6 kwietnia 2020 r.

Poniedziałek, 6 kwietnia 2020 r.

1. czytanie (Iz 42, 1-7)

Sługa Boży ofiarowany za zbawienie świata

Czytanie z Księgi proroka Izajasza

Tak mówi Pan:

«Oto mój Sługa, którego podtrzymuję, Wybrany mój, w którym mam upodobanie. Sprawiłem, że Duch mój na Nim spoczął; On przyniesie narodom Prawo. Nie będzie wołał ni podnosił głosu, nie da słyszeć krzyku swego na dworze. Nie złamie trzciny nadłamanej, nie zgasi ledwo tlejącego się knotka. On rzeczywiście przyniesie Prawo. Nie zniechęci się ani nie załamie, aż utrwali Prawo na ziemi, a Jego pouczenia wyczekują wyspy».

Tak mówi Pan Bóg, który stworzył i rozpiął niebo, rozpostarł ziemię wraz z jej plonami, dał ludziom na niej dech ożywczy i tchnienie tym, co po niej chodzą.

«Ja, Pan, powołałem Cię słusznie, ująłem Cię za rękę i ukształtowałem, ustanowiłem Cię przymierzem dla ludzi, światłością dla narodów, abyś otworzył oczy niewidomym, ażebyś z zamknięcia wypuścił jeńców, z więzienia tych, co mieszkają w ciemności».

Komentarz

O Księdze:

1. Prorok Izajasz pełni swoje posłannictwo w burzliwym czasie wojen spowodowanych wzrostem militarnej potęgi Asyrii w VIII wieku przed Chrystusem. Według starożytnej tradycji żydowskiej Izajasz za swoją dzielność poniósł śmierć męczeńską. Chociaż następuję wydarzenia wielokrotnie potwierdzały słuszność przewidywań proroka, to za życia proroka jego nauczanie nie został powszechnie przyjęte. Proroctwo Izajasza było przechowywane jedynie przez małe grupy jego uczniów. Dopiero 200 lat później, podczas wygnania do Babilonii, jego przesłanie zostało na nowo odkryte i przyjęte, ponieważ przekonywująco objaśniał historia Izraelitów, a zarazem jego nauczanie ożywiało nadzieję na przyszłość.
2. Księga proroka Izajasza składa się z trzech części, które odnoszą się do kolejnych doświadczeń historycznych Narodu Wybranego. Pierwsza, jest odpowiedzią na sytuację zagrożenia ze strony Asyrii. Król widząc nadciągającą siłę militarną rozpoczyna pertraktacje polityczne z najeźdźcą. Prorok piętnuje takie zachowanie i nakazuje zaufać Bogu. W swoim nauczaniu wzywa do nawrócenia i powrotu do wypełniania Bożych przykazań oraz zobowiązań wypływających z Przymierza na Synaju. Taka postawa wraz z przekonanie, ze Bóg sam zaopiekuje się swoim ludem ma ochronić naród przed klęską. Prorok piętnuje nadmierne bogacenie się wąskiej grupy społeczeństwa. Podkreśla, że brakuje solidarności między Izraelitami. Niesprawiedliwości społecznej i wyzysku nie da się pogodzić z wiarą Izraela. Sprawiedliwość, której domaga się Bóg wymaga poszanowania praw ludzi ubogich oraz takiego zorganizowania życia społecznego, aby najsłabsi zostali otoczeni niezbędną troską. W tej pierwszej części Księgi Izajasza na uwagę zasługuje księga Emanuela, w której Bóg zapowiada przyjście królewskiego Mesjasza. Radosny ton zapowiedzi Emanuela podtrzymuje nadzieję w czasach niebezpieczeństwa oraz pozwalają wierzyć, że ostatnim słowem Boga dla Izraela i ludzkości będzie zbawienie. Izajasz podkreśla że brak nawrócenia i powrotu do Bożego prawa skutkować będzie klęską narodu, którego znakiem będzie zwycięstwo Asyrii. Nie posłuchano wezwania Izajasza. Izrael został zniszczony. Druga część Księgi Izajasza to Księga pocieszenia. Została napisana po zniszczeniu Izraela i Judy, kiedy to Babilończycy deportowali najznamienitszych obywateli do Persji. Trudne doświadczenie wygnania pozwalają dokonać rozrachunku z własną przeszłością. Prawie 200 lat po śmierci Izajasza powrócono do Jego proroctw. W ich świetle autor natchniony przypomina, że jest jeden Bóg, Jahwe, i on ma całą rzeczywistość świata w swoich rękach. Nic nie dzieje się bez Jego zgodny. Skoro tak, wygnanie także jest Jego znakiem. Wezwaniem do nawrócenia. Według proroka naród stracił niezależność państwową i został wygnany z powodu własnych grzechów. Ale Bóg może odwrócić swój gniew i nadal pragnie obdarzyć świat zbawieniem i sprawiedliwością. Pobyt na wygnaniu ukazał, że czasy wszystkich potęg politycznych i militarnych przemijają, a tylko Bóg ukazuję swoją niezmienną moc i panowanie. Do realizacji swoich planów posługuje się nawet królami pogańskimi, którzy Jego słuchają. W tej drugiej części Księgi proroka Izajasza ważne miejsce zajmują cztery pieśni o Słudze Jahwe (Iz 42,1-9; 49, 1-12; 50,4-9; 52,13-53,12) opisujące dramat wybrańca Bożego, który zostaje w poniżeniu zamordowany, aby wysłużyć narodowi wyzwolenie. Trzecia część Księgi Izajasza nazywana jest Księgą triumfu. Odnosi się do momentu powrotu z wygnania Izraelitów po edykcie pogańskiego króla uwalniającym z niewoli babilońskiej. Te wydarzenia potwierdzają spełnianie się obietnic Bożych. Jednak sytuacja, jaką zastali repatrianci po powrocie do ojczyzny, okazała się daleka od oczekiwań, nie tylko w sferze społecznej i religijnej, ale i materialnej. Bóg jednak potwierdza, że pełna realizacja Jego obietnic wymaga wysiłku zbudowania nowej wspólnoty opartej na Bożym Prawie.

