by parafia Comment Closed

Piątek, 26 listopada 2021 r.

 

1.czytanie (Dn 7, 2-14)

Wieczne panowanie Syna Człowieczego

Czytanie z Księgi proroka Daniela

Ja, Daniel, ujrzałem w swoich wizjach nocnych: Oto cztery wichry z nieba wzburzyły wielkie morze. Cztery ogromne bestie wyszły z morza, a jedna różniła się od drugiej. Pierwsza podobna była do lwa i miała skrzydła orle. Patrzyłem, a oto wyrwano jej skrzydła, ją zaś samą uniesiono w górę i postawiono jak człowieka na dwu nogach, dając jej ludzkie serce.

I oto druga bestia, zupełnie inna, podobna do niedźwiedzia, z jednej strony podparta, a trzy żebra miała w paszczy między zębami. Mówiono do niej: Podnieś się! Pożeraj wiele mięsa! Potem patrzyłem, a oto inna bestia podobna do pantery, mająca na grzbiecie cztery ptasie skrzydła. Bestia ta miała cztery głowy; jej to powierzono władzę.

Dalej ujrzałem w moich nocnych wizjach: Oto czwarta bestia, okropna i przerażająca, o nadzwyczajnej sile. Miała wielkie zęby z żelaza i miedziane pazury; pożerała i kruszyła, depcąc nogami to, co pozostawało. Różniła się od wszystkich poprzednich bestii i miała dziesięć rogów. Gdy przypatrywałem się rogom, oto inny mały róg wyrósł między nimi i trzy spośród pierwszych rogów zostały przed nim wyrwane. Miał on oczy podobne do ludzkich oczu i usta, które mówiły wielkie rzeczy.

Patrzyłem, aż postawiono trony, a Przedwieczny zajął miejsce. Szata Jego była biała jak śnieg, a włosy na Jego głowie jakby z czystej wełny. Tron Jego był z ognistych płomieni, jego koła z płonącego ognia. Strumień ognia się rozlewał i wypływał od Niego. Tysiąc tysięcy służyło Mu, a dziesięć tysięcy razy dziesięć tysięcy stało przed Nim. Sąd zasiadł i otwarto księgi. Z powodu hałasu wielkich słów, jakie wypowiadał róg, patrzyłem, aż oto zabito bestię; ciało jej uległo zniszczeniu i wydano je na spalenie. Także innym bestiom odebrano władzę, ale ustalono okres trwania ich życia do czasu oznaczonego.

Patrzyłem w nocnych widzeniach: a oto na obłokach nieba przybywa jakby Syn Człowieczy. Podchodzi do Przedwiecznego i wprowadzają Go przed Niego. Powierzono Mu panowanie, chwałę i władzę królewską, a służyły Mu wszystkie narody, ludy i języki. Panowanie Jego jest wiecznym panowaniem, które nie przeminie, a Jego królestwo nie ulegnie zagładzie.

Komentarz

O Księdze:

