by parafia Comment Closed

Czwartek, 9 grudnia 2021 r.

1.czytanie (Iz 41, 13-20)

Bóg jest odkupicielem

Czytanie z Księgi proroka Izajasza

Ja, Pan, twój Bóg, ująłem twą prawicę, mówiąc ci: «Nie lękaj się, przychodzę ci z pomocą».

Nie bój się, robaczku Jakubie, nieboraku Izraelu! Ja cię wspomagam – mówi Pan – odkupicielem twoim – Święty Izraela. Oto Ja przemieniam cię w młockarskie sanie, nowe, o podwójnym rzędzie zębów: ty zmłócisz i pokruszysz góry, zamienisz pagórki w drobną sieczkę; ty je przewiejesz, a wicher je porwie i trąba powietrzna rozmiecie. Ty natomiast rozradujesz się w Panu, chlubić się będziesz w Świętym Izraela.

Nędzni i biedni szukają wody, a jej nie ma! Ich język wysechł już z pragnienia. Ja, Pan, wysłucham ich, nie opuszczę ich Ja, Bóg Izraela. Każę wytrysnąć strumieniom na nagich wzgórzach i źródłom wód pośrodku nizin. zamienię pustynię w pojezierze, a wyschniętą ziemię w wodotryski. Na pustyni zasadzę cedry, akacje, mirty i oliwki; rozkrzewię na pustkowiu cyprysy, wiązy i bukszpan obok siebie. ażeby zobaczyli i poznali, rozważyli i pojęli wszyscy, że ręka Pańska to uczyniła, że Święty Izraela tego dokonał.

Komentarz

O Księdze:

