Sobota, 25 kwietnia 2020 r. – Święto św. Marka, Ewangelisty.

Sobota, 25 kwietnia 2020 r.

Święto św. Marka, Ewangelisty.

1. czytanie (1 P 5, 5b-14)

Marek, uczeń Piotra Apostoła

Czytanie z Pierwszego listu świętego Piotra Apostoła

Najmilsi:

Wszyscy wobec siebie wzajemnie przyobleczcie się w pokorę, Bóg bowiem pysznym się sprzeciwia, a pokornym łaskę daje. Upokórzcie się więc pod mocną ręką Boga, aby was wywyższył w stosownej chwili. Wszystkie troski wasze przerzućcie na Niego, gdyż Jemu zależy na was.

Bądźcie trzeźwi! Czuwajcie! Przeciwnik wasz, diabeł, jak lew ryczący krąży szukając kogo pożreć. Mocni w wierze przeciwstawcie się jemu. Wiecie, że te same cierpienia ponoszą wasi bracia na świecie. A Bóg wszelkiej łaski, Ten, który was powołał do wiecznej swojej chwały w Chrystusie, gdy trochę pocierpicie, sam was udoskonali, utwierdzi, umocni i ugruntuje. Jemu chwała i moc na wieki wieków. Amen.

Krótko, jak mi się wydaje, wam napisałem przy pomocy Sylwana, wiernego brata, upominając i stwierdzając, że taka jest prawdziwa łaska Boża, w której trwajcie.

Pozdrawia was ta, która jest w Babilonie razem z wami wybrana, oraz Marek, mój syn. Pozdrówcie się wzajemnym pocałunkiem miłości.

Pokój wam wszystkim, którzy trwacie w Chrystusie.

Komentarz

O Księdze:

1. Pierwszy List świętego Piotra powstał w środowisku chrześcijan mieszkających w Rzymie. Jego autorem jest prawdopodobnie Sylwan, sekretarz Piotra, który powołuje się na autorytet apostolski Piotra sięgający już wtedy daleko poza stolicę Imperium rzymskiego. W liście tym zawarte jest streszczenie nauczania pierwszego spośród Apostołów. Adresatami pisma są chrześcijanie rozproszeni we wszystkich prowincjach Azji Mniejszej (1 P, 1,1).
2. List zawiera słowa zachęty dla chrześcijan, którzy z powodu wyznawanej wiary i obyczajów spotkali się z brakiem akceptacji ze strony pogan, co wywołało w nich poczucie wyobcowania. Zadaniem autora listu wierni, którzy musieli znosić zniewagi ze stroną wrogo nastawionego otoczenia, powinni pokornie znosić tę trudną sytuację, nie szukając odwetu czy zemsty. Wzorem dla nich ma być Chrystus, który cierpliwie znosił wszystkie zniewagi podczas swojej Męki. Za doznane cierpienia został nagrodzony przez Boga chwałą Zmartwychwstania. W ten sposób stał się dla chrześcijan znakiem nadziei, że również i oni otrzymają od Boga nagrodę i zostaną wywyższeni.
3. Podobnie jak Jezus został odrzucony przez ludzi, tak i chrześcijanie zostali wypchnięci na marginesie społeczności zdominowanej przez pogan. Aby ich pocieszyć i umocnić, autor listu przypominam in fakt, że zostali wybrani przez Boga. Odnosi do nich tytuły, które w czasach Starego Testamentu opisywały szczególne uprzywilejowanie Izraela: lud wybrany, królewskie kapłaństwo, lud święty. Świadomość Bożego wybrania i obietnicy zbawienia powinna w determinujący sposób rzutować na sposób przeżywania codziennych trudności.

O czytaniu:

4. Ostatnia fragment Pierwszego Listu świętego Piotra jest przede wszystkim zachętą do wielkiej ufności Bogu, który z jednej strony kieruje się wielką miłością i dobrocią, z drugiej zaś dysponuje potężną mocą, aby przywrócić sprawiedliwość i nagrodzić tych, którzy są Mu wierni. Dlatego też chrześcijanie powinni z ufnością powierzyć Mu wszystkie troski, licząc na jego pomoc i interwencję. Nie powinni natomiast wysuwać nieuzasadnionych roszczeń i dążyć do jakiejkolwiek dominacji nad innymi. Ich postawę powinna cechować szczera pokora i życzliwość, zwłaszcza w stosunku do wyznawców tej samej wiary. Taka postawa jest bowiem najbardziej przekonującym znakiem braterskiej miłości we wspólnocie kościelnej.
5. Bóg powołuje wszystkich chrześcijan do swojej wiecznej chwały, która jest ostatecznym celem do osiągnięcia. Można ją zdobyć, idąc po drodze wytyczonej przez Chrystusa, który poprzez niewinne znoszenie cierpień i śmierci doszedł do chwały zmartwychwstania. Bóg powołuje chrześcijan do takiego samego celu. Trzeba zatem naśladować Chrystusa. Aby umożliwić osiągnięcie tego celu, Bóg nieustannie wspomaga chrześcijan i umacnia na drodze znoszonych przeciwności i trudności.
6. Ufność pokładana w Bogu wcale nie zwalnia z czujności ostrożności wobec zła, które wciąż pozostaje groźne. Zostało ono porównane do lwa. To zwierzę jest uważane w Biblii za najbardziej niebezpiecznego drapieżnika (Prz 30,30). Naturalnym środowiskiem życia lwa były wysuszone tereny stepowe i półpustynne. W bardzo dawnych czasach żył na terenie Palestyny, jednak w czasach Starego Testamentu był gatunkiem na wyginięciu. Niemniej pozostał w literaturze biblijnej uosobieniem najgroźniejszego ze zwierząt, które nieustannie czyha i poszukuje zdobyczy. Odgłos głodnego lwa jest donośny i budzi grozę. Wszystko to wskazuje na to, jakie wielkie niebezpieczeństwo grozi ze strony szatana. On także posługuje się złymi ludźmi. Należy się mieć stale na baczności i umieć mu skutecznie się przeciwstawiać. Umocnieniem powinna być także świadomość braterskiej solidarności z chrześcijanami w całym świecie, którzy borykają się z podobnymi trudnościami i wrogością ze strony pogańskiego otoczenia.
7. Na szczególne podkreślenie zasługuje serdeczny ton widoczny zwłaszcza w zakończenie listu. Uwidacznia się on w końcowym pozdrowieniu dla adresatów od wspólnoty kościelnej, która go posyła, a także w zachęcie do okazania sobie gestów szczerej życzliwości chrześcijańskiej. Autor zachęca do tego rodzaju życzliwości, która jest autentycznie wyrazem braterski miłości, jaka powinna istnieć między chrześcijanami. Na tę braterską miłość wśród chrześcijan wskazują, określenie Sylwana jako brata, oraz Marka jako syna. Określenia te nawiązują do zaakceptowanego w całym liście obrazu Kościoła jako rodzinnego domu, gdzie domownicy okazują sobie szczerą miłość braterską. Miłość ułatwia zniesienie wrogości ze strony pogańskiego otoczenia, którego widomym znakiem jest potęga Rzymu, jako nowego Babilonu.
8. Serdeczne więzy, które łączą chrześcijan miedzy sobą, rozciągają się także poza wspólnotę. W przypadku Pierwszego listu Świętego Piotra są to przede wszystkim bratnie wspólnoty rozproszone daleko w ówczesnej Azji Mniejszej. Wszystkie one, choć rozproszone w dalekim świecie, tworzą jeden Kościół złączony więzami braterskiej miłości oraz świadomością tego samego powołania chrześcijańskiego. Omawiany list jest najstarszym świadectwem więzi, jaka istnieje pomiędzy Kościołem w Rzymie, a wspólnotami chrześcijańskimi rozsianymi po całym świecie. Jest to pierwszy krok w kierunku budowania Kościoła powszechnego w zjednoczeniu z biskupem Rzymu. Więź ta od początku opierała się na świadomości tego samego powołania i wzajemnej miłości braterskiej.

Psalm (Ps 89, 2-3. 6-7. 16-17 (R.: por. 2a))

Będę na wieki sławił łaski Pana 

Będę na wieki śpiewał o łasce Pana, *
moimi ustami Twą wierność będę głosił
przez wszystkie pokolenia.
Albowiem powiedziałeś:
«Na wieki ugruntowana jest łaska», *
utrwaliłeś swoją wierność w niebiosach.

Będę na wieki sławił łaski Pana 

Niebiosa wysławiają cuda Twoje, Panie, *
i Twoją wierność w zgromadzeniu świętych.
Bo któż na obłokach będzie równy Panu, *
kto z synów Bożych będzie doń podobny?