  1. Tytuł Księgi Daniela pochodzi od imienia jej głównego bohatera, które znaczy „Bóg jest moim sędzią”. Imię to było bardzo popularne w Izraelu między innymi dlatego, że nawiązywało do postaci bliżej nieznanego, legendarnego Daniela, który był uosobieniem sprawiedliwości, mądrości i wierności Bogu.
  2. Księga Daniela powstała niecałe II wieki przed narodzeniem Chrystusa w niezwykle trudnym czasie. Naród Żydowski pod panowaniem Antiocha Epifanesa doznał wielu prześladowań. Do tego dochodziło do licznych upokorzeń Żydów ze strony najeźdźców, a punktem szczytowym tego było zbezczeszczenie świątyni jerozolimskiej. Przesłanie zawarte w tym dziele pomogło Izraelitom ocalić własną tożsamość i wiarę w Boga. W trudnych dla narodu chwilach natchniony autor chciał przekazać Izraelitom słowa pociechy i zachęty do wytrwania w wierze ojców oraz ukazać sens cierpień i ofiar, jaką ponosili za swe przekonania religijne.
  3. W Księdze Daniela zostały zawarte znane opowieści: o losach Daniela i jego towarzyszy na dworach Nabuchodonozora, Baltazara i Dariusza czy o losie Zuzanny. Opowieści te oraz poetyckie interpretacje historii Narodu Wybranego zawierają treści, które utwierdzały wiarę i rozwijały męstwo przeładowanych Izraelitów. Znajdujemy w niej więc pouczenie o tym, że człowiek wierzący w Boga nie powinien się lękać żadnej przeciwności czy prześladowania. Co więcej, powinien być gotów nawet oddać własne życie, aby tylko uniknąć apostazji czyli porzucenia wiary. Bóg Najwyższy jest zdolny wybawić swoich czcicieli z rąk największych władców tego świata, a nawet z paszczy lwów czy rozpalonego pieca. Gdyby postanowił on jednak doświadczyć wiernego cierpieniem i zaprosił go do złożenia ofiary z życia, to lepiej z przyjąć zaszczytną śmierć aniżeli wieść upokarzające życie odstępcy od wiary i tradycji ojców. Fundamentem takiej postawy jest całkowite zdanie się na Boga i przekonaniu Jego doskonałym panowaniu nad biegiem wydarzeń, tak całego świata, jak i pojedynczego człowieka.
  4. Księga Daniela mówi o Bogu jako najwyższym jedynym królu wszystkich narodów i panujących. W całym biegu historii, w powstawaniu i upadaniu królestw z tego świata, realizuje się Jego odwieczny plan. U kresu rozwoju historii nastanie wieczne królestwo Boga, którego pełnia nastąpi ostatecznie po osądzeniu i zniszczenie wszystkiego, co się Bogu nie podporządkowało. Na tle tego potężnego działania mającego na celu rozprawienie się ze światem zła jawi się nadziemska postać Syna Człowieczego, który skupi w swym wiecznym Królestwie wszystkie narody, ludy języki. W tym ustalonym przez Boga czasie wynagrodzi on wszystkich odpowiednio do ich uczynków. Nagrody doczekają się zwłaszcza męczennicy za wiarę, których śmierć mogła w oczach tego świata uchodzić za klęskę. Bóg bowiem wskrzesi sprawiedliwy do nowego, chwalebnego, wiecznego życia, a bezbożnych i odstępców skaże na wieczne pohańbienie. Tak oto Księga Daniela przyniosła rozwiązanie arcytrudnego problemu odpłaty, przenosząc ją ostatecznie poza ramy doczesnego świata i życia. Księga Daniela przypomina bramę między Starym, a Nowym Testamentem. Z jednej strony czerpie obrazy i myśli z biblijnej przeszłości Narodu Wybranego, a z drugiej – jest bliska nauczaniu Jezusa Chrystusa, przypominając o królowaniu Boga nad światem i głosząc prawdę o zmartwychwstaniu.

O czytaniu:

  1. Dzisiejsze czytanie przedstawia zamianę charakteru Księgi Daniela. Dotąd, i to słyszeliśmy w poprzednie dni w czytaniach Liturgii Słowa, Daniel wyjaśniał sny i znaki. Od tego momentu sam Bóg ukazuje mu w widzeniach przyszłe losy jego narodu. Od tej pory opowiadania Księgi Daniela nie mają już jasnych odniesień historycznych, lecz nabierają odcienia apokaliptycznego. Dzięki wieloznaczności symboli przekazują głębszy sens wydarzeń, przemawiając nie tylko do intelektu, ale i do woli. Celem tych wizji jest wlanie nadziei w serca Izraelitów i przekonanie ich, że Bóg nadal działa i jest z tymi, którzy pozostają Mu wierni.
  2. Apokaliptyka (greckie „odsłonięcie”, „objawienie”) – literatura objawieniowa, nurt piśmiennictwa żydowskiego i wczesnochrześcijańskiego III w. p.n.e.– II w. n.e. przedstawiający idee religijne w formie objawienia od Boga, podyktowanego ludziom lub przekazanego przez obrazy. W apokalipsie występują postacie i symbole ze Starego Testamentu, anioły, zwierzęta, liczby symbolicznej, ciała i zjawiska niebieskie. Jako autorów podawano zwykle osoby z dawniejszych czasów. Apokaliptyka mówiła w języku wizji symbolicznej o sensie dziejów i zwycięstwie Boga nad złem; poszczególne obrazy odnosiły się do ówczesnych wydarzeń politycznych, zwłaszcza wojen i prześladowań, do rzeczywistości duchowej i niebiańskiej, wreszcie do czasów ostatecznych. Zapowiedzią apokaliptyczną były wizje prorockie z ksiąg Ezechiela i Zachariasza, wprost do tego nurtu należy 2. część Księgi Daniela i wiele apokryfów, jak: 3 Księgi Henocha, Księga Ezdrasza i in. utwory przypisywane Ezdraszowi, Apokalipsa syryjska Barucha, Wniebowzięcie(Testament) Mojżesza, Apokalipsa Abrahama, Wyrocznie sybillińskie. Gatunek ten kontynuuje Apokalipsa świętego Jana oraz apokalipsy apokryficzne Nowego Testamentu (apokryfy).
  3. Pierwsze widzenie, przedstawione w dzisiejszym czytaniu, odnosi się do czterech wielkich imperiów, które kolejno upadają, aby zrobić miejsce następnemu (Dn 2). Mały róg, wyrastający między dziesięcioma innymi rogami ostatniej bestii, mający ludzką twarz i bluźniercze wargi, jest obrazem współczesnego autorowi Antiocha IV Epifanesa. Cała ta scena przygotowuje czytelnika do przekroczenia wymiaru historycznego i ukazania Bożego królowania na końcu czasów.
  4. W kolejnej wizji, przedstawionej dzisiaj, Daniel jest świadkiem wydarzeń rozgrywających się na dworze w niebie. Przed oblicze Przedwiecznego, czyli Boskiego Króla, przybywa jakby Syn Człowieczy. Następnie dokonuje się uroczysta inwestytura królewska, a więc nadanie Mu godności królewskiej. Władza Syna Człowieczego ma dwa przymioty wypowiedziane z niezwykłą dobitnością: powszechność i wieczność.
  5. Kim jest owa tajemnicza postać, która otrzymuje to niezwykłe królestwo? Przyjęcie od Boga godności królewskiej nawiązuje do prorockich zapowiedzi o Mesjaszu (Iz 7 – 11; Mi 5; Ps 2; 72; 110). Nowością wizji Daniela jest to, że eschatologiczny panujący przychodzi z obłokami nieba, a więc ze sfery boskiej, i jest kimś więcej niż człowiekiem. Interpretacja żydowska zawsze odnosiła tytuł „Syna Człowieczego” do Mesjasza. W Nowym Testamencie określenie „Syn Człowieczy” pojawia się zawsze – z wyjątkiem Dz 7,56 i J 12,34 – w ustach Jezusa w odniesieniu do Niego samego. Nie ulega też najmniejszej wątpliwości, że tytuł ten Jezus Chrystus zaczerpnął właśnie z Księgi Daniela i osobiście odniósł go do siebie. Kiedy podczas procesu przed Kajfaszem Jezus powołuje się na ten tekst Daniela, zostaje oskarżony o bluźnierstwo (Mt 26,63-65).

 

 

Psalm (Dn 3, 75a i 76a i 77a i 78a. 79a i 80a i 81 (R.: por. 57b))

Chwalcie na wieki najwyższego Pana

Błogosławcie Pana, góry i pagórki, *
błogosławcie Pana, wszelkie rośliny na ziemi.
Błogosławcie Pana, źródła wodne, *
błogosławcie Pana, morza i rzeki.

Chwalcie na wieki najwyższego Pana

Błogosławcie Pana, wieloryby i morskie stworzenia, *
błogosławcie Pana, wszelkie ptaki powietrzne.
Błogosławcie Pana, dzikie zwierzęta i trzody, *
chwalcie Go i wywyższajcie na wieki.

Chwalcie na wieki najwyższego Pana

Komentarz

Dzisiejszy śpiew miedzy czytaniami jest fragmentem pieśni (Dn 3, 24-90). Modlitwa ta nie odnosi się bezpośrednio do sytuacji trzech młodzieńców, którzy doznają prześladowań (patrz wyżej: wprowadzenie do Księgi Daniela 1-4), ale dobrze oddaje nastroje panujące wśród Izraelitów wygnanych z Jerozolimy i prześladowanych przez Antiocha IV. Azariasz podkreśla, że Bóg Izraela nie jest Bogiem okrutnym, który wydał swój lud w ręce bezlitosnego króla, ale sprawiedliwie ukarał go za ciężkie przewinienia. Łączy się z tym również wyznanie win i szczere nawrócenie, które znaczy więcej niż wszystkie inne ofiary (por. Ps 51,18). W psalmie zostaje wyrażona pewność, że Bóg wystąpi, aby potwierdzić udzielone przebaczenie i pokazać innym narodom, zwłaszcza gnębicielom, że jest Bogiem mocnym i sprawiedliwym, jedynym władcą historii i świata. Dzisiejszy fragment stanowi wezwanie całego stworzenia do dziękczynienia i uwielbienia Boga, nawet w sytuacji straszliwego prześladowania.