  1. Imię „Izajasz” znaczy „Zbawieniem jest Jahwe [Pan]” i w znacznej mierze odzwierciedla program działania tego proroka. Swoje posłannictwo pełnił on w burzliwym czasie wojen spowodowanych wzrostem militarnej potęgi Asyrii. Izajasz rozpoczął działalność ok. 740 r. przed Chr. (Iz 6,1) i kontynuował ją co najmniej do 701 r. przed Chr., kiedy Jerozolima została w zaskakujący sposób uratowana od zniszczenia (Iz 37). Według starożytnej tradycji żydowskiej Izajasz poniósł męczeńską śmierć przez przepiłowanie w czasie panowania króla Manassesa (696-642 przed Chr.). Do tej tradycji nawiązuje List do Hebrajczyków (Hbr 11,37).
  2. Chociaż wydarzenia wielokrotnie potwierdzały słuszność przewidywań i rad Izajasza, to za życia proroka jego nauczanie nie zostało powszechnie przyjęte (np. Iz 6,9-11; 30,8-11). Proroctwa Izajasza były przechowywane jedynie przez małe grupy jego uczniów (Iz 8,16-20). Dopiero dwieście lat później, podczas wygnania do Babilonii (586 r. przed Chr.), jego przesłanie zostało na nowo odkryte, ponieważ przekonująco objaśniało historię Izraelitów, a zarazem ożywiało nadzieje na przyszłość.
  3. Księga Izajasza składa się z trzech części: 1) Księga sądu nad Judą i Izraelem, zawierająca mowy samego Izajasza (Iz 1 – 39); 2) Księga Pocieszenia, napisana w czasie wygnania babilońskiego (Iz 40 – 55); 3) Księga Tryumfu, napisano po powrocie z niewoli babilońskiej. Redaktorzy Księgi Izajasza zebrali istniejące wypowiedzi prorockie i połączyli je w całość.
  4. Księgę odczytujemy jako medytację nad Bożą wiernością i sprawiedliwością objawioną w historii Izraela. Treść księgi stanowi także wezwanie do przemiany własnego życia i postępowania zgodnego z wolą Bożą, aby osiągnąć obiecane zbawienie.
  5. Pierwsza część księgi (Iz 1 – 39), zwana czasami księgą Protoizajasza (z greckiego „pierwszego Izajasza”), zawiera przede wszystkim wypowiedzi proroka, skierowane do mieszkańców królestwa Judy. U podstaw nauczania proroka znajdowało się doświadczenie świętości Boga, rozumianej nie tylko jako Jego absolutna wyższość ponad wszelką inną rzeczywistość, lecz także jako doskonałość moralna, która nie toleruje grzechu i zła. Izajasz okazał się również gotów do działania na rzecz zbliżenia Izraelitów do Boga i uznania Jego obecności wśród nich. Nauczanie proroka poświęcone było przede wszystkim problemom sprawiedliwości społecznej. Izajasz poddawał krytyce nadmierne bogacenie się wąskiej grupy społeczeństwa; podkreślał, że braku solidarności nie można pogodzić z wiarą Izraela (Iz 1,10-17.21-23; 5,8-25). Sprawiedliwość, której domaga się Bóg, wymaga bowiem poszanowania praw ludzi ubogich i takiego organizowania życia społecznego, aby najsłabsi zostali otoczeni niezbędną troską (Iz 10,1n). Wojna syro-efraimska (734-732 przed Chr.) i coraz mocniejszy napór zaborczej Asyrii przesunął potem punkt ciężkości nauczania Izajasza na kwestie polityczne. Wobec różnorodnych zagrożeń Izajasz przypominał Boże obietnice dane Dawidowi i Jerozolimie. W tej części na uwagę zasługuje tzw. Księga Emmanuela (Iz 6 – 12). Jej wstęp stanowi opowiadanie o powołaniu Izajasza (Iz 6), zakończenie zaś poetycka pieśń zbawionych (Iz 12). Trzonem zbioru są trzy zapowiedzi królewskiego Mesjasza, który nosi imię Emmanuel (Iz 7; 8; 11). Radosne zapowiedzi Emmanuela podtrzymują nadzieję i pozwalają wierzyć, że ostatnim słowem Boga do Izraela i ludzkości będzie zbawienie.
