7 kwietnia 2020 r.

Wtorek, 7 kwietnia 2020 r.

1. czytanie (Iz 49, 1-6)

Ustanowię cię światłością dla pogan

Czytanie z Księgi proroka Izajasza

Wyspy, posłuchajcie Mnie! Ludy najdalsze, uważajcie! Powołał Mnie Pan już z łona mej matki, od jej wnętrzności wspomniał moje imię. Ostrym mieczem uczynił me usta, w cieniu swej ręki Mnie ukrył. Uczynił ze mnie strzałę zaostrzoną, utaił mnie w swoim kołczanie. I rzekł mi: «Tyś Sługą moim, w tobie się rozsławię».

Ja zaś mówiłem: «Próżno się trudziłem, na darmo i na nic zużyłem me siły. Lecz moje prawo jest u Pana i moja nagroda u Boga mego. Wsławiłem się w oczach Pana, Bóg mój stał się moją siłą».

A teraz przemówił Pan, który mnie ukształtował od urodzenia na swego Sługę, bym nawrócił do Niego Jakuba i zgromadził Mu Izraela.

I rzekł mi: «To zbyt mało, iż jesteś mi sługą dla podźwignięcia pokoleń Jakuba i sprowadzenia ocalałych z Izraela. Ustanowię cię światłością dla pogan, aby moje zbawienie dotarło aż do krańców ziemi».

Komentarz

O Księdze: jest to powtórzenie z dnia wczorajszego – jednak warto je czytać i nie omijać, by utrwalić sobie treści, które będą pomagały w lepszym zrozumieniu przesłania Księgi proroka Izajasza.

