Czwartek, 18 czerwca 2020 r.
1. czytanie (Syr 48, 1-14)
Pochwała Eliasza i Elizeusza
Czytanie z Mądrości Syracha
Powstał Eliasz, prorok jak ogień, a słowo jego płonęło jak pochodnia. On głód na nich sprowadził, a swoją gorliwością zmniejszył ich liczbę. Słowem Pańskim zamknął niebo, z niego również trzy razy sprowadził ogień.
Jakże wsławiony jesteś, Eliaszu, przez swoje cuda i któż się może pochwalić, że do ciebie jest podobny?
Ty, który ze śmierci wskrzesiłeś zmarłego i słowem Najwyższego wywiodłeś go z Otchłani. Ty, który strąciłeś królów ku zagładzie, a z łoża – okrytych chwałą.
Ty, który na Synaju usłyszałeś naganę i na Horebie wyroki pomsty. Ty, który namaściłeś królów, jako mścicieli, i proroków, następców po sobie.
Ty, który zostałeś wzięty w wirze ognia, na wozie zaprzężonym w ogniste rumaki. O tobie napisano w karceniach dotyczących przyszłości, że masz uśmierzyć gniew, zanim zapłonie, by zwrócić serce ojca do syna i pokolenia Jakuba odnowić.
Szczęśliwi, którzy cię widzieli, i ci, którzy w miłości posnęli, albowiem i my na pewno żyć będziemy.
Gdy wir zakrył Eliasza, Elizeusz został napełniony jego duchem. Za dni swoich nie lękał się żadnego władcy i nikt nie osiągnął nad nim przewagi.
Nic nie było zbyt wielkie dla niego, i nawet w grobowym spoczynku ciało jego prorokowało. Za życia czynił cuda, nawet po śmierci jego czyny były przedziwne.
Komentarz
O Księdze:
- Mądrość Syracydesa Mądrość Syracha została napisana w języku hebrajskim ok. 180 r. przed Chr. przez autora, który w zakończeniu dzieła nazwany został Jezusem (hebr. Jeszua), synem Syracha (Syr 50,27). Księga zawiera mądrość narodu Izraelskiego. Syracydes zgłębiał, interpretował i dokonywał syntezy mądrości przekazywanej przez pokolenia. W swoim dziele połączył mądrość objawioną przez Boga z ludzkim doświadczeniem. Czerpiąc z historii Izraela, rozwinął swoją naukę w licznych sentencjach. Prowadził szkołę i jako zwierzchnik (Syr 51,23) aktywnie włączał się w interpretację i wyjaśnianie świętych pism. Korzystał przy tym nie tylko z dziedzictwa mądrości Izraela, ale również mądrości innych kultur i narodów. W zdobyciu tak cennego doświadczenia Syracydesowi pomogły liczne podróże (Syr 51,13), które miały charakter dyplomatyczny i wynikały z troski o losy własnego narodu. Dostrzegając szereg zagrożeń, wynikających z szybkiego wnikania w świat żydowski elementów kultury greckiej, Syracydes jasno wskazuje fundamenty judaizmu, a niekiedy zdecydowanie opowiada się przeciwko naukom greckim – wtedy dominującym. Ostatecznie w swoim dziele połączył on w sposób niezwykle wyważony głębię tradycji Izraela z doświadczeniem innych kultur.
- Mądrość Syracydesa stanowi zbiór mądrościowych sentencji. Zasadniczo wyróżnia się trzy podstawowe części księgi: 1) Pochwała mądrości w przykazaniach i pouczenia o cnotach (Syr 1–23); 2) Pochwała mądrości i prezentacja jej pouczeń moralnych (Syr 24,1–42,14); 3) Przykłady cnót i wysławianie dzieł stworzenia (Syr 42,15–51,30).