  6. Część druga księgi (Iz 40 – 55), zwana Księgą Pocieszenia, napisana została w połowie VI w. przed Chr., podczas wygnania babilońskiego. Jej autorem jest nieznany prorok, umownie nazywany Deuteroizajaszem (z greckiego „drugim Izajaszem”). W swoim nauczaniu wyciągał on wnioski z wiary, że jest tylko jeden Bóg i że On sam stworzył całą rzeczywistość świata. Według tego proroka, doświadczenie Izraela, który utracił swoją niezależność państwową i został wygnany do Babilonii, należy zrozumieć w świetle objawienia przekazanego w poprzednich wiekach przez proroków oraz w perspektywie pragnienia Boga, aby obdarzyć świat zbawieniem i sprawiedliwością. Prorok interpretował więc najpierw aktualne wydarzenia, ukazując perskiego władcę Cyrusa jako sługę Boga niosącego wybawienie (Iz 41,1-5; 45,1-8; 48,12-15), aby następnie przedstawić obraz idealnego sługi Pana, który obdarzy świat wiecznym zbawieniem przez ofiarę z własnego życia (Iz 45,17; 51,6-8; 53,8-10). W drugiej części Księgi Izajasza ważne miejsce zajmują cztery utwory liryczne, które stanowią swoistą jedność, zwane Pieśniami o słudze Pana: Iz 42,1-4 (5-9); 49,1-4.5c (5ab.6.8.9a); 50,4-9 (10n); 52,13–53,12. Z literackiego punktu widzenia tworzą one rodzaj dramatu, osiągającego punkt kulminacyjny w śmierci i uwielbieniu sługi. Jezus Chrystus i autorzy Nowego Testamentu często odwoływali się do tych proroctw, wskazując na ich wypełnienie w misji i odkupieńczej śmierci Jezusa.
  7. Trzecia część (Iz 56 – 66), zwana Księgą Tryumfu, jest określana jako księga Tritoizajasza (z greckiego „trzeciego Izajasza). Zebrano w niej wypowiedzi różnych proroków z czasu po powrocie z wygnania. Prorocy ci wyjaśniają i aktualizują przesłanie swoich poprzedników. Rozwijają ich nauczanie na temat miłości Boga i Jego pragnienia, aby zbawić cały świat, oraz podkreślają potrzebę przestrzegania prawa i sprawiedliwości (Iz 56,1).
  8. Księga Izajasza jest niezwykle często cytowana w Nowym Testamencie, gdzie niektóre jej wypowiedzi zostały odniesione bezpośrednio do osoby Jezusa Chrystusa (np. Mt 12,17-21; J 1,29). Także samo pojęcie Ewangelii jako dobrej nowiny o zbawieniu ma źródło w tej właśnie księdze (Iz 40,9; 52,7). W Księdze Izajasza pojawia się też wiele innych tematów, które zostały rozwinięte w Nowym Testamencie, jak na przykład obraz Boga jako Ojca pełnego miłości, rola Bożego ducha, odnowienie ludu Bożego i poszerzenie go o przedstawicieli wszystkich narodów. Dlatego prorok Izajasz nazywany jest „Ewangelistą Starego Testamentu”.