Od najdawniejszych czasów chrześcijanie śpiewają ten Kantyk trzech młodzieńców w niedzielny i wielkanocny poranek – podczas modlitwy Jutrzni – na pamiątkę zwycięstwa Bożej wszechmocy nad śmiercią.

 

 

Aklamacja (Łk 21, 28bc)

Alleluja, alleluja, alleluja

Nabierzcie ducha i podnieście głowy,
ponieważ zbliża się wasze odkupienie.

Alleluja, alleluja, alleluja

 

 

Ewangelia (Łk 21, 29-33)

Przypowieść o drzewie figowym

Słowa Ewangelii według Świętego Łukasza

Jezus opowiedział swoim uczniom przypowieść: «Spójrzcie na figowiec i na wszystkie drzewa. Gdy widzicie, że wypuszczają pąki, sami poznajecie, że już blisko jest lato. Tak i wy, gdy ujrzycie te wszystkie wydarzenia, wiedzcie, iż blisko jest królestwo Boże. Zaprawdę, powiadam wam: Nie przeminie to pokolenie, aż się wszystko stanie.

Niebo i ziemia przeminą, ale moje słowa nie przeminą».

Komentarz

O księdze:

  1. Najstarsze świadectwa chrześcijańskie stwierdzają, że autorem trzeciej Ewangelii oraz Dziejów Apostolskich jest Łukasz, lekarz i towarzysz Pawła, pochodzący z Antiochii Syryjskiej. O Łukaszu można też powiedzieć, że był historykiem i teologiem.
  2. Ewangelia według św. Łukasza jest dedykowana Teofilowi (Łk 1,3). Wymienienie go w tytule nie oznacza, że jest on jedynym, do którego skierowane jest to dzieło. Łukasz w osobie Teofila adresuje swoje dzieło do ludzi wywodzących się z kręgu kultury greckiej, którzy przyjęli chrześcijaństwo.
  3. Istotnym celem dzieła Łukasza (Ewangelii i Dziejów Apostolskich) było przygotowanie chrześcijan do podjęcia misji ewangelizacyjnej wśród narodów. Stwierdza się wręcz, że Łukasz napisał tzw. Ewangelię ewangelizatora. Kościół przestawał być małą grupą ludzi, którzy wzajemnie się znają, i przeradzał się w społeczność bardzo zróżnicowaną, wymagającą od jej członków uniwersalizmu i wielkiej otwartości na wszystkie ludy.
  4. Ewangelia według św. Łukasza powstała ona po roku 70 po Chr., czyli po zburzeniu Jerozolimy przez Rzymian.
  5. Wszyscy zgodnie przyjmują, że Ewangelia według św. Łukasza i Dzieje Apostolskie stanowią dwie części jednego dzieła, którego prologiem jest Łk 1,1-4. Łukasz, pisząc Ewangelię, musiał myśleć już o drugiej części. Potwierdzają to zabiegi literackie i ciągłość głównych tematów teologicznych, obecnych w obu tych księgach. Redagując Ewangelię, korzystał z kilku źródeł. Wiele tekstów przejął z materiału zgromadzonego w starszej Ewangelii według św. Marka. Łukasz w swojej Ewangelii zamieścił prolog (Łk 1,1-4), tradycję dotyczącą dzieciństwa Jezusa (Łk 1,5 – 2,52), opisy ukazujące Bóstwo Jezusa (Łk 24,13-53). Szerzej niż Marek opisał działalność Jezusa w Galilei (Łk 6,20 – 8,3) oraz Jego podróż do Jerozolimy (Łk 9,51 – 18,14). Szczególną rolę w kompozycji Ewangelii odgrywa Jerozolima. W tym mieście dokonują się najważniejsze wydarzenia z ziemskiego życia Jezusa. Przygotowanie uczniów dokonuje się w drodze do Jerozolimy. W Jerozolimie – a nie jak u pozostałych ewangelistów w Galilei – zmartwychwstały Chrystus spotyka się ze swoimi uczniami. Ewangelia ma być głoszona, począwszy od Jerozolimy (Łk 24,47), i z tego miejsca Kościół będzie się rozszerzał, aż obejmie swoim zasięgiem cały świat.
