, woda święcona, odmawianie modlitw, wzywanie Imienia Jezus, droga krzyżowa, nawiedzanie sanktuariów, oddawanie czci relikwiom, nabożeństwa, kolęda, opłatek, egzorcyzmy (modlitwy i czynności mające na celu wypędzanie złego ducha lub wolnienie od wpływu Szatana) lub błogosławieństwa (świętych olejów, naczyń i szat liturgicznych, dzwonów, przedmiotów kultu: różańce, obrazy medaliki itp.). Szczególny przypadkiem sakramentaliów jest pogrzeb chrześcijański, który przysługuje tylko osobom ochrzczonym, które w pełni wyznają wiarę i przyjmują nauczanie Kościoła katolickiego.
Mając na względzie dobro duchowe wiernych i wspólnoty Kościoła należy rozwijać powyższe formy pobożności, aby pogłębiona wiara, nadzieja i miłość prowadziły do zbawienia. Jednak nie można zapominać o tym, że sakramentalia nie mogą rozwijać się poza wspólnotą Kościoła i powinny prowadzić ku sakramentom i liturgii. Aby nie stały się tylko przejawem zwykłej historii, swoją godność i sens muszą czerpać ze S ł o w a B o ż e g o oraz k a t o l i c k i e j T r a d y c j i.
W korzystaniu z niektórych sakramentaliów mogą pojawiać się wątpliwości, które niepokoją umysły pobożne. W celu uniknięcia takich sytuacji podajemy kilka praktycznych wskazówek. 1. Trzeba poważnie potraktować wezwanie do stałego, osobistego rozwijania wiary. Tu potrzebujemy właściwego źródła, jakim jest Biblia i nauczanie Kościoła. Wysiłek codziennego czytania poszczególnych ksiąg Pisma Świętego (począwszy od Nowego Testamentu) oraz zgłębianie Katechizmu Kościoła Katolickiego zapewnia dostateczną wiedzę i chroni nas przed niedojrzałym rozumieniem znaków wiary. W ten sposób zyskujemy wrażliwość na to, co święte. 2. Tak ukształtowana pobożność podpowiada nam, że rzeczy poświęcone nie mogą być porównywane z Bogiem lub osobami świętymi, do których się odnoszą. Pieczę nad znaczeniem sakramentaliów ma kościelna władza i ona decyduje o ich przydatności dla wiary. Nie możemy się do nich przywiązywać. Dlatego, gdy Kościół tak postanowi, albo przedmioty kultu zniszczą się należy zrezygnować z ich korzystania. 3. Jeśli chodzi o przedmioty religijne zniszczone, to powinniśmy zadbać o to, aby wyłączenie ich z użytkowania nie była zgorszeniem dla słabszych braci w wierze. Pamięć o tym uchroni nas przed niegodnym traktowaniem rzeczy poświęconych. Jak więc pozbyć się porwanych różańców, zniszczonych obrazków lub podobizn świętych czy palm wielkanocnych? Mądrość i zmysł wiary podpowiadają właściwe rozwiązanie, nieużyteczne rzeczy religijne należy po prostu spalić. Nie wypada bowiem, aby przedmioty przeznaczone do wzrostu naszej wiary wyrzucać w miejsca kojarzące się jednoznacznie z utratą czci.