O czytaniu:

  1. Izraelici przebywający na wygnaniu w Babilonii czują się pohańbieni i są zawstydzeni swoim losem. Naród wybrany okazał się słaby i uległ przemocy. Prorok w imieniu Boga zapewnia jednak wygnańców, że to ich przeciwnicy skazani są na zagładę i unicestwienie. Słabość Izraelitów przemieniła się dla nich w błogosławieństwo, bo dzięki niej uznali konieczność Bożej pomocy i siły (Iz 7,18-25; 27,7-11). Izraelici właśnie jako pobici i poniżeni wezwani są do radości (w. 16: 6Przewiejesz je, a wiatr je uniesie i rozmiecie je gwałtowny wicher. A ty rozradujesz się w Panu, będziesz się chlubił Świętym Izraela.), ponieważ na wygnaniu słyszą wezwanie do przygotowania drogi Pana (Iz 40,2-5) i mogą prawdziwie stać się królestwem kapłanów i narodem świętym (Wj 19,6). Choć zostali skazani na wygnanie, staną się saniami młockarskimi, które młócą, kruszą i ścierają potęgi świata przeciwstawiające się Bogu.
  2. Izraelici są ubodzy i bezsilni, ale Bóg nie zostawia ich samych. Kiedy wygnańcy skarżą się, że ich wołanie nie dociera do Niego (Iz 40,27), prorok zachęca ich do ufności, że Bóg odpowiada na ich wołanie i nie opuszcza swojego ludu (w. 17: 17Ubodzy i biedni poszukują wody, ale jej nie ma; ich język wysechł z pragnienia. Ja, PAN, im odpowiem. Ja, Bóg Izraela, ich nie opuszczę.). Prorok przypomina cuda zdziałane przez Boga na pustyni w czasach Mojżesza. Tam również Izraelici czuli się opuszczeni przez Boga (Wj 17,7). Wędrówka przez pustynię była jednak niezbędna, aby wszyscy mogli poznać moc Boga (Wj 14,18.31; 16,12). Izraelici powinni więc uwierzyć, że także upadek państwowości Izraela i wygnanie do Babilonii zostały przez Boga przewidziane (Iz 7 – 10) i służą objawieniu Jego zbawczej potęgi (w. 20: 20żeby zobaczyli i poznali, wzięli sobie do serca i zrozumieli wszyscy, że ręka Pana tego dokonała i stworzył to Święty Izraela.). Prorok obrazuje ją, mówiąc o rozkwicie życia na pustkowiu. Myśl ta została podjęta przez autorów Nowego Testamentu. Apostoł Paweł pisał o mocy, która doskonali się w słabości (2 Kor 12,9), a Piotr Apostoł o radości, do której wierzący jest wezwany, nawet jeśli jeszcze nie dostrzega obiecanego zbawienia (1 P 1,6-9).

 

 

Psalm (Ps 145 (144), 1bc i 9. 10-11. 12-13 (R.: por. 8))

Pan jest łagodny i bardzo łaskawy

Będę Cię wielbił, Boże mój i Królu, *
i sławił Twoje imię przez wszystkie wieki.
Pan jest dobry dla wszystkich, *
a Jego miłosierdzie nad wszystkim, co stworzył.

Pan jest łagodny i bardzo łaskawy

Niech Cię wielbią, Panie, wszystkie Twoje dzieła *
i niech Cię błogosławią Twoi wyznawcy.
Niech mówią o chwale Twojego królestwa *
i niech głoszą Twoją potęgę.

