Sobota, 25 września 2021 r.

1.czytanie (Za 2, 5-9. 14-15a)

Odbudowana Jerozolima będzie miastem Boga

Czytanie z Księgi proroka Zachariasza

Podniosłem oczy i patrzyłem. I oto zobaczyłem człowieka ze sznurem mierniczym w ręku. «Dokąd idziesz?» – zapytałem. A on rzekł: «Chcę przemierzyć Jerozolimę, aby poznać jej szerokość i długość».

I wystąpił anioł, który do mnie mówił, a przed nim stanął inny anioł, któremu on nakazał: «Śpiesz się i powiedz temu młodzieńcowi: Jerozolima pozostanie bez murów, gdyż tak wiele ludzi i zwierząt w niej będzie. Ja będę dokoła niej murem ognistym – mówi Pan – a chwała moja zamieszka pośród niej».

«Ciesz się i raduj, Córo Syjonu, bo już idę i zamieszkam pośród ciebie» – mówi Pan. Wówczas liczne narody przyznają się do Pana i będą ludem Jego, i zamieszkają pośród ciebie.

Komentarz

O Księdze:

W zbiorze Dwunastu Proroków (mniejszych) Księga Zachariasza jest najdłuższa. Imię Zachariasz w języku hebrajskim znaczy „oby Pan wspomniał” i występuje dość często w Starym Testamencie, szczególnie jako imię własne różnych kapłanów i lewitów. Prorok Zachariasz działał w tym samym czasie, co prorok Aggeusz, i wywodził się ze środowiska lewickiego skupionego wokół świątyni jerozolimskiej odbudowanej po powrocie Izraelitów z przesiedlenia babilońskiego.
W pierwszej części Księgi autor podkreśla przede wszystkim konieczność odbudowy świątyni oraz wznowienia kultu, co wydaje się nieodzownym warunkiem nadejścia epoki mesjańskiej. Nauczanie Zachariasza jest zdominowane przez świadomość bliskości królestwa mesjańskiego. Wszystkie pouczenia, upomnienia i zachęty podporządkowano jednemu celowi: przygotować lud, pośród którego Bóg mógłby zamieszkać. Istotnym elementem tego przygotowania jest odbudowanie świątyni na Syjonie. Ponowne zamieszkanie Boga wśród swego ludu sprowadzi uświęcenie na kraj i rozleje błogosławieństwo mesjańskie zarówno na Izraela, jak i na pogańskie narody. Narzędziami tego mesjańskiego królestwa na Syjonie są dwaj przedstawiciele władzy świeckiej i religijnej – Zorobabel i Jozue, obaj opromienieni Bożym blaskiem i działający zgodnie dla dobra ludu mesjańskiego.
W drugiej części księgi pojawiają się proroctwa, które zapowiadają zwycięstwo Pana nad wrogami Izraela, nadejście króla pokoju, powrotu Żydów z diaspory, czyli rozproszenia wśród innych narodów, i odrodzenia Izraela. Obraz złego pasterza (Za 11,4-17) stanowi krytykę ludzi sprawujących władzę. Z kolei w rozdziałach 12 – 14 pojawia się obietnica wyzwolenia Jerozolimy i ukarania jej wrogów, zapowiedź moralno-religijnego oczyszczenia narodu oraz nadejścia Dnia Pańskiego i nowych czasów, w których również ludy pogańskie staną się wyznawcami prawdziwego Boga. Zachariasz rozwija ideę zbawienia, które dokona się podczas walki z narodami pogańskimi wokół Jerozolimy. Po bitwie nastanie uniwersalne królestwo Boże. W zapowiedzi pojawia się postać Mesjasza, który wywodzi się z dynastii Dawida, pochodzi z Syjonu – zatem jest to Mesjasz królewski. Charakteryzuje się on niezwykłą pokorą i ubóstwem, a jego misja ma polegać na proklamowaniu wszystkim narodom królestwa pokoju. Ten królewski Mesjasz jest dobrym pasterzem, w przeciwieństwie do dotychczasowych przywódców narodu, którzy przez swe okrucieństwo i chciwość doprowadzili lud do ruiny i rozproszenia. Ten dobry pasterz, Boży wysłannik do narodu, zostaje wydany na zabicie mieczem, przez co dokonuje się kara i oczyszczenie ludu izraelskiego. Pasterz uderzony mieczem jest identyczny z Wielkim Przebitym, nad którego męczeńską śmiercią ubolewa cały naród (Za 12,10). Widok Przebitego przemienia serca ludzi, wszyscy zostają obdarowani Duchem Bożym i zyskują odpuszczenie grzechów. Realizuje się więc dokładnie to, co prorocy Jeremiasz i Ezechiel mówili o Nowym Przymierzu.
Autorzy Nowego Testamentu wiele razy cytują Za 9 – 14 w opisach męki Chrystusa Pana. Ewangeliści Mateusz (Mt 21,4n) i Jan (J 12,15) cytują Za 9,9 w opisie uroczystego wjazdu Chrystusa do Jerozolimy. We fragmentach Mt 26,31 i Mk 14,27 Pan Jezus posłużył się tekstem Za 13,7, aby przepowiedzieć ucieczkę apostołów po Jego aresztowaniu. Mówiąc o kupnie Pola Garncarza za srebrniki porzucone przez Judasza, ewangelista Mateusz (Mt 27,7) stwierdza wypełnienie się przepowiedni Za 11,13. Wreszcie ewangelista Jan (J 19,37), w opisie przebicia boku Chrystusa na krzyżu, nawiązuje do Za 12,10. Łatwo zauważyć, że Ewangeliści wybrali najpiękniejsze, ale i najtrudniejsze teksty Zachariasza, ukazując ich sens mesjański.