- Dzieło Syracydesa rozpoczyna opis mądrości Boga, od którego pochodzi każda mądrość (Syr 1,1-10). To oryginalne stwierdzenie stanowi wyjściową tezę całej księgi, w której jest dokładniej wyjaśniana, najpierw w opisach elementów kosmosu (Syr 18,1-7; 30,16-35) i w przymiotach dzieł stworzonego świata (Syr 42,15–43,33), a następnie w wypowiedzi samej Mądrości na temat jej udziału w historii narodu wybranego (Syr 24,1-22) i w dziejach sławnych ludzi (Syr 44 – 50). Bóg w Mądrości Syracydesa został ukazany jako Stwórca i Władca świata, narodów i człowieka. W stworzonym kosmosie i na ziemi panuje wzorowy porządek (Syr 16,24-30). Wszystkie dzieła Boże są doskonałe (Syr 18,1-14; 39,12-35) i wszędzie przejawia się Jego mądrość. Bóg zna wszystko, jest łaskawy i miłosierny (np. Syr 15,18-19; 18,13; 23,19-20; 39,19-20). Największym darem, jaki człowiek otrzymuje od Boga, jest mądrość. Syracydes ściśle łączy posiadanie mądrości z bojaźnią Bożą, co z kolei prowadzi człowieka do wypełniania przykazań. Mądrość Syracydesa ukazuje z jednej strony mądrość teoretyczną, która jest owocem osobistego wysiłku intelektualnego, doświadczeń, podróży i spotkań z mędrcami, a z drugiej strony mądrość praktyczną, która przejawia się w dyscyplinie, karności, a przez to w coraz większym doskonaleniu woli.
- Syracydes wskazuje w swoich pouczeniach szereg konkretnych postaw i sytuacji, zarówno z osobistego, jak i społecznego życia ludzi. Rady odnoszą się do rolników i hodowców zwierząt domowych (Syr 7,15.22; 38,25), do sędziów i władców (Syr 9,17 – 10,5), do trudniących się handlem (Syr 26,29 – 27,3) i rzemiosłem (Syr 38,27-31). Do tej grupy rad należy dołączyć przestrogi przed nadużyciami w pożyczaniu i poręczaniu (Syr 29,1-20) oraz krytykę ludzi stroniących od pracy (Syr 10,26 n). Niektóre pouczenia zawierają oceny bogactwa i ubóstwa (Syr 5,1-8; 11,10-19; 31,1-11), wskazują, jak należy dbać o zdrowie (Syr 30,14-25; 38,1-15), jak się zachować na uczcie (Syr 31,12 – 33,13; 37,27-31) i podczas żałoby (Syr 38,16-23). Inne nawiązują do życia rodzinnego, przypominając dzieciom i rodzicom o ich obowiązkach (Syr 3,1-16; 7,27-28; 22,3-5; 30,1-13; 33,20-24; 42,9-14). Jest w nich też mowa o relacjach, jakie zachodzą pomiędzy panem a niewolnikiem (Syr 7,20-21; 33,25-33) oraz pomiędzy ludźmi bogatymi i ubogimi (Syr 3,30 – 4,10; 7,32-35; 13,15-23; 18,15-18; 29,8-13). Księga zawiera również pouczenia dotyczące przyjaciół (Syr 6,5-17; 9,10; 22,16-26; 37,1-6) i wrogów (Syr 12,8-18), kobiet dobrych i złych (Syr 9,1-9; 25 – 26; 36,23-31). Ważne znaczenie wychowawcze mają wezwania do kształtowania własnej osobowości, zwłaszcza przez zdobywanie karności (np. Syr 1,22-24; 6,2-4; 18,30 – 19,4; 20,18-26; 22,27 – 23,27). Żeby osiągnąć mądrość, należy usuwać wady (Syr 3,26-29; 10,6-18; 22,27 – 23,6.16-27; 27,22 – 28,11) i pielęgnować cnoty (Syr 3,17-24; 4,20-31; 10,26-31). Sprawdzianem intelektualnego i duchowego poziomu każdego człowieka jest jego mowa, o czym wielokrotnie poucza Syracydes (np. Syr 5,9-6,1; 19,4-17; 20,1-8.18-31; 23,7-35; 27,4-7; 28,13-26).