Będę na wieki sławił łaski Pana 

Błogosławiony lud, który umie się cieszyć *
i chodzi, Panie, w blasku Twojej obecności.
Cieszą się zawsze Twym imieniem, *
wywyższa ich Twoja sprawiedliwość.

Będę na wieki sławił łaski Pana

Komentarz

1. Psalm przeniknięty jest myślą o Przymierza między Bogiem, a królem – Pomazańcem z dynastii Dawida. Na początku autor przypomina obietnicę daną przez Boga Dawidowi (2 Sm 7,16). Jest ona niezmienna, jak trwałe jest dzieło stworzenia. Opiera się na zbawczej mocy Boga. To wszystko pobudza wspólnotą do ufności.
2. W dalszej części psalmu nie ujętej w dzisiejszej Liturgii Słowa autor ukazuje sytuację egzystencjalną narodu. Królestwo Judy jest zagrożone, a miasta zburzone. Całość psalmu kończy się skargą na tę sytuację, ale i pewnością wysłuchania modlitwy za ród Dawida.
3. Od czasu przesiedlenia babilońskiego Izraelici odczytywali ten psalm jako zapowiedź Mesjasza. Przyjmując taką interpretację, Kościół starożytny odniósł go do Jezusa. Obecnymi w psalmie tytułami określał Jego godność królewską (ww. 4.19.28) oraz Boską (ww. 10-11. 19). Dramat Królestwa Judy stał się proroczą zapowiedzią poniżenia Chrystusa na krzyżu, a także cierpienia Kościoła. Słowa psalmu przestrzegają przed niewiernością Przymierzu i przed porzuceniem ewangelicznego radykalizmu.

Ewangelia (Mk 16, 15-20)

Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię

Słowa Ewangelii według świętego Marka

Jezus ukazawszy się Jedenastu powiedział do nich: «Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu. Kto uwierzy i przyjmie chrzest, będzie zbawiony; a kto nie uwierzy, będzie potępiony. Tym zaś, którzy uwierzą, te znaki towarzyszyć będą: W imię moje złe duchy będą wyrzucać, nowymi językami mówić będą; węże brać będą do rąk i jeśliby co zatrutego wypili, nie będzie im szkodzić. Na chorych ręce kłaść będą i ci odzyskają zdrowie».

Po rozmowie z nimi Pan Jezus został wzięty do nieba i zasiadł po prawicy Boga. Oni zaś poszli i głosili Ewangelię wszędzie, a Pan współdziałał z nimi i potwierdzał naukę znakami, które jej towarzyszyły.

Komentarz

O księdze:

1. Już od II wieku po narodzeniu Chrystusa tradycja chrześcijańska przypisuje drugą w kanonie Ewangelię (po Ewangelii św. Mateusza) Markowi. Napisał on ją na prośbę braci w Rzymie, kierując Ewangelię szczególnie do chrześcijan nieżydowskiego pochodzenia. Zasługą Marka jest stworzenie nowego gatunku literackiego, zwanego ewangelią. Bowiem, kiedy Marek pisał swoje dzieło, nie istniał jeszcze schemat ciągłego opisu życia i działalności Jezusa. Pierwotna tradycja przekazywała dla potrzeb katechetycznych poszczególne słowa i czyny Jezusa, łączone w tematyczne cykle, pośród których mogły się znajdować: historia męki, nauczanie w przypowieściach, dyskusja z faryzeuszami i saduceuszami. Nikt przed Markiem nie podjął się skomponowania z tych elementów ciągłego opisu życia Jezusa. Marek uporządkował treść ewangelii w oparciu dwie myśli: geograficzną i teologiczną. Pierwsza z nich ma na względzie miejsca nauczanie Jezusa i na ich podstawie ukazuje całą jego działalność. Można tu wyróżnić następujące etapy:1. wydarzenia przygotowujące wystąpienie Jezusa, 2. działalność Jezusa w Galilei, 3. działalność Jezusa poza Galileą 4. podróż do Jerozolimy, 5. działalność Jezusa w Jerozolimie, 6. Ostatnia Wieczerza, proces, Męka, Śmierć i Zmartwychwstanie. Powyższa struktura jest redaktorskim pomysłem Marka. Uporządkował on świadectwa Piotra według ustalonych ram geograficznych. Inni Ewangeliści, piszący później, przyjęli od niego ten ogólny schemat, ale cały materiał porządkowali według innych założeń teologicznych. Obok struktury geograficznej w Ewangelii według świętego Marka jest jeszcze struktura teologiczne. W oparciu o nią Marek dzieli się całości na dwie części, które w podobny sposób się zaczynają i kończą. Na początku każdej części jest mowa o głosie z nieba, który objawia Jezusa jako Syna Bożego, a na końcu jest wyznanie wiary w Jezusa jako Mesjasza i Syna Bożego. W takim ujęciu każda z części ma za zadanie doprowadzić do odpowiedzi na pytanie kim jest Jezus? Pytanie to pojawia się najpierw w ustach apostołów, a potem jest postawione przez samego Jezusa. Pierwsza część Ewangelii ukazuje więc Jezusa jako Mesjasza, który naucza o Królestwie Bożym i oczekuje od ludzi zrozumienia istoty tego królestwa. Jezus mówi tajemniczo przypowieściach i domaga się zachowania tajemnicy. W drugiej części Marek objawia Jezusa jako Syna Bożego. Jezus nadal czyni cuda, ale już nie żąda, aby zachowano milczenie na temat jego czynów i ukrywania, kim On jest. Nauczanie koncentruje się wokół wymagań Królestwa i warunków jakie są potrzebne do spełnienia, aby stać się synem Królestwa.