O czytaniu:

Wizja symbolizuje odbudowę Jerozolimy. Zaskakujące jest polecenie, które od Boga przynosi anioł, aby Jerozolima pozostała bez murów obronnych. Odbudowana stolica ma bowiem być miastem otwartym dla wszystkich i gęsto zaludnionym, a będzie strzeżona nie przez mury z kamienia, lecz przez samego Pana. Prorok zapewnia, że budząca grozę obecność Boga – wyrażona w obrazie murów z ognia i chwały – stanowi wystarczającą zaporę, aby odstraszyć ewentualnych wrogów. Kontynuacją tego widzenia jest wezwanie skierowane do wygnańców, którzy pozostali jeszcze w Babilonii. Nadszedł czas, aby cały Izrael zgromadził się na nowo. Prorok podkreśla, że to sam Bóg wzywa naród do powrotu do ziemi ojców. Zapowiada idealny czas powszechnego panowania Pana, kiedy to również inne narody będą czciły jedynego Boga.

Psalm (Jr 31, 10. 11-12b. 13 (R.: por. 10d))

Pan nas obroni, tak jak pasterz owce

Słuchajcie, narody, słowa Pańskiego, *
głoście je na wyspach odległych i mówcie:
«Ten, który rozproszył Izraela, znów go zgromadzi *
i będzie nad nim czuwał jak pasterz nad swym stadem».

Pan nas obroni, tak jak pasterz owce

Pan bowiem uwolni Jakuba, *
wybawi go z ręki silniejszego od niego.
Przyjdą z weselem na szczyt Syjonu *
i rozradują się błogosławieństwem Pana.

Pan nas obroni, tak jak pasterz owce

Wtedy dziewica rozweseli się w tańcu *
i młodzieńcy cieszyć się będą ze starcami.
Zamienię bowiem ich smutek w radość, *
pocieszę ich i rozweselę po ich troskach.

Pan nas obroni, tak jak pasterz owce

Komentarz

Dzisiejszy Psalm responsoryjny to fragment Księgi Proroka Jeremiasza.