1. Prorok Izajasz pełni swoje posłannictwo w burzliwym czasie wojen spowodowanych wzrostem militarnej potęgi Asyrii w VIII wieku przed Chrystusem. Według starożytnej tradycji żydowskiej Izajasz za swoją dzielność poniósł śmierć męczeńską. Chociaż następuję wydarzenia wielokrotnie potwierdzały słuszność przewidywań proroka, to za życia proroka jego nauczanie nie został powszechnie przyjęte. Proroctwo Izajasza było przechowywane jedynie przez małe grupy jego uczniów. Dopiero 200 lat później, podczas wygnania do Babilonii, jego przesłanie zostało na nowo odkryte i przyjęte, ponieważ przekonywająco objaśniał historia Izraelitów, a zarazem jego nauczanie ożywiało nadzieję na przyszłość.
2. Księga proroka Izajasza składa się z trzech części, które odnoszą się do kolejnych doświadczeń historycznych Narodu Wybranego. Pierwsza, jest odpowiedzią na sytuację zagrożenia ze strony Asyrii. Król widząc nadciągającą siłę militarną rozpoczyna pertraktacje polityczne z najeźdźcą. Prorok piętnuje takie zachowanie i nakazuje zaufać Bogu. W swoim nauczaniu wzywa do nawrócenia i powrotu do wypełniania Bożych przykazań oraz zobowiązań wypływających z Przymierza na Synaju. Taka postawa wraz z przekonanie, ze Bóg sam zaopiekuje się swoim ludem ma ochronić naród przed klęską. Prorok piętnuje nadmierne bogacenie się wąskiej grupy społeczeństwa. Podkreśla, że brakuje solidarności między Izraelitami. Niesprawiedliwości społecznej i wyzysku nie da się pogodzić z wiarą Izraela. Sprawiedliwość, której domaga się Bóg wymaga poszanowania praw ludzi ubogich oraz takiego zorganizowania życia społecznego, aby najsłabsi zostali otoczeni niezbędną troską. W tej pierwszej części Księgi Izajasza na uwagę zasługuje księga Emanuela, w której Bóg zapowiada przyjście królewskiego Mesjasza. Radosny ton zapowiedzi Emanuela podtrzymuje nadzieję w czasach niebezpieczeństwa oraz pozwalają wierzyć, że ostatnim słowem Boga dla Izraela i ludzkości będzie zbawienie. Izajasz podkreśla że brak nawrócenia i powrotu do Bożego prawa skutkować będzie klęską narodu, którego znakiem będzie zwycięstwo Asyrii. Nie posłuchano wezwania Izajasza. Izrael został zniszczony. Druga część Księgi Izajasza to Księga pocieszenia. Została napisana po zniszczeniu Izraela i Judy, kiedy to Babilończycy deportowali najznamienitszych obywateli do Persji. Trudne doświadczenie wygnania pozwalają dokonać rozrachunku z własną przeszłością. Prawie 200 lat po śmierci Izajasza powrócono do Jego proroctw. W ich świetle autor natchniony przypomina, że jest jeden Bóg, Jahwe, i on ma całą rzeczywistość świata w swoich rękach. Nic nie dzieje się bez Jego zgodny. Skoro tak, wygnanie także jest Jego znakiem. Wezwaniem do nawrócenia. Według proroka naród stracił niezależność państwową i został wygnany z powodu własnych grzechów. Ale Bóg może odwrócić swój gniew i nadal pragnie obdarzyć świat zbawieniem i sprawiedliwością. Pobyt na wygnaniu ukazał, że czasy wszystkich potęg politycznych i militarnych przemijają, a tylko Bóg ukazuję swoją niezmienną moc i panowanie. Do realizacji swoich planów posługuje się nawet królami pogańskimi, którzy Jego słuchają. W tej drugiej części Księgi proroka Izajasza ważne miejsce zajmują cztery pieśni o Słudze Jahwe (Iz 42,1-9; 49, 1-12; 50,4-9; 52,13-53,12) opisujące dramat wybrańca Bożego, który zostaje w poniżeniu zamordowany, aby wysłużyć narodowi wyzwolenie. Trzecia część Księgi Izajasza nazywana jest Księgą triumfu. Odnosi się do momentu powrotu z wygnania Izraelitów po edykcie pogańskiego króla uwalniającym z niewoli babilońskiej. Te wydarzenia potwierdzają spełnianie się obietnic Bożych. Jednak sytuacja, jaką zastali repatrianci po powrocie do ojczyzny, okazała się daleka od oczekiwań, nie tylko w sferze społecznej i religijnej, ale i materialnej. Bóg jednak potwierdza, że pełna realizacja Jego obietnic wymaga wysiłku zbudowania nowej wspólnoty opartej na Bożym Prawie.

O czytaniu:

3. Drugą pieśni o słudze Jahwe rozpoczyna seria wypowiedzi proroka, które poświęcone są nowej ludu zgromadzonego wokół Syjonu – Jerozolimy. Prorok nie mówi już o Cyrusie (on pozwolił Żydom powrócić do Ojczyzny z wygnania) i Babilonii (ona dokonała zniszczenia Izraela i deportowała na wygnanie Izraelitów), ani o czci oddawanej fałszywym bogom. Zachęca raczej do uznania potęgi jedynego prawdziwego Boga i do przyjęcia wyzwania, które On kieruje do swoich sług.
4. Druga pieśni o słudze Pana ukazuje lud, który czuje się rozgoryczony i zawiedziony, widząc mnie skuteczność swojego wysiłku. Wygnanie, a potem daleki od chwały powrót możliwy dzięki pogańskiemu królowi (Cyrusowi) i wieloletni trud odbudowy świątyń i wydają się odległe od tego wszystkiego, co powinno być udziałem Bożego wybraństwa i co zapowiadał przecież prorok. Wracając do Jerozolimy, wygnańcy – zamiast nowego, triumfalnego podboju na wzór Mojżesz, Jozuego czy Dawida – doświadczają ubóstwa i marginalizacji. Na te wszystkie wątpliwości prorok odpowiada, potwierdzając prawdę Bożym wyborze. Nadzieja wierzących nie może ograniczyć się do oczekiwania na bogactwo czy dobrobyt, nawet na ludzką sławę czy władzę. Izrael jako sługa Pana wezwany jest do wiary i zawierzenia. Obiecane szczęście nie tkwi w żadnym stworzeniu, ale znajduje się w samym Bogu, który wynagradza sprawiedliwie.