O czytaniu:
- Prorok Eliasz sprowadził głód na ziemię, wskrzesił syna wdowy z Sarepty (1 Krl 17,1-24), na górze Karmel pokonał proroków Baala i sprowadził ogień z nieba, który spalił ofiarę ( 1 Krl 18,30-39). Później jeszcze dwukrotnie zsyłał ogień na żołnierzy króla Ozjasza (2 Krl 1,10.12). Królowi Achabowi zapowiedział zagładę dynastii, a jego synowi bliską śmierć (1 Krl 21,19-24; 2 Krl 1,1-4.16 n). Na Synaju objawił mu się Bóg i zlecił namaścić Chazaela na króla Syrii, Jehu na króla Izraela, a Elizeusza na proroka po sobie (1 Krl 19,1-21; 2 Krl 8,7-15; 9 – 11).
- Dzięki swym zasługom nie umarł, ale na wozie ognistym został uniesiony w górę (2 Krl 2,1-18). Według proroka Malachiasza miał on jeszcze wrócić na ziemię przed dniem ostatecznego sądu (Ml 3,23 n). Powrotu Eliasza oczekiwano jeszcze w okresie Nowego Testamentu , a Jezus wskazał, że obietnica ta spełnia się w Janie Chrzcicielu (Łk 1,17; J 1,21.25). Pochwała Eliasza zostaje zakończona tajemniczym odniesieniem do ludzi szczęśliwych (w. 11+). Prorok Elizeusz (ww. 12-14) pozostaje w cieniu swojego mistrza, Eliasza, dlatego Syracydes nie poświęca mu wiele miejsca. Wspomina ogólnie o odwadze proroka i jego cudach, z których jeden zdarzył się już po jego śmierci (2 Krl 2,18-25; 4 – 6; 13,20 n). Elizeusz nie zdołał jednak nawrócić Izraelitów. Królestwo Północne zostało zniszczone, a jego ludność uprowadzono do Asyrii (2 Sm 17,1-23).
Psalm (Ps 97 (96), 1-2. 3-4. 5-6. 7 (R.: por. 12a))
Niech sprawiedliwi weselą się w Panu
Pan króluje, wesel się, ziemio, *
radujcie się, liczne wyspy!
Obłok i ciemność wokół Niego, *
prawo i sprawiedliwość podstawą Jego tronu.
Niech sprawiedliwi weselą się w Panu
Przed Jego obliczem idzie ogień *
i dokoła pożera Jego nieprzyjaciół.
Jego błyskawice wszechświat rozświetlają, *
a ziemia drży na ten widok.
Niech sprawiedliwi weselą się w Panu
Góry jak wosk topnieją przed obliczem Pana, *
przed obliczem Władcy całej ziemi.
Jego sprawiedliwość rozgłaszają niebiosa *
i wszystkie ludy widzą Jego chwałę.
Niech sprawiedliwi weselą się w Panu
Niech zawstydzą się wszyscy, †
którzy czczą posągi *
i chlubią się bożkami.
Niech wszystkie bóstwa *
hołd Mu oddają.