O Księdze:

Prorok Jeremiasz stanowi postać wyjątkową z tego powodu, że jego działalność przypada na najtragiczniejsze chwile w historii Narodu Wybranego. Razem z poprzednikami, wielkimi prorokami, walczy z bałwochwalstwem (mimo iż starożytny Wschód odznaczał się tolerancją dla różnorodnych bóstw i wierzeń, Izraelici zawsze podkreślali wyłączność swego Boga – Jahwe. Pierwsze przykazanie Dekalogu – Wj 20,3; Pwt 5,7 – zabrania oddawania czci innym bożkom niż Jahwe. Sposobem przeciwdziałania bałwochwalstwu był zakaz sporządzania wyobrażeń i posągów – Wj 20, 4-5; 20,23; Pwt 27,15) walka z kultem obcych bogów toczyła się w okresie wędrówki do Ziemi Obiecanej – Lb 25,2-3, a także po zakończeniu pierwszych podbojów – Joz 24,2-3, 19-24. Bałwochwalstwo było potępiane przez proroków, którzy wykazywali nicość obcych bóstw i przypominali warunki Przymierza, które zakazywały czczenia idoli), synkretyzm (synkretyzm – łączenie tradycji religijnych wielu narodów i wyznań. Tu: łączenie wiary w jedynego Boga – Jahwe z wierzeniami narodów, którzy przyjmowali swoich bożków.) i moralnym upadkiem.
Jeremiasza spośród proroków wyróżnia to, że był osobiście zaangażowany w sprawy Boże. Jeremiasz jest też jednym z najtragiczniejszych proroków: cierpiał wraz z narodem (był żarliwym patriotą, co oznaczało gorliwego wyznawcę religii judaistycznej – chciał zapowiadanej przez Boga chwały Narodu), gorzko przeżywał jego upadek i zaślepienie, przede wszystkim dotykała go myśl o pozornej nieskuteczność swojej misji. Był świadkiem strasznego wypełnienia się swoich zapowiedzi gniewu Bożego. Nie dane mu było ujrzeć zmiany usposobienia narodu. Ostatniego proroctwa wypowiedziane już po upadku Jerozolimy napotykają ten sam opór współziomków, co na początku jego działalności. W rzeczywistości misja Jeremiasza nie była bezpłodna: naród przebywający w niewoli – jego reszta – docenił w nim męża opatrznościowego I obrał jego proroctwa jako program wewnętrznej odnowy. Wraz z innymi prorokami przygotowywał więc Jeremiasz naród do nowego etapu historii zbawienia – oczekiwanie na pełnię czasu (pełnia czasów – przyjście Mesjasza – Jezusa Chrystusa).
Prorok Izajasz nazywany jest największym mówcą, prorok Jeremiasz zaś największym i najwspanialszym poetą to wśród proroków. Jeremiasz jest mistrzem w przedstawieniu uczuć i nastrojów; wszystko u niego jest interesujące i życiowe. Żaden jednak werset jego mów nie został napisany dla literackiego popisu. Wbrew swojej woli i osobistym skłonnościom został przez Boga wrzucony do tłoczni czasów, zgnieciony i do ostatka wyciśnięty. Nie chciał być prorokiem, a został jednym z największych; nie zamierzał być poetą, a przecież jego teksty należą do najbardziej wstrząsających, na jakie ludzie kiedykolwiek mogli się zdobyć. Był on zwiastunem upadku w czasie ogólnego załamania. Jego osobiste przeżycia są wplecione w najtragiczniejszy okres historii Narodu Wybranego. Za życia uznany za bluźniercę i zdrajcą narodu, głosi klęskę tam, gdzie wszyscy żądają optymizmu, po śmierci przeszedł do historii jako wielki orędownik u Boga.
Księga Jeremiasza ma ogromną wartość teologiczną. Przede wszystkim wyjaśnia pojęcie grzechu jako buntu przeciw Bogu Jeremiasz wiąże upadek narodu z brakiem chęci poznania Boga. To zatem jest przyczyną niewierności, formalizmu religijnego, bałwochwalstwa, braku miłosierdzia względem bliźnich, zawierania przymierza politycznych osłabiających życie religijne narodu. Według Jeremiasza, możliwą drogą wyjścia z tych grzechów dotykających Izraela powrót do Bożego prawa i poznania Boga. Prorok widzi gruntowne odrodzenie narodu w nowej formie religii, jaką miało przynieść Nowe Przymierze. To religia serca, która stanie się darem Boga, udzielona darmo i łaskawie każdemu człowiekowi. Jeremiasz zapowiada również udział obcych narodów w tym odradzającym się działaniu Boga.