O czytaniu:

3. Pierwsza z czterech pieśni o słudze Pana rozwija myślę o władzy Boga nad historią. Bóg nie jest obojętny na wołanie cierpiących, ale odpowiada im, posyłając swojego sługę, które ich wyzwoli. Prorok zaznacza przy tym, że sługa Pana przychodzi nie tylko ze względu na lud Boży, ale także dlatego, aby uświęcić wszystkie narody. Księga Izajasza nie precyzuje, kim jest sługa, o którym prorok mówi w tej pieśni, bo zapowiedź stworzenia nowej rzeczywistości i pełnego wyzwolenia uciśnionych wykracza poza ramy jakiegoś konkretnego okres historii i pozostaje ciągle aktualna. Dla wygnańców w Babilonii obietnica proroka spełnia się w pewnym stopniu na osobie Cyrusa, króla Perskiego, który pokonał Babilonię. On okazał się Bożym pomazańcem, gdyż położył kres przemocy Babilonii nad innymi narodami. On również umożliwił Izraelowi powrót do ojczyzny i odbudowę świątyni Jerozolimskiej.
4. Jednakże na wygnaniu w Babilonii także lud Izraela był wezwany, aby być sługą Pana. Grzech, którego konsekwencją było wygnanie i upokorzenie, stał się dla narodu okazją do nowej misji. Żyjąc wśród pogan, Izraelici mieli świadczyć o zbawczej mocy Boga, aby Boża nauka i prawość zajaśniały także innym ludziom. Oczekiwanie na człowieka, przez którego Bóg dokona sprawiedliwego sądu i wybawi wszystkich utrudzonych i obciążonych, łączona była w późniejszym okresie z postacią króla czasów ostatecznych, czyli Mesjaszem. Ewangelista Mateusz odnosi tą zapowiedź do Jezusa Chrystusa (Mt 12-17-21), który zawarł z ludźmi Nowe Przymierze we krwi swojej. On stał się światłością narodów, co oznacza, że najpełniej objawił prawdę o Bogu. Ponadto łagodność i pokora Jezusa Chrystusa jest dla chrześcijan źródłem mądrości, która pozwala z nadzieją oczekiwać pełnego zbawienia w nowej, niebiańskiej Jerozolimie.