Psalm (Ps 71 (70), 1-2. 3-4a. 5-6b. 15 i 17 (R.: por. 15a))

Będę wysławiał Twoją sprawiedliwość

W Tobie, Panie, ucieczka moja, *
niech wstydu nie zaznam na wieki.
Wyzwól mnie i ratuj w Twej sprawiedliwości, *
nakłoń ku mnie swe ucho i ześlij ocalenie.

Będę wysławiał Twoją sprawiedliwość

Bądź dla mnie skałą schronienia *
i zamkiem warownym, aby mnie ocalić,
bo Ty jesteś moją opoką i twierdzą. *
Boże mój, wyrwij mnie z rąk niegodziwca.

Będę wysławiał Twoją sprawiedliwość

Bo Ty, mój Boże, jesteś moją nadzieją, *
Panie, Tobie ufam od młodości.
Ty byłeś moją podporą od dnia narodzin, *
od łona matki moim opiekunem.

Będę wysławiał Twoją sprawiedliwość

Moje usta będą głosiły Twoją sprawiedliwość †
i przez cały dzień Twoją pomoc, *
bo nawet nie znam jej miary.
Boże, Ty mnie uczyłeś od mojej młodości *
i do tej chwili głoszę Twoje cuda.

Będę wysławiał Twoją sprawiedliwość

Komentarz

Psalm 71. to lamentacje człowieka. Ten psalm często nazywa się „modlitwą starca”. W czasach psalmisty za starca uważany był człowiek pięćdziesięcioletni! Psalm jest pomocą w refleksji nad przemijaniem i pomaga zaakceptować naturalny proces starzenia się. Dla osób młodych to szkoła solidarności z wcześniejszym pokoleniem. Uczy szacunku i postawy dobrego pasterza, który nosi na rękach owce słabe i chore. Zbyt często za pięknym określeniem „złota jesień” ukrywamy lęk przed starością. Trzeba więc przywrócić dojrzałemu wiekowi jego godność i ponownie odkryć jego wartość. Osoby dojrzałe ze swoim doświadczeniem obecności Boga w różnych okolicznościach życia stają się świadkami wierności i niezawodności Boga. Młodzi z wielką korzyścią mogą czerpać z tego bogactwa

Ewangelia (J 13, 21-33. 36-38)

Zapowiedź zdrady Judasza i zaparcia się Piotra

Słowa Ewangelii według Świętego Jana

W czasie wieczerzy z uczniami Jezus wzruszył się do głębi i tak oświadczył: «Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Jeden z was Mnie wyda». Spoglądali uczniowie jeden na drugiego, niepewni, o kim mówi.

Jeden z Jego uczniów – ten, którego Jezus miłował – spoczywał na Jego piersi. Jemu to dał znak Szymon Piotr i rzekł do niego: «Kto to jest? O kim mówi?» Ten, oparłszy się zaraz na piersi Jezusa, rzekł do Niego: «Panie, któż to jest?»

Jezus odparł: «To ten, dla którego umoczę kawałek chleba i podam mu». Umoczywszy więc kawałek chleba, wziął i podał Judaszowi, synowi Szymona Iskarioty. A po spożyciu kawałka chleba wstąpił w niego Szatan.

Jezus zaś rzekł do niego: «Co masz uczynić, czyń prędzej! » Nikt jednak z biesiadników nie rozumiał, dlaczego mu to powiedział. Ponieważ Judasz miał pieczę nad trzosem, niektórzy sądzili, że Jezus powiedział do niego: «Zakup, czego nam potrzeba na święto», albo żeby dał coś ubogim. On więc po spożyciu kawałka chleba zaraz wyszedł. A była noc.