O czytaniu:

Dzisiejszy Psalm to fragment obszernej wyroczni Jeremiasza. Cały tekst Jr 30-31 rozbudza nadzieję w Izraelitach przeżywających cierpienie wygnania, podobny jest do Księgi Pocieszenia w Iz 40 – 55. Choć adresaci proroctwa wciąż odczuwają lęk, to jednak prorok wyraźnie wzywa ich, aby na rzeczywistość spojrzeli w świetle wiary, gdyż Bóg nie opuszcza swego ludu. Autor z jednej strony zachowuje zdrowy realizm, a z drugiej stara się wlać ufność, ukazując wręcz perspektywę mesjańską, to znaczy zapowiadając panowanie „nowego Dawida”, którego Bóg ustanowi królem. Jeremiasz nie kwestionuje kary, słusznie wymierzonej za popełnione przez lud występki, ale wskazuje zarazem na szansę odnowienia głębokiej więzi z Bogiem. On bowiem jest w stanie uzdrowić to, co po ludzku nieuleczalne (Jr 30,17). Aby opisać tę zmianę położenia, jaka stanie się udziałem Izraela, prorok używa różnych obrazów. Wspomina także o zawarciu nowego przymierza (Jr 31,1), o powrocie do ojczystej ziemi w tanecznym rytmie bębenków, o odbudowie kraju i zjednoczeniu podzielonego wcześniej królestwa. Prorok podkreśla, że będzie to możliwe tylko dzięki odwiecznej miłości (Jr 31,3) Boga, który okazuje ludowi swoje ojcowskie uczucia i wypełnia wynikającą stąd powinność, to znaczy wyzwala swego syna z niewoli. Nie zapomina przy tym o bolesnej rzeczywistości, przywołując postać Racheli opłakującej swoje dzieci (Jr 31,15), ale zarazem obiecuje jej pociechę od Boga i powrót synów do ojczystej ziemi. Będzie to możliwe po okazaniu skruchy przez zbuntowany dotąd lud. Jeremiasz pragnie wzbudzić w adresatach poczucie głębokiej więzi z miłującym Bogiem, dla którego każdy człowiek jest zawsze umiłowanym synem i najdroższym dzieckiem (Jr 31,20).

Aklamacja (Por. 2 Tm 1, 10b)

Alleluja, alleluja, alleluja

Nasz Zbawiciel, Jezus Chrystus, śmierć zwyciężył,
a na życie rzucił światło przez Ewangelię.

Alleluja, alleluja, alleluja

Ewangelia (Łk 9, 43b-45)

Druga zapowiedź męki

Słowa Ewangelii według Świętego Łukasza

Gdy wszyscy pełni byli podziwu dla wszystkich czynów Jezusa, On powiedział do swoich uczniów: «Weźcie wy sobie dobrze do serca te słowa: Syn Człowieczy będzie wydany w ręce ludzi». Lecz oni nie rozumieli tego powiedzenia; było ono zakryte przed nimi, tak że go nie pojęli, a bali się zapytać Go o to powiedzenie.

Komentarz

O księdze:

Najstarsze świadectwa chrześcijańskie stwierdzają, że autorem trzeciej Ewangelii oraz Dziejów Apostolskich jest Łukasz, lekarz i towarzysz Pawła, pochodzący z Antiochii Syryjskiej. O Łukaszu można też powiedzieć, że był historykiem i teologiem.
Ewangelia według św. Łukasza jest dedykowana Teofilowi (Łk 1,3). Wymienienie go w tytule nie oznacza, że jest on jedynym, do którego skierowane jest to dzieło. Łukasz w osobie Teofila adresuje swoje dzieło do ludzi wywodzących się z kręgu kultury greckiej, którzy przyjęli chrześcijaństwo.
Istotnym celem dzieła Łukasza (Ewangelii i Dziejów Apostolskich) było przygotowanie chrześcijan do podjęcia misji ewangelizacyjnej wśród narodów. Stwierdza się wręcz, że Łukasz napisał tzw. Ewangelię ewangelizatora. Kościół przestawał być małą grupą ludzi, którzy wzajemnie się znają, i przeradzał się w społeczność bardzo zróżnicowaną, wymagającą od jej członków uniwersalizmu i wielkiej otwartości na wszystkie ludy.
Ewangelia według św. Łukasza powstała ona po roku 70 po Chr., czyli po zburzeniu Jerozolimy przez Rzymian.
Wszyscy zgodnie przyjmują, że Ewangelia według św. Łukasza i Dzieje Apostolskie stanowią dwie części jednego dzieła, którego prologiem jest Łk 1,1-4. Łukasz, pisząc Ewangelię, musiał myśleć już o drugiej części. Potwierdzają to zabiegi literackie i ciągłość głównych tematów teologicznych, obecnych w obu tych księgach. Redagując Ewangelię, korzystał z kilku źródeł. Wiele tekstów przejął z materiału zgromadzonego w starszej Ewangelii według św. Marka. Łukasz w swojej Ewangelii zamieścił prolog (Łk 1,1-4), tradycję dotyczącą dzieciństwa Jezusa (Łk 1,5 – 2,52), opisy ukazujące Bóstwo Jezusa (Łk 24,13-53). Szerzej niż Marek opisał działalność Jezusa w Galilei (Łk 6,20 – 8,3) oraz Jego podróż do Jerozolimy (Łk 9,51 – 18,14). Szczególną rolę w kompozycji Ewangelii odgrywa Jerozolima. W tym mieście dokonują się najważniejsze wydarzenia z ziemskiego życia Jezusa. Przygotowanie uczniów dokonuje się w drodze do Jerozolimy. W Jerozolimie – a nie jak u pozostałych ewangelistów w Galilei – zmartwychwstały Chrystus spotyka się ze swoimi uczniami. Ewangelia ma być głoszona, począwszy od Jerozolimy (Łk 24,47), i z tego miejsca Kościół będzie się rozszerzał, aż obejmie swoim zasięgiem cały świat.
Charakterystyczną część Ewangelii według św. Łukasza stanowią przypowieści: o miłosiernym Samarytaninie (Łk 10,30-37); o bogatym rolniku (Łk 12,16-21); o miłosiernym Ojcu (Łk 15,11-32); o nieuczciwym zarządcy (Łk 16,1-8); o bogaczu i Łazarzu (Łk 16,19-31); o faryzeuszu i celniku (Łk 18,10-14). Tylko Łukasz opisuje sceny przedstawiające miłość Jezusa do grzeszników, np. nawrócona grzesznica (Łk 7,36-50); Zacheusz (Łk 19,2-10). Odnotowuje też cuda, których nie ma w pozostałych Ewangeliach: wskrzeszenie młodzieńca z Nain (Łk 7,11-17); uzdrowienie kobiety chorej na artretyzm (Łk 13,10-17); uzdrowienie chorego na puchlinę wodną (Łk 14,1-6) oraz oczyszczenie dziesięciu trędowatych (Łk 17,11-19).