  6. Charakterystyczną część Ewangelii według św. Łukasza stanowią przypowieści: o miłosiernym Samarytaninie (Łk 10,30-37); o bogatym rolniku (Łk 12,16-21); o miłosiernym Ojcu (Łk 15,11-32); o nieuczciwym zarządcy (Łk 16,1-8); o bogaczu i Łazarzu (Łk 16,19-31); o faryzeuszu i celniku (Łk 18,10-14). Tylko Łukasz opisuje sceny przedstawiające miłość Jezusa do grzeszników, np. nawrócona grzesznica (Łk 7,36-50); Zacheusz (Łk 19,2-10). Odnotowuje też cuda, których nie ma w pozostałych Ewangeliach: wskrzeszenie młodzieńca z Nain (Łk 7,11-17); uzdrowienie kobiety chorej na artretyzm (Łk 13,10-17); uzdrowienie chorego na puchlinę wodną (Łk 14,1-6) oraz oczyszczenie dziesięciu trędowatych (Łk 17,11-19).
  7. Ewangelię według św. Łukasza cechuje atmosfera modlitwy, radości, pokoju, chwały Bożej, łagodności i dobroci. Autor posiada głębokie wyczucie psychiki i wspaniale kreśli portrety swoich bohaterów, zwłaszcza Jezusa. Jest również, bardziej niż inni ewangeliści, wrażliwy na rolę i misję kobiet. Wskazuje, że kobiety na równi z mężczyznami są zobowiązane do przyjęcia Ewangelii i odpowiedzialne za jej głoszenie. Łukasz stara się także dać odpowiedź na pytanie: Jaki jest cel i sens istnienia chrześcijaństwa w świecie? W swoim dziele ukazuje on, że historia Jezusa i dzieje Kościoła, który założył, są wypełnieniem starotestamentowych obietnic danych przez Boga. Historia Jezusa i w konsekwencji historia Kościoła stanowią ostatni etap historii zbawienia. Epoka ta zakończy się powtórnym przyjściem Chrystusa i dokonaniem sądu nad światem. Czas Kościoła zawarty pomiędzy pierwszym i drugim przyjściem Jezusa na ziemię jest czasem ostatecznym. Nie jest to tylko epoka, w której pielęgnuje się pamięć o Jezusie. Zmartwychwstały Chrystus cały czas działa w swoim Kościele i poprzez swój Kościół. Jezus przemierza wraz z Kościołem drogę, która prowadzi do ostatecznego spotkania z Bogiem.
  8. Świadectwa zawarte w Ewangelii jednoznacznie wskazują, że Jezus jest jedynym Zbawicielem świata. W Starym Testamencie tytuł „Zbawca” odnoszony był do Boga i wyrażał dwa aspekty: wybawienie od zła oraz obdarowywanie dobrodziejstwami. W świetle Ewangelii według św. Łukasza Jezus w całej swojej działalności zmierza do uwolnienia człowieka od zła, od grzechów i nieszczęść oraz obdarza go darami Bożymi. Czas działalności Jezusa jest więc czasem zbawienia. Jego Ewangelia jest słowem, które zbawia. Dlatego orędzie o zbawieniu i odpuszczaniu grzechów w imię Jezusa ma być głoszone wszystkim narodom (Łk 24,47).
  9. Szczególną uwagę Łukasz przywiązuje do ukazania roli modlitwy w życiu Jezusa, a także rodzącego się Kościoła. Wszystkie istotne wydarzenia z życia Jezusa poprzedzone są modlitwą. Jezus, modląc się, daje ludziom przykład, w jaki sposób mogą trwać w nieustannej łączności z Bogiem Ojcem. Modlitwa jest też ukazana jako niezawodny środek przeciwko pokusom, przeciwnościom, zniechęceniu, zagubieniu.
  10. Ewangelia według św. Łukasza jest swego rodzaju podręcznikiem, który ma przygotować chrześcijan do dzieła ewangelizacji. Przekazuje słowa i czyny Jezusa w taki sposób, by ewangelizujący mógł być skutecznym świadkiem Chrystusa. Wzorem jest Jezus, który jako „pierwszy ewangelizator” nie tylko sam głosił Ewangelię (Łk 4,16-21), ale stopniowo przygotowywał do tego dzieła swoich uczniów.