Niech sprawiedliwi weselą się w Panu
Komentarz
Psalm królewski (podobnie jak Ps 47; 93; 96; 98; 99). Temat władzy Boga nad wszechświatem został rozwinięty w dwóch częściach hymnu (ww. 1-7.8-12). Psalmista opisuje objawienie się Boga, posługując się charakterystycznymi w ST motywami: chmury, ciemności, ogień, błyskawice (np. Wj 20,21; 33,9; Pwt 4,11; 5,22; Ez 34,12; Jl 2,2). Ten potężny i sprawiedliwy Bóg okazuje się opiekunem wiernych i rzecznikiem skrzywdzonych, dlatego Jego przyjście napełnia ich światłem i radością (w. 11). W świetle Nowego Testamentu widzimy tu proroctwo o Chrystusie Królu. W Kościele, nowym Syjonie (w. 8), dokonuje się zjednoczenie kultu niebiańskiego z ziemskim. Kościół przyjmuje Jezusa, żywe Słowo Boga, i jako nowa ziemia wyraża swoją radość z nowego stworzenia (ww. 1.8). Zanim się ono objawi w pełni (Rz 8,19-23), misją wierzących jest ukazywać miłość Boga, a więc także nienawidzić zła (w. 10). Złem jest przede wszystkim służba bożkom, fałszywym wartościom, którym hołduje świat.
Ewangelia (Mt 6, 7-15)
Jezus uczy, jak się modlić
Słowa Ewangelii według Świętego Mateusza
Jezus powiedział do swoich uczniów:
«Modląc się, nie bądźcie gadatliwi jak poganie. Oni myślą, że przez wzgląd na swe wielomówstwo będą wysłuchani. Nie bądźcie podobni do nich! Albowiem wie Ojciec wasz, czego wam potrzeba, zanim jeszcze Go poprosicie.
Wy zatem tak się módlcie:
Ojcze nasz, który jesteś w niebie, niech się święci Twoje imię! Niech przyjdzie Twoje królestwo; niech Twoja wola się spełnia na ziemi, tak jak w niebie. Naszego chleba powszedniego daj nam dzisiaj; i przebacz nam nasze winy, tak jak i my przebaczamy tym, którzy przeciw nam zawinili; i nie dopuść, abyśmy ulegli pokusie, ale nas zachowaj od złego.
Jeśli bowiem przebaczycie ludziom ich przewinienia, i wam przebaczy Ojciec wasz niebieski. Lecz jeśli nie przebaczycie ludziom, Ojciec wasz nie przebaczy wam także waszych przewinień».
Komentarz
O księdze:
- Autorem pierwszej Ewangelii jest Mateusz. Przed powołaniem go przez Jezusa był poborcą podatkowym w Kafarnaum. Napisał Ewangelię dla chrześcijan, którzy nawrócili się z judaizmu. Dlatego w dziele jest wiele semickich wyrażeń. Pisząc także o zwyczajach żydowskich, zakłada ich znajomość przez czytelników i nie uważa za konieczne, aby je wyjaśniać.
- W Ewangelii Mateusza życie Jezusa porównane jest z działalnością Mojżesza. Ewangelista ukazuje Chrystusa jako nowego Mojżesza, ale znacznie potężniejszego od niego. Mojżesz wyprowadził lud z niewoli egipskiej – ziemskiej, politycznej. Chrystus natomiast wyprowadza ludzi z niewoli grzechu.
- Ewangelia wg świętego Mateusza koncentruje się wokół idei królestwa Bożego, które początek swój bierze w Chrystusie. Istnienie tego królestwa dzieli się na trzy etapy 1. Jego inauguracja w Osobie, Słowach i czynach Chrystusa, 2. Czas rozpoczynający się wraz ze Śmiercią i Zmartwychwstaniem Jezusa, a trwający do końca świata, 3. królestwo eschatologiczne, które rozpocznie się, gdy Jezus powtórnie przyjdzie w swojej chwale na ziemię.
- Kościół u Mateusza jest wspólnotą Boga Ojca, Jezusa Chrystusa – Syna Bożego oraz braterską wspólnotę jego członków. Wewnętrzna struktura Kościoła jest formowana i spajana przez Boga Ojca. Jezus jest twórcą i fundamentem Kościoła: na Nim opiera się więź jedności członków Kościoła. Ich braterstwo, wynikające z uczestnictwa w dziecięctwie Bożym, realizuje się wówczas, gdy brat jest bliski bratu, gdy jeden nie wynosi się nad drugiego, nie gardzi małymi i nie daje powodów do zgorszenia.