Ewangelię według św. Łukasza cechuje atmosfera modlitwy, radości, pokoju, chwały Bożej, łagodności i dobroci. Autor posiada głębokie wyczucie psychiki i wspaniale kreśli portrety swoich bohaterów, zwłaszcza Jezusa. Jest również, bardziej niż inni ewangeliści, wrażliwy na rolę i misję kobiet. Wskazuje, że kobiety na równi z mężczyznami są zobowiązane do przyjęcia Ewangelii i odpowiedzialne za jej głoszenie. Łukasz stara się także dać odpowiedź na pytanie: Jaki jest cel i sens istnienia chrześcijaństwa w świecie? W swoim dziele ukazuje on, że historia Jezusa i dzieje Kościoła, który założył, są wypełnieniem starotestamentowych obietnic danych przez Boga. Historia Jezusa i w konsekwencji historia Kościoła stanowią ostatni etap historii zbawienia. Epoka ta zakończy się powtórnym przyjściem Chrystusa i dokonaniem sądu nad światem. Czas Kościoła zawarty pomiędzy pierwszym i drugim przyjściem Jezusa na ziemię jest czasem ostatecznym. Nie jest to tylko epoka, w której pielęgnuje się pamięć o Jezusie. Zmartwychwstały Chrystus cały czas działa w swoim Kościele i poprzez swój Kościół. Jezus przemierza wraz z Kościołem drogę, która prowadzi do ostatecznego spotkania z Bogiem.
Świadectwa zawarte w Ewangelii jednoznacznie wskazują, że Jezus jest jedynym Zbawicielem świata. W Starym Testamencie tytuł „Zbawca” odnoszony był do Boga i wyrażał dwa aspekty: wybawienie od zła oraz obdarowywanie dobrodziejstwami. W świetle Ewangelii według św. Łukasza Jezus w całej swojej działalności zmierza do uwolnienia człowieka od zła, od grzechów i nieszczęść oraz obdarza go darami Bożymi. Czas działalności Jezusa jest więc czasem zbawienia. Jego Ewangelia jest słowem, które zbawia. Dlatego orędzie o zbawieniu i odpuszczaniu grzechów w imię Jezusa ma być głoszone wszystkim narodom (Łk 24,47).
Szczególną uwagę Łukasz przywiązuje do ukazania roli modlitwy w życiu Jezusa, a także rodzącego się Kościoła. Wszystkie istotne wydarzenia z życia Jezusa poprzedzone są modlitwą. Jezus, modląc się, daje ludziom przykład, w jaki sposób mogą trwać w nieustannej łączności z Bogiem Ojcem. Modlitwa jest też ukazana jako niezawodny środek przeciwko pokusom, przeciwnościom, zniechęceniu, zagubieniu.
Ewangelia według św. Łukasza jest swego rodzaju podręcznikiem, który ma przygotować chrześcijan do dzieła ewangelizacji. Przekazuje słowa i czyny Jezusa w taki sposób, by ewangelizujący mógł być skutecznym świadkiem Chrystusa. Wzorem jest Jezus, który jako „pierwszy ewangelizator” nie tylko sam głosił Ewangelię (Łk 4,16-21), ale stopniowo przygotowywał do tego dzieła swoich uczniów.