O czytaniu:

  1. Dzisiejszy fragment kontynuuje mowę eschatologiczną Jezusa (zakończona w Łk 21,36) zapoczątkowaną we wczorajszym fragmencie. W niej Łukasz ukazuje zapowiedzi Jezusa dotyczące losu Izraela, a także czasów ostatecznych. Treści historyczne przeplatają się z wypowiedziami o charakterze symbolicznym.
  2. W dzisiejszym fragmencie Jezus wyraźniej oznajmia, że te zwyczajne przeobrażenia w przyrodzie mogą być obrazem znaków, które pojawią się w czasach eschatologicznych. (Łk 21 25Będą też znaki na słońcu, księżycu i gwiazdach, a na ziemi trwoga ogarnie narody bezradne wobec szumu wzburzonego morza.26Ludzie mdleć będą ze strachu w oczekiwaniu tego, co ma nadejść na ziemię, gdyż moce niebieskie zostaną wstrząśnięte.) Obserwując zjawiska naturalne, w których można dostrzec zapowiedź najbliższej przyszłości (tak jak pąki na drzewie są zapowiedzią nadchodzącej wiosny, a potem lata), ludzie powinni uczyć się rozpoznawać znaki działania Boga w świecie. W wierszu bezpośrednio poprzedzającym przypowieść (28A gdy to zacznie się dziać, wyprostujcie się i podnieście głowy, bo zbliża się wasze odkupienie”.), Jezus dodawał otuchy zapewnieniem, że niezwykłe zjawiska kosmiczne zapowiadają przybliżanie się odkupienia. Teraz zaś stwierdza, iż są to znaki bliskiego królestwa Bożego. Te dwa zdania wzajemnie się uzupełniają i niosą wspólnie przesłanie, iż odkupienie wierzących dokona się w królestwie Bożym, które na zawsze zapanuje w świecie, a Tym, który je przyniesie ludzkości, jest Syn Człowieczy, przychodzący w mocy i chwale (Łk 21 27Wtedy zobaczą Syna Człowieczego przychodzącego na obłoku z wielką mocą i chwałą.). Z przypowieści o drzewie figowym da się jeszcze wyciągnąć wniosek, że ów czas królestwa Bożego jest jak lato. Będzie to bowiem czas żniw (takie przesłanie jest też zawarte w przypowieści z Mt 13, 36-43), a tym samym zbierania owoców całej działalności Jezusa Chrystusa oraz Jego Kościoła. Ponadto, podobnie jak lato jest okresem słonecznym, odmiennym od ponurej jesieni, tak też czas nastania królestwa Bożego będzie czasem radości i szczęścia płynącego z pełnego panowania Boga w świecie.
  3. Całą mowę Jezusa zamyka zdanie, które w Kościele pierwotnym stało się przyczyną wielu nieporozumień. W wersji Mk 13, 30: „Nie przeminie to pokolenie, dopóki nie spełni się to wszystko” Jezus zdaje się nawiązywać do opisanych bezpośrednio przed tą wypowiedzią znaków zwiastujących dzień ostateczny oraz powtórne przyjście Syna Człowieczego (Mk 13, 19-29) i zapewniać, że „to wszystko”, co zapowiada, wydarzy się jeszcze za życia pokolenia Jego słuchaczy. Zdanie o podobnej treści z pewnością wypowiedział przy tej lub innej okazji, ale teksty Mk 9, 1 („Niektórzy z was nie umrą, dopóki nie zobaczą królestwa Bożego przychodzącego z mocą”) oraz Mt 10, 23 („nie zdążycie obejść wszystkich miast izraelskich, zanim nadejdzie Syn Człowieczy”) pozwalają przypuszczać, że oryginalne słowa Nauczyciela były przez wspólnotę Jego uczniów powtarzane w różnej postaci i dostosowywane do różnych okoliczności. Łukasz przedstawia to w takim znaczeniu: Nie przeminie to pokolenie, aż spełni się wszystko nie odnosi się już wyłącznie do wydarzeń z czasów eschatologicznych, lecz dotyczy dosłownie wszystkiego, co