- W ujęciu Mateusza członkowie Kościoła nie stanowią jedności absolutnie równej. Dla wszystkich jednak celem jest spotkanie z Chrystusem, sprawiedliwym Sędzią i wejście do królestwa niebieskiego. Z woli Chrystusa istnieje istotna różnica między Kolegium Dwunastu (Apostołami), a resztą uczniów Jezusa. Osobiście i imiennie powołał każdego z Apostołów, nauczał ich na osobności, im tylko powierzał niektóre tajemnice królestwa Bożego i objawił swoje posłannictwo. Ustanowił ich fundamentem przyszłej wspólnoty Kościoła oraz przekazał swoje pełnomocnictwo.
- Ewangelista podkreślał również fakt, że szczególną rolę w Kolegium Dwunastu i w Kościele Jezus powierzył Szymonowi Piotrowi.
O czytaniu:
- Jezus, ucząc nas Modlitwy Pańskiej, dał nam prawo do budowania serdecznej, a nawet poufałej relacji z Bogiem, naszym Ojcem. Zaimek nasz wskazuje na założoną przez Jezusa wspólnotę. Do Ojca modli się cała społeczność – Kościół, nie tylko poszczególni wyznawcy. Bóg Ojciec nie przestaje być wielkim i wszechmocnym Panem. Jest w niebie, czyli panuje nad całym wszechświatem. W postawie człowieka nie może więc zabraknąć szacunku ani synowskiego posłuszeństwa. Trzy pierwsze prośby Modlitwy Pańskiej odnoszą się do Boga. Uświęcenie imienia Bożego zależy przede wszystkim od samego Boga (Ez 36,23-28), dlatego wspólnota chrześcijańska prosi Go, aby w dziejach ludzkości sam ujawniał swoją wszechmoc, piękno, nieskończoność… Człowiek uświęca imię Boga, gdy własnym świętym życiem objawia Jego doskonałość. Druga prośba wyraża włączenie się chrześcijan w Jezusową misję ustanowienia i ogłoszenia królestwa Bożego wśród ludzi i w nich: w ludzkich myślach, woli i w postępowaniu. Modląc się o wypełnienie Bożej woli, prosimy, aby sam Bóg zrealizował to, co zamierzył, oraz aby ludzie byli Jego woli posłuszni. Wola Boża dotyczy wszystkich i prowadzi każdego człowieka do zbawienia (J 6,39 n). Kolejne prośby dotyczą zaspokojenia potrzeb człowieka. Chleb powszedni może oznaczać: chleb konieczny do codziennego życia biologicznego lub chleb niebieski, czyli chleb uczty czasów ostatecznych (Mt 8,11-12; Mk 14,25; Łk 14,15; 22,30). Istotną potrzebą każdego człowieka jest pokój płynący z sumienia wolnego od grzechów. Z prośbą o odpuszczenie win zwracamy się do Boga, bo tylko On ma moc gładzenia grzechów. Bóg chętnie wysłuchuje takiej modlitwy i przebacza, lecz Jego przebaczenie jest uzależnione od tego, czy grzesznik okazał miłosierdzie tym, którzy wyrządzili mu krzywdę. Szósta prośba Modlitwy Pańskiej może sugerować, że pokusy pochodzą od Boga. Tymczasem nie Bóg, lecz szatan jest ich twórcą (Jk 1,13), na co wskazuje druga część tej prośby (wybaw nas od złego). Bóg dopuszcza pokusę, aby wypróbować wiarę człowieka, a nie, aby go pogrążyć w grzechu (1Kor 10,13). Słowo zły może oznaczać zło w znaczeniu moralnym (grzech) lub fizycznym, albo Złego, czyli szatana. Prosimy więc, aby Bóg chronił nas przed atakami kusiciela i całkowicie uwolnił nas od niego.