O czytaniu:

We wszystkich trzech Ewangeliach synoptycznych (Mt 17, 22-23; Mk 9, 30-32; Łk 9, 43b-45) druga zapowiedź męki następuje po uzdrowieniu epileptyka. Uzdrowienie epileptyka jest ostatnim cudem Jezusa dokonanym w czasie działalności galilejskiej. Z tego powodu zdanie Łukasza, wprowadzające w drugą zapowiedź męki, ma zarazem charakter podsumowania tego okresu. Po ludzku zatem sądząc, można stwierdzić, że działalność Jezusa w Galilei przyniosła wiele dobrych owoców: wzbudziła zainteresowanie wśród wielkiej rzeszy mieszkańców i przyciągnęła liczne tłumy słuchaczy, którzy uznali obecną w Nim moc Bożą i nieustannie zdumiewali się jej skutecznością. Dlatego jest tym bardziej zaskakujące, że właśnie w obliczu wielkich sukcesów apostolskich Jezus po raz kolejny zapowiada swoją mękę. Swe słowa kieruje nie do wędrujących za Nim tłumów, lecz do uczniów, aby już na tym etapie powoli przygotowywać ich do gwałtownego zakończenia całej swojej ziemskiej działalności. Oni też później staną się naocznymi świadkami urzeczywistnienia się zapowiadanych przez Nauczyciela wydarzeń (zob. 24, 44-48).
Sama zapowiedź została przekazana w formie bardzo zwięzłej i uroczystej. Jezus posługuje się tytułem Syn Człowieczy, który w Dn 7, 13-14 odnosił się do postaci triumfującej „na obłokach nieba”. Wywołuje w ten sposób ostry dysonans w wyobrażeniach swych słuchaczy (patrz ważny komentarz z 24 września). Ten bowiem, który – według ich oczekiwań – miał otrzymać panowanie nad wszystkimi ludami, w rzeczywistości zostanie poddany władzy ludzi. Jezus nie wyjaśnia tu, kim będą owi ludzie i jak z Nim postąpią. Uwrażliwia jedynie swych uczniów na to, że w pewnym momencie Jego działalność, wywołująca wielki entuzjazm wśród tłumów, zostanie gwałtownie przerwana i że przyczyną tego będą ludzie, którzy zechcą postąpić z Nim według swojej woli (wyraźne nawiązanie do tej zapowiedzi i wskazanie na jej wypełnienie się można zauważyć w Dz 2, 23; 3, 13-14).
Przyczyną niezrozumienia, z jakim ta Jezusowa zapowiedź spotyka się u uczniów jest przede wszystkim jej bardzo ogólny charakter. Ponadto słowa o niechwalebnym końcu działalności tak wielkiego Proroka były zaskakujące i sprzeczne z ich oczekiwaniami Mesjasza króla. Ewangelista pisze, że było to przed nimi zakryte. Oznacza to, że na tym etapie działalności Jezusa nie byli oni jeszcze w stanie przeniknąć zbawczych zamiarów Bożych. Podobnie jak cała ludność Galilei, również oni patrzyli bardzo powierzchownie na niezwykłe czyny Chrystusa i nie potrafili odczytać płynącego z nich głębokiego znaczenia. Ukryty sens całej działalności Nauczyciela odczytają dopiero po Jego męce, śmierci i zmartwychwstaniu, kiedy On sam otworzy ich umysły na zrozumienie Pism (Łk 24, 45). Teraz zaś nawet boją się Go pytać, ponieważ nie są jeszcze przygotowani na odpowiedź, którą mogliby usłyszeć.
Druga zapowiedź męki ma miejsce w obliczu powszechnego podziwu, jaki u wszystkich ludzi wzbudzały niezwykłe czyny Jezusa. Nauczyciel wykorzystuje te okoliczności do pogłębienia formacji swych uczniów i zwraca im uwagę, że przedmiotem ich podziwu nie powinny być same Jego czyny, ale to, na co one wskazują i co zapowiadają, a mianowicie zbawienie, które przy końcu Jego działalności dokona się poprzez wydanie Go w ręce ludzi. Jezus przewiduje ten akt przemocy i zgadza się na niego, ponieważ wie, że Bóg nawet wrogie nastawienie do Niego przywódców narodu potrafi włączyć w swe plany zbawcze. Cudownymi uzdrowieniami Jezus udowodnił zarówno wielkim tłumom, jak też nieustannie towarzyszącym Mu uczniom, że jest w Nim obecna moc Boża (zob. np. 5, 17; 6, 19), której żadna zła siła nie jest zdolna się przeciwstawić. Tym sposobem daje do zrozumienia, że całym Jego życiem kieruje Bóg i dlatego nawet najbardziej przewrotne zamysły ludzkie nie są w stanie zniweczyć Jego zamiarów zbawczych wobec świata. Nie zniechęca się przy tym, że uczniowie nie są jeszcze w stanie oderwać się od swego przyziemnego myślenia i nie potrafią zrozumieć Jego zapowiedzi. Jest mądrym i cierpliwym wychowawcą, który wie, że oni mają przed sobą długą drogę formacji i że w przyszłości nadejdzie chwila, kiedy na całą Jego działalność, w tym także na mękę, będą mogli spojrzeć w świetle zmartwychwstania, a wtedy ziarna trudnego do zrozumienia słowa, niestrudzenie zasiewane w ich sercach przez cały czas Jego działalności, wydadzą właściwe owoce i wreszcie będzie im dane pojąć, dlaczego wolą Boga było, by Jego Syn dokonał zbawienia na drodze cierpienia i odrzucenia przez ludzi (zob. 24, 25-27. 44-48).