Jezus w tej ostatniej mowie wypowiedział do swych słuchaczy: tego, co mówił o prześladowaniach, o sądzeniu uczniów za głoszoną przez nich Ewangelię, o zburzeniu Jeruzalem, jak też o zbawczym planie Bożym, który realizuje się poprzez wieki, a pełne urzeczywistnienie uzyska dopiero w czasach ostatecznych. Nie ma wątpliwości, że wszystkie te wydarzenia rzeczywiście miały miejsce za życia pokolenia tych, którzy mieli możliwość słuchać słów Jezusa. Łukasz, który pisze już za życia drugiego pokolenia chrześcijan po Chrystusie i wie, że budzące grozę zjawiska kosmiczne, zapowiadające koniec świata, wciąż jeszcze się nie pojawiały, w słowach Jezusa przesuwa akcent z dnia ostatecznego na aktualne dzieje Kościoła i podkreśla, że w życiu każdego pokolenia urzeczywistnia się zbawczy plan Boży.
  4. Jezus jest świadomy, że przekazuje swym słuchaczom pochodzącą od Boga naukę, której człowiek nie powinien lekceważyć. Dlatego podkreśla jej autorytet oświadczeniem: Niebo i ziemia przeminą, ale moje słowa nie przeminą. Podobne sformułowanie (łatwiej przeminie niebo i ziemia), wypowiedziane w odniesieniu do trwałości Prawa, znajduje się w Łk 16, 17. Podobnie jak w tamtym tekście, niebo i ziemia oznaczają cały świat zamieszkany przez duchy tworzące orszak Boży (niebo) oraz przez człowieka (ziemia). Niebo i ziemia stanowią teren panowania Boga oraz Jego własność, gdyż zostały przez Niego stworzone (zob. np. Pwt 10, 14; Ps 89, 12; Iz 37, 16 i wiele innych). Dlatego Bóg opiekuje się dziełami swych rąk i zapewnia im istnienie. Jednakże prorocy i autorzy apokalips ostrzegają, że nadejdzie czas, kiedy Stwórca i Pan wszechrzeczy dokona nad nimi sądu, poruszy niebem i wstrząśnie ziemią (por. Iz 13, 13; 24, 18; Łk 21, 25-26), aby odnowić świat, przezwyciężyć panujące w nim zło i zapewnić dobru wieczne panowanie. W Iz 51, 6 Bóg nawet mówi: „Niebiosa jak dym się rozwieją, ziemia jak odzież ulegnie zniszczeniu, a jej mieszkańcy wyginą jak komary. Lecz moje zbawienie będzie trwać na wieki, a moje wyzwolenie nigdy nie przeminie”. Jezus z jednej strony nawiązuje do starotestamentalnych obrazów, ukazujących przeświadczenie, że wśród zmiennych kolei rzeczy jedynie niebo i ziemia są trwałe, tak że nie mogą ich zniszczyć żadne siły naturalne. Z drugiej strony oznajmia, że również one podlegają władzy swego Stwórcy i po Jego interwencji mogą przeminąć. W obliczu tych wszystkich nietrwałych dzieł jedynie słowo Boga jest wieczne. Ono trwa na wieki (zob. 2 Sm 7, 25; 1 Krn 17, 23; Ps 119, 89; Iz 40, 8; 1 P 1, 25) i to właśnie ono jest narzędziem, za pomocą którego Bóg kieruje światem. Umieszczając takie właśnie zapewnienie (moje słowa nie przeminą) na końcu swej działalności publicznej, Jezus zarazem wzywa do przyjęcia całej Jego nauki z powagą i posłuszeństwem. Ponieważ zawarta jest w niej pełnia prawdy, będzie ona dalej głoszona w Kościele jako Dobra Nowina o zbawieniu. Dzięki wiernym apostołom zostanie ona zaniesiona aż po krańce ziemi (zob. Dz 1, 8; 13, 47; Rz 10, 18) i będzie przekazywana z pokolenia na pokolenie aż do skończenia świata. Co więcej, słowo Boga, skierowane do ludzi przez Chrystusa, zachowa swe znaczenie nawet w królestwie Bożym, które nastanie po przeminięciu całego doczesnego świata.