Po jego wyjściu rzekł Jezus: «Syn Człowieczy został teraz otoczony chwałą, a w Nim Bóg został chwałą otoczony. Jeżeli Bóg został w Nim otoczony chwałą, to i Bóg Go otoczy chwałą w sobie samym, i to zaraz Go chwałą otoczy.

Dzieci, jeszcze krótko jestem z wami. Będziecie Mnie szukać, ale – jak to Żydom powiedziałem, tak i teraz wam mówię – dokąd Ja idę, wy pójść nie możecie».

Rzekł do Niego Szymon Piotr: «Panie, dokąd idziesz?»

Odpowiedział Mu Jezus: «Dokąd Ja idę, ty teraz za Mną pójść nie możesz, ale później pójdziesz».

Powiedział Mu Piotr: «Panie, dlaczego teraz nie mogę pójść za Tobą? Życie moje oddam za Ciebie».

Odpowiedział Jezus: «Życie swoje oddasz za Mnie? Zaprawdę, zaprawdę, powiadam ci: Kogut nie zapieje, aż ty trzy razy się Mnie wyprzesz».

Komentarz

O Księdze: jest to powtórzenie z poprzednich dni – jednak warto je czytać i nie omijać, by utrwalić sobie treści, które będą pomagały w lepszym zrozumieniu przesłania Janowego.

1. Ewangelii według świętego Jana jest relacją Jezusie Chrystusie, napisaną z wielkim talentem literackim i teologiczną głębią. Ma inny styl niż Ewangelie synoptyczne, Mateusza, Marka i Łukasza. Brak w niej przypowieści, form tak bardzo charakterystycznych dla trzech poprzednich ewangelii. Ewangelia wg świętego Jana dzieli się na dwie zasadnicze części: 1. opowiadanie o objawianiu się Jezusa Żydom poprzez znaki (Księga znaków) oraz 2. nauczanie skierowane do uczniów oraz Mękę i Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa (Księga objawienia Syna Bożego lub Księga chwały).
2. Czwarta Ewangelia jest skupiona na problemie, które miał zasadnicze znaczenie w misji Jezusa: Bóg z miłości do świata dokonuje zbawienia, którego Syn Boży – Słowo Boga jest jednocześnie głosicielem i wykonawcą. Przedwieczne Słowo Boże w Jezusie objawiło się światu. Wielu ludzi uwierzyło Bóstwo Jezusa i przyjęło Jego posłannictwo. Część jednak słuchaczy i obserwatorów Jego życia odnosiła się do Niego z niezrozumieniem, a nawet z wrogością. Jezus w Ewangelii Świętego Jana jest przede wszystkim ukazany jako Syn Boży. Godność Jezusa już na samym początku jego publicznej działalności rozpozna Jan Chrzciciel. Sam Jezus użył tego określenia wobec siebie dopiero pod koniec swojego nauczania wśród tłumów. Ogłoszenie prawdy o swoim Bożym Synostwie stało się powodem do skazania i śmierci Jezusa. Śmierć na krzyżu stała się jednocześnie wywyższaniem. Jezus przyniósł ludziom wierzącym w Niego i w Tego, który Go posłał, nadzieję życia wiecznego. Woda i pokarm, pochodzące od Jezusa dają życie wieczne, ale źródłem życia jest On sam. Jezus jest także światłem, które sprawia, że rozpraszają się ciemności zła i grzechu.