Pan jest łagodny i bardzo łaskawy

Aby synom ludzkim oznajmić Twoją potęgę *
i wspaniałość chwały Twojego królestwa.
Królestwo Twoje królestwem wszystkich wieków, *
przez wszystkie pokolenia Twoje panowanie.

Pan jest łagodny i bardzo łaskawy

Komentarz

Psalm 145. jest zachętą do uwielbienia Boga. Głównym tematem jest królowanie Pana i Jego miłosierdzie, objawione w dziele stworzenia i wyzwolenia. Ten psalm chrześcijanie odnosili do Chrystusa Króla Wszechświata, a także do Boga, miłosiernego i łaskawego Ojca, który pomaga wszystkim poniżonym. Hymn sławi więc Boga bliskiego, który zawsze ma ręce otwarte dla potrzebujących i uszy czule nastawione na wołanie ubogich. Potędze tego Boga podane są wszystkie mocarstwa ziemi. Jeśli jednak nie będą oparte na Nim, popadną w ruinę.

 

 

Aklamacja (Por. Iz 45, 8)

Alleluja, alleluja, alleluja

Niebiosa, spuśćcie Sprawiedliwego jak rosę, niech jak deszcz spłynie z obłoków,
niech się otworzy ziemia i zrodzi Zbawiciela.

Alleluja, alleluja, alleluja

 

 

Ewangelia (Mt 11, 11-15)

Nie ma większego człowieka od Jana Chrzciciela

Słowa Ewangelii według Świętego Mateusza

Jezus powiedział do tłumów:

«Zaprawdę, powiadam wam: Między narodzonymi z niewiast nie powstał większy od Jana Chrzciciela. Lecz najmniejszy w królestwie niebieskim większy jest niż on. A od czasu Jana Chrzciciela aż dotąd królestwo niebieskie doznaje gwałtu, a zdobywają je ludzie gwałtowni. Wszyscy bowiem Prorocy i Prawo prorokowali aż do Jana. A jeśli chcecie uznać, to on jest Eliaszem, który ma przyjść. Kto ma uszy, niechaj słucha!»

Komentarz

O księdze:

  1. Najstarsza tradycja (około I połowy II w.) przypisuje tekst tej Ewangelii apostołowi Mateuszowi, który był poborcą podatkowym w Kafarnaum (Mt 9,9; 10,3; Mk 2,14; Łk 5,27.29). O profesji autora świadczą fachowe określenia dotyczące podatków oraz systemu monetarnego (Mt 17,24; 22,19). Ponadto w mowach Jezusa pojawiają się liczne wypowiedzi przeciwko faryzeuszom i nauczycielom Pisma. Dawny poborca podatkowy, którym gardzili faryzeusze, nie przez przypadek akcentuje ten aspekt nauki Chrystusa.
  2. Uważa się, że pierwotnie Ewangelia została zredagowana w języku aramejskim lub hebrajskim. Powszechnie przyjmuje się, że powstała w Syrii (Antiochia), gdzie żyło wielu Żydów. Została ona napisana między 80 a 90 r.
  3. Ewangelia ta powstała z myślą o wierzących, którzy wywodzili się z judaizmu. Jej tekst odzwierciedla tradycje aramejskie lub hebrajskie. Potwierdzeniem tego jest obecność wyrażeń (Mt 16,19; 18,18) i słów typowo semickich (mamona, hosanna), które autor rzadko tłumaczy na język grecki. Wspominając również zwyczaje żydowskie, zakłada ich znajomość u czytelników i w przeciwieństwie do ewangelistów Marka i Łukasza, nie uważa za konieczne, aby je wyjaśniać (Mt 15,1-3; por. Mk 7,3n).
  4. W Ewangelii według św. Mateusza dostrzega się pięć wielkich przemówień Jezusa, które stanowią odniesienie do Pięcioksięgu Mojżeszowego. Ewangelia ta jest więc swego rodzaju Pięcioksięgiem chrześcijańskim, który zawiera Prawo nowego Izraela, czyli Kościoła. Prawodawcą nowego ludu Bożego jest Chrystus – nowy Mojżesz. Tematem przewodnim tych wypowiedzi jest królestwo Boże, jednak każda z nich podkreśla inny, szczególny jego aspekt: 1) Mowa programowa, kreśląca obraz doskonałego ucznia. Jezus ogłasza w niej nadejście królestwa Bożego (Mt 5 – 7); 2) Mowa misyjna, dotycząca głoszenia królestwa. Jezus zapowiada w niej także prześladowania (Mt 10); 3) Zbiór przypowieści o tajemnicy królestwa (Mt 13); 4) Mowa eklezjalna, w której Jezus określa reguły, na których powinny opierać się wzajemne relacje uczniów we wspólnocie (Mt 18); 5) Mowa eschatologiczna traktująca o czasach ostatecznych i o udoskonaleniu królestwa (Mt 24–25).
  5. Autor Ewangelii, posługując się tytułami mesjańskimi odnoszonymi do Jezusa, kreśli Jego bardzo wyraźny portret. Od początku wykazuje, że Jezus jest Chrystusem (Mesjaszem), Synem Dawida oraz Synem samego Boga. Ewangelista z wielką troską stara się uzasadnić, że w Jezusie wypełniły się obietnice i zapowiedzi Starego Testamentu. Mocno akcentuje mesjańską godność Jezusa, z którą bardzo ściśle łączy się tytuł Syn Dawida. Odnosząc go do Jezusa, potwierdza, że to On jest oczekiwanym przez Żydów Mesjaszem. Tytuł Syn Boży podkreśla Boską naturę Jezusa, choć nie w każdym wypadku w sensie ścisłym oznacza on bóstwo Mistrza z Nazaretu. W tytule Syn Człowieczy zawiera się natomiast prawda, że Jezus jest kimś więcej niż zwykłym człowiekiem i żaden król ziemski nie może się z Nim równać. Tytuł ten łączy osobę Jezusa z cierpiącym Sługą Pana, znanym z pieśni Izajasza (autor dwukrotnie cytuje Pieśń o Słudze Pana: Iz 42,1 w Mt 3,17 oraz Iz 53,4 w Mt 8,17). Istotnym jest również odniesione do Chrystusa określenie Pan (greckie: Kyrios, stąd: Kyrie elejson), które potwierdza Jego Boską godność i wynikającą z niej zwierzchność nad całym światem.
  6. Ewangelista, zestawiając życie Chrystusa z działalnością Mojżesza, chce pokazać, że Chrystus jest nowym Mojżeszem, ale znacznie potężniejszym od niego. Mojżesz wyprowadził lud z niewoli egipskiej – ziemskiej, politycznej. Chrystus natomiast wyprowadza ludzi z niewoli grzechu (Mt 1,21). Na kanwie porównania Chrystusa z Mojżeszem oparta jest polemika prowadzona przez autora ze starym ludem Bożym – Izraelem. Temat ten przedstawia w dwóch ujęciach: polemizuje z niewiernym ludem, krytykując jego partykularyzm, skrajny legalizm, przesadną dumę narodową i pewność siebie, oraz wskazuje, że miejsce niewiernego ludu zajmuje teraz nowy Izrael – Kościół Jezusa, czyli nowy lud Boży.
  7. Cała Ewangelia według św. Mateusza koncentruje się wokół idei królestwa Bożego, które bierze swój początek w Chrystusie. Chronologicznie istnienie tego królestwa, czyli panowania Boga, dzieli się na trzy etapy: 1) jego inauguracja w osobie, słowach i czynach Chrystusa; 2) czas rozpoczynający się wraz ze Śmiercią i Zmartwychwstaniem Jezusa, a trwający do końca świata; 3) królestwo eschatologiczne w pełnym tego słowa znaczeniu. Idąc dalej, autor ukazuje związek, jaki istnieje pomiędzy tym królestwem a Kościołem, który jest wspólnotą nowego ludu Bożego.
  8. Kościół jest wspólnotą Boga Ojca, Jezusa – Syna Bożego oraz braterską wspólnotą jego członków. W ujęciu Mateusza członkowie Kościoła nie stanowią jedności absolutnie równej. Dla wszystkich jednak celem jest spotkanie z Chrystusem, sprawiedliwym Sędzią, i wejście do królestwa niebieskiego. Z woli Chrystusa istnieje istotna różnica między Kolegium Dwunastu a resztą uczniów Jezusa. Osobiście i imiennie powołał On każdego z grupy Dwunastu (Mt 10,2-4), nauczał ich na osobności, im tylko powierzał niektóre tajemnice królestwa Bożego (Mt 13,10n) i objawiał swoje posłannictwo (Mt 17,1-9.19-21). Ustanowił ich fundamentem przyszłej wspólnoty Kościoła oraz przekazał swoje pełnomocnictwa. Ewangelista podkreśla również fakt, że szczególną rolę w Kolegium Dwunastu i w Kościele Jezus powierzył Szymonowi Piotrowi. Przytacza trzy (pomijane w innych Ewangeliach) wydarzenia, które potwierdzają przewodnią rolę Piotra w gronie apostołów: chodzenie po jeziorze (Mt 14,28-31), obietnica prymatu (Mt 16,17-19) i wpłacenie podatku przez Szymona za siebie i za Jezusa (Mt 17,24-27). Chrystus, nazywając go Piotrem, czyli Skałą (Mt 16,18), uczynił go swoim zastępcą i ustanowił fundamentem Kościoła.

