POBOŻNOŚĆ LUDOWA.
14 maja
W każdej religii istotne są trzy główne elementy: 1. Bóg, którego się wyznaje, 2. kult publiczny i prywatny oraz 3. życie codzienne według odpowiednich norm moralnych. To wydaje się proste do zrozumienia, bowiem, gdy człowiek przyjmuje jakieś bóstwo za swoje, chce mu oddać cześć; czyni to, albo sam, albo z innymi ludźmi. A skoro uwierzył, chce owe bóstwo przekonać, że zasługuje na to, aby bóg nim się opiekował – zatem postępuje według jakichś zasad moralnych. Tak jest i w chrześcijaństwie. Istotna różnica z innymi religiami polega na tym, że chrześcijanie wierzą i oddają część prawdziwemu Bogu, który objawił się w Jezusie Chrystusie, oraz starają się prowadzić życie prywatne i społeczne według jego Ewangelii i nauczanie złożonego przez Niego Kościoła.
Te trzy elementy kształtujące postawę chrześcijanina – katolika możemy nazwać wyrażeniami, które znamy z katechezy to: 1. Credo, czyli najważniejsze prawdy wiary. Z tego wynikają zasady moralnego postępowania, czyli 2. Dekalog, a owocem jest 3. Liturgia. W ten sposób rozwija się życie duchowe wierzących w Chrystusa, który objawia się przez Słowo Boże i Sakramenty Święte. Między „Credo – Dekalogiem – Liturgią” istnieje ścisły związek. Jak pisał św. Jan Paweł II: „sama liturgia jest modlitwą, która wyjaśnia się i rozwija w wyznawaniu wiary, a owoce sprawowanej liturgii są niezbędnym źródłem do moralnego postepowania postępowania i podobnie jak modlitwa wymaga wiary. Jeśli wiara nie przejawia się w działaniu jest martwa (Jk 2,14-16) i nie może przynieść owoców życia wiecznego”.
Liturgia jest ośrodkiem życia Kościoła i nie może jej zastąpić żadna inna forma pobożności w Kościele, ale istnieją również inne praktyki pobożne, które są także wyrazem wiary. One wynikają z liturgii i do niej prowadzą oraz przyczyniają się do wzrostu życia chrześcijańskiego. Liturgia i pobożność ludowa uzupełniają się. Pierwszeństwa ma jednak zawsze liturgia, bo w niej dokonuje się doskonale uwielbienie Boga i uświęcenie człowieka. Ona buduje wspólnotę Kościoła przez Słowo rodzące i umacniające wiarę oraz przez sakramenty, udzielając łaski koniecznej dla prowadzenie życia chrześcijańskiego. Dlatego życie religijne każdego chrześcijanina od narodzin (chrzest), aż do śmierci (pogrzeb) związane jest z liturgią.
Co zatem kryje się za słowem liturgia? To sakramenty święte, sakramentalia, brewiarz czyli Liturgia Godzin i celebracje Słowa Bożego. Pozostałe to praktyki pobożne ludu chrześcijańskiego i one mogą przybierać rożne kształty i formy, zależnie od miejsca czasu i kultury danego narodu. Są przejawem wiary i pobożności wyrażanym w ludowym języku i za pomocą środków właściwych danej kulturze. Jest ich wiele. To nowenny, kolędy, pastorałki, droga krzyżowa, gorzkie żale, koronki, litanie, różańce, adoracje itp. Wszystkie należą do kultu chrześcijańskiego i należy je pielęgnować, a także rozwijać. Powinny jednak zawsze zgadzać się z liturgią, nie zastępować jej, ani też nie mogą być mieszane z celebracjami liturgicznymi.
Istotna różniąca między liturgią, a nabożeństwami ludowymi polega na tym, że formy liturgii pochodzą od Chrystusa i określane są przez Kościół, natomiast ludowe praktyki pobożne powstają oddolnie i tworzone są przez wiernych. Istnieją obok kultu liturgicznego i jeśli odpowiadają duchowi Kościoła, są jego uzupełnieniem. Te, których rozumienie wyczerpało się, mogą zanikać i nie ma w tym żadnego uszczerbku w wierze Kościoła.
Co to oznacza w praktyce? Że bez Mszy św., bez Bożego Słowa, Kościół nie będzie rozwijał się we właściwy sposób. Takiego uszczerbku jedna nie będzie, gdybyśmy zrezygnowali z nowenn, koronek – nawet rodzimych lub innych pobożnych praktyk.
W dobie koronawirusa mamy utrudniony dostęp do kultu liturgicznego w świątyni. Nie zamyka to możliwości oddawania czci Bogu. Przenośmy więc zaangażowanie do „domowego Kościoła”, w którym szczególnie pielęgnujmy wspólne, rodzinne modlitwy wieczorne z czytaniem Pisma Świętego (materiały i pomoce znajdziemy na stronie internetowej parafii).