O czytaniu:

3. Choć Jezus wyraźnie już wskazał, kto Go zdradzi, Jego uczniowie dalej nie rozumieją, jaki dramat rozgrywa się na ich oczach. Polecenie Jezusa skierowane do Judasz interpretują tak, jakby dotyczyło to jego codziennych obowiązków. Judasz ma we wspólnocie uczniów swoje miejsce, które pozwala mu pełnić odpowiedzialną i pożyteczną funkcję. Wybiera jednak samotność w złu. Dramat Judasza podkreślają okoliczności – nagłość działania i nocna pora. Dla Jana noc oznacza całkowity brak światła, przyczyny upadku, grzech. Porzucając Jezusa, uczeń wybrał ciemność i sam stał się ciemnością.
4. W tej scenie po raz pierwszy pojawia się umiłowany uczeń Jezusa, któremu on udziela poufnych informacji. Przez niego Szymon Piotr kontaktuje się z Jezusem. Trudno wyjaśnić, dlaczego Jan wprowadza tę kluczową postać tak późno. Zastanawia też fakt, że Ewangelista, który chętnie wymienia imiona uczniów Jezusa występujące w innych Ewangeliach jedynie w spisach (Filip, Tomasz) lub nawet nieznane (Natanael), nie przekazał imienia właśnie tego ucznia.
5. Jezus przez swoje czyny objawił chwałę Ojca. W ten sposób sam został otoczony chwalą. Uwielbienie Jezusa przez Ojca już się więc dokonało. Mowa o konieczność odejście Jezusa pojawia się już podczas jego publicznej działalności (J 7,33n). Niezrozumienie tego, dokąd Jezus odchodzi wskazuje na brak zrozumienia, kim On jest, skąd przyszedł, jaki jest cel jego misji.
6. Jezus zwraca się do uczniów zdrobniałym tytułem „dzieci”. To słowo oraz zwrot „nowe przykazanie” stanowią charakterystyczne elementy języka świętego Jana.
7. „Nowe przykazanie” zawiera nakaz wzajemnej miłości we wspólnocie uczniów, odwzorowującej miłość Jezusa do nich. Wcześniej Jezus nie mówił o swojej miłości do uczniów. W J 11,5 jest tylko mowa o tym, że Jezus miłował Martę, Marię i Łazarza, a w J 13,1 w uroczystym wprowadzenie do drugiej części Ewangelii (Księgi chwały), wyeksponowana została miłość Jezusa do swoich. Uczniowie mogli ją jednak poznać doświadczyć już w czynach Jezusa. Największym dowodem miłości jest oddanie życia (J 15,13), dlatego Szymon Piotr zapewnia o gotowości poświęcenie swojego życia za Jezusa. Nie jest jeszcze jednak gotowy do takiej ofiary. Chociaż zna przykazanie Jezusa, nie jest w stanie go wypełnić (J 13,17)
8. Jest bardzo znamienne, że na początku mowy pożegnalnej Jezus przekazuje uczniom przykazanie miłości jako jedną normę dla uczniów w czasie Jego nieobecności. Uczniowie powinni miłować się nawzajem. W jakim sensie jest to nowe przykazanie? Otóż nowość przykazania wynika ze słów” „jak ja was umiłowałem”. Można byłoby powiedzieć: miłością, którą ja was umiłowałem, wy miłujcie się nawzajem. Miłość Jezusa względem swoich uczniów wywołuje łańcuch miłości. To jest Jego miłość, która przechodzi na nich, kiedy miłują braci i są nawzajem miłowani. Zauważyć jednak należy, że miłość, o której tu mowa, dotyczy uczniów, nie odnosi się natomiast– jak u pozostałych Ewangelistów – do wszystkich w ogóle, także nieprzyjaciół. W perspektywie Janowej, miłość jest bardziej darem niż powinnością moralną. Skoro jest darem, jest też znakiem egzystencji chrześcijańskiej. Tym niemniej także i tutaj horyzont jest uniwersalny. Wszyscy bowiem mogą i powinni zobaczyć: oto uczniowie Jezusa! Miłość uczniów jest więc apostolskim działaniem. Kiedy wzajemna miłość będzie widoczna na zewnątrz, wszyscy ludzie otrzymają szansę i zachętę do przejścia ze śmierci do życia, to jest, od niewiary do wiary Jezusa.