O czytaniu:

2. Pierwotny tekst Ewangelii według świętego Marka kończył się na wierszu 8., słowami: „One [kobiety] wyszły i uciekły od grobu. Ogarnął je bowiem lęk i zdumienie. Nikomu też nic nie powiedziały, bo były przestraszone”. W późniejszych rękopisach znajdziemy przynajmniej trzy różne zakończenia tego dzieła. Zakończenie krótsze podkreśla pierwszeństwo (prymat) Piotra w gronie uczniów Jezusa oraz wypełnienie obietnic rozprzestrzenia się Ewangelii po całym świecie. To współczesna kontynuacja wiersza 8.: „Później jednak krótko opowiedziały wszystko, co im zostało oznajmione, tym, którzy byli z Piotrem. Potem, sam Jezus od Wschodu aż po Zachód rozpowszechnił przez nich świętą i nieprzemijalną naukę o wiecznym zbawieniu. Amen”.
3. Istnieje dłuższe zakończenie Ewangelii Marka, to, co w tekście znajdziemy w wersetach od 9. do 20. Jednak tego zakończenia brak w najstarszych i najważniejszych kodeksach i przykładach. Jego styl nieco różni się od stylu całej Ewangelii. Jednak już w V wieku Kościół uznał te wersety za natchnione i kanoniczne. W wielkim skrócie przedstawione są tutaj wydarzenia opisane w pozostałych Ewangeliach oraz w Dziejach Apostolskich. Zamieszczone są niewielkie dodatki, o których nie wspominają inne teksty. Jest nim zwłaszcza ostatnie polecenia Jezusa (Mk 16,15-18).
4. Zlecenie misyjne Jezusa przekazane uczniom ma charakter uniwersalny. Jego treścią jest cała Ewangelia. Tylko ten będzie zbawiony, kto uwierzy i zostanie ochrzczony – jest przekonaniem pierwotnego Kościoła, który chce kontynuować misję Jezusa.
5. Szczególny akcent położony jest na cuda towarzyszące misji. Pierwotny Kościół posiadał więc szczególne charyzmaty. Są one jednak skarbem ludzi wiary, którzy są w stanie mocą Bożą czynić znaki i cuda, wskazujące na uniwersalne panowanie Chrystusa, które głosi Ewangelia. Wiara Kościoła zasada się na wszechmocnym Słowie Pana. Taka wiara zdolna jest rozkazywać złym duchom i usposabia ona do otrzymania Ducha, który udziela charyzmatykom nowej mowy.
6. Na koniec dzisiejszego fragmentu usłyszymy o Wniebowstąpieniu Pana Jezusa i Jego zasiadaniu po prawicy Boga. Opis Wniebowstąpienia wzoruje się na historii Eliasza (2 Krl 2,11). Jest to jedna z form uzmysłowienia oddalenia się Jezusa od uczniów, a zarazem ujawnienia Jego bliskości. Siedzący po prawicy Boga, Pan, jest w ścisłej łączności ze swoim Kościołem na ziemi. W ten sposób Kościół za pomocą Pana staje zostaje przygotowany do kontynuowania misji Chrystusa. Namacalne znaki towarzyszące misji są wyrazem jej boskiego pochodzenia.