Psalm (Ps 27 (26), 1bcde. 2. 3. 13-14 (R.: 1b))

Pan moim światłem i zbawieniem moim

Pan moim światłem i zbawieniem moim, *
kogo miałbym się lękać?
Pan obrońcą mego życia, *
przed kim miałbym czuć trwogę?

Pan moim światłem i zbawieniem moim

Gdy mnie osaczają złoczyńcy, *
którzy chcą mnie pożreć,
oni sami, moi wrogowie i nieprzyjaciele, *
chwieją się i padają.

Pan moim światłem i zbawieniem moim

Nawet gdy wrogowie staną przeciw mnie obozem, *
moje serce nie poczuje strachu.
Choćby napadnięto mnie zbrojnie, *
nawet wtedy ufność swą zachowam.

Pan moim światłem i zbawieniem moim

Wierzę, że będę oglądał dobra Pana *
w krainie żyjących.
Oczekuj Pana, bądź mężny, *
nabierz odwagi i oczekuj Pana.

Pan moim światłem i zbawieniem moim

Komentarz

Psalm 27 składa się z dwóch części: wyznania ufności oraz prośby – lamentacji. Taka kolejność świadczy o mocnym przekonaniu psalmisty, że zostanie wysłany przez Boga. Chroni się on u Boga przed wrogami, gdyż zaznał już ocalenia z Jego ręki. Chrześcijanin łatwiej pojmuje, że z ufnością łączy się wiara i miłość. Te cnoty nakazują uwielbiać Boga, który zasiada w świątyni nie ręką uczynioną. Kraina żyjących, do której prowadzi prosta ścieżka, to wnętrze bezkresnej, Bożej świątyni. Bóg, który kocha człowieka wierniej niż naturalni rodzice, jest schronieniem w chwilach zagrożenia. Dlatego psalmista zachęca do wytrwałego oczekiwania na interwencję Pana, na doświadczenie Jego zbawczej obecności.

Ewangelia (J 12, 1-11)

Namaszczenie w Betanii

Słowa Ewangelii według Świętego Jana

Na sześć dni przed Paschą Jezus przybył do Betanii, gdzie mieszkał Łazarz, którego Jezus wskrzesił z martwych. Urządzono tam dla Niego ucztę. Marta usługiwała, a Łazarz był jednym z zasiadających z Nim przy stole. Maria zaś wzięła funt szlachetnego, drogocennego olejku nardowego i namaściła Jezusowi stopy, a włosami swymi je otarła. A dom napełnił się wonią olejku.

Na to rzekł Judasz Iskariota, jeden z Jego uczniów, ten, który Go miał wydać: «Czemu to nie sprzedano tego olejku za trzysta denarów i nie rozdano ich ubogim?» Powiedział zaś to nie dlatego, że dbał o biednych, ale ponieważ był złodziejem i mając trzos, wykradał to, co składano.

Na to rzekł Jezus: «Zostaw ją! Przechowała to, aby Mnie namaścić na dzień mojego pogrzebu. Bo ubogich zawsze macie u siebie, Mnie zaś nie zawsze macie».

Wielki tłum Żydów dowiedział się, że tam jest; a przybyli nie tylko ze względu na Jezusa, ale także by ujrzeć Łazarza, którego wskrzesił z martwych. Arcykapłani zatem postanowili zabić również Łazarza, gdyż wielu z jego powodu odłączyło się od Żydów i uwierzyło w Jezusa.

Komentarz

O Księdze:

1. Ewangelii według świętego Jana jest relacją Jezusie Chrystusie, napisaną z wielkim talentem literackim i teologiczną głębią. Ma inny styl niż Ewangelie synoptyczne, Mateusza, Marka i Łukasza. Brak w niej przypowieści, form tak bardzo charakterystycznych dla trzech