O czytaniu:

  1. Narodzenie z niewiasty oraz królestwo Boże określa dwie epoki. Wypowiedź pragnie podkreślić znaczenie i wielkość królestwa Bożego. Nawet ktoś tak wielki jak Jan jest mniejszy od najmniejszego w królestwie Bożym. Tak wypowiedź uznaje i podkreśla wielkość Jana Chrzciciela, ale zarazem podporządkowuje go „najmniejszym” w królestwie niebieskim. Wprawdzie Jan był największym spośród zwykłych śmiertelnych, ale był też najmniejszym pośród tych, którzy są uczestnikami inaugurowanego właśnie królestwa Bożego. Czy jednak Jan w takim razie przynależy do królestwa? Z pewnością. Jeśli wg 8, 11-12 Abraham, Izaak i Jakub uczestniczyć będą w uczcie mesjańskiej, to tak samo i Jan. Wypowiedź Jezusa pragnie unaocznić, że nowa rzeczywistość wprowadzona przez Jego działalność jest tak chwalebna, że największy z poprzedniej epoki jest mniejszym od najmniejszego w nowym porządku królestwa.
  2. Sformułowanie: od czasów Jana Chrzciciela, oznacza ono, że Jan, nie ustanowił wprawdzie królestwa, ale całym swoim działaniem skierowany był ku niemu, i z tego powodu należy do epoki królestwa. Pełne objawienie się królestwa, tj. pełne zbawienie zostanie poprzedzone konfliktem pomiędzy mocami dobra a mocami zła. Ten konflikt został zapoczątkowany w czasach Jana Chrzciciela Królestwo Boże trwa od czasów Jana Chrzciciela. Do tego czasu Prawo i Prorocy stanowili zapowiedź. Wraz z Janem nastąpił czas wypełnienia. Znaczenie Prawa i Proroków jako zapowiedzi ustało. Nie ustało natomiast ich znaczenie prorockie i nauczające. Niekiedy odczytywano omawianą wypowiedź jako pośrednie odrzucenie autorytetu Prawa. Z pewnością, obecność królestwa sprawia, że Prawo nie jest już środkiem i narzędziem zbawienia. Wypowiedź jednak ww. 12-13 dotyczy królestwa, nie zaś Prawa i Proroków (12Od czasów Jana Chrzciciela aż do tej pory królestwo niebieskie doznaje gwałtu i gwałtownicy je zdobywają.13Natomiast do czasów Jana prorokowali wszyscy Prorocy i Prawo.). Sformułowanie: Prawo i Prorocy do Jana jest sposobem wyrażenia tego, że królestwo Boże jest już obecne. Jeden porządek ustąpił miejsca drugiemu. W tym miejscu, nie ma mowy o tym, co konkretnie oznacza to dla Prawa. Sformułowanie: Prawo i Prorocy do Jana nie oznacza, jakoby Jan był celem i punktem dojścia Starego Testamentu, ponieważ jest on jedynie poprzednikiem. Jan Chrzciciel stanowi przejście do czegoś nowego (inaczej Łk 16, 16) które tworzy Jezus, i w tym sensie należy do nowej epoki zbawczej. Jako postać przełomu Jan rozumiany jest jako postać dawnej epoki (Łk 16, 16) oraz epoki nowej.
  3. Drugie definiujące pozycję Jana stwierdzenie: Jan jest oczekiwanym Eliaszem. W ten sposób ewangelista nawiązuje do judaistycznego, eschatologicznego przekonania, które wiązało się z Ml 3, 1. 23n. Zabrany do nieba Eliasz miał pojawić się znowu jako posłaniec czasów eschatologicznych (por. Syr 48, 19). U Malachiasza posłaniec Boży ma odnowić kult w Jeruzalem i w ten sposób umożliwić przybycie Boga do świątyni i uporządkować zniszczony porządek społeczny, dzięki czemu naród uniknie grożącego Bożego sądu. Na kolejnym etapie rozwoju eschatologicznych oczekiwań Eliasz jako poprzednik przyjścia Jahwe stał się poprzednikiem Mesjasza. Ponieważ Jan Chrzciciel sam uważał się za zwiastuna i poprzednika Bożego sądu, dlatego chrześcijanie z tym większą łatwością mogli dostrzegać w Janie poprzednika Mesjasza. Izrael staje wobec decyzji przyjęcia lub odrzucenia. Nieco powściągliwe: Jeśli chcecie przyjąć… wskazuje na możliwość i rzeczywistość odrzucenia owej chrześcijańskiej interpretacji przez niektórych słuchaczy. Odrzucenie Jana nie jest jednak odrzuceniem tylko jego samego, ale odrzuceniem Chrystusa. Los Mesjasza jest zarazem losem poprzednika (17, 12).
  4. Formuła „15Kto ma uszy, niechaj słucha” pojawia się kilkakrotnie w tradycji Jezusowej. Mateusz posługuje się nią w mowie w przypowieściach, a mianowicie przy końcu przypowieści o siewcy (Łk 13, 9) oraz przypowieści o kąkolu i pszenicy (Łk 13, 43). Posiada znaczenie ostrzeżenia, przestrogi przed przeoczeniem o fatalnych skutkach i podsumowuje jednostkę literacką. W tym miejscu sygnalizuje zakończenie fragmentu (Łk 11, 7-15) i przejście do następnego (Łk 11, 16-19). Zdanie nawiązuje do tych prorockich tekstów mówiących o ludziach, którzy mają uszy, a nie słyszą (Iz 6, 9; Jr 5, 21; Ez 12, 2). Sugeruje, że trzeba tutaj czegoś więcej niż tylko uszu do słuchania. Potrzebna jest wewnętrzna uwaga i umiejętność rozumienia. Człowiek Biblii jest słuchaczem Słowa. Poprzez słuchanie dochodzi do wiary, zaniedbanie słuchania staje się winą. Zakończenie fragmentu brzmi jak sygnał do podjęcia decyzji.
  5. Pytanie: „Jezus czy Jan?”, pojawiało się w okresie przedpaschalnym, a także w początkowych latach głoszenia apostolskiego. W omówionym fragmencie pojawiają się wypowiezi odzwierciedlające dyskusje na temat relacji pomiędzy Jezusem a Janem. W tej sytuacji wspólnota chrześcijańska poznaje, kim naprawdę był Jan, błędne wyobrażenia ulegają korekcie, właściwe zostają podkreślone i uzasadniane tekstem starotestamentalnym. Została podkreślona wielkość Jana, a zarazem jego podporządkowanie Jezusowi. W perspektywie królestwa Bożego Jan jest mniejszy niż najmniejszy uczestnik królestwa. Tak więc właściwe znaczenie Jana można dostrzec w pełni jedynie w jego relacji do Jezusa. Jeśli Jezus przynosi nową perspektywę wypełnienia obietnic Starego Testamentu, wówczas Jan jest punktem zwrotnym, ostatnim i najważniejszym ogniwem dawnego czasu przygotowującym drogę nowemu królestwu i mesjańskiemu królowi. Znaczenie Jana jako poprzednika, jako nowego Eliasza ma swój wymiar chrystologiczny. Jan nie mógłby być Eliaszem, gdyby Jezus nie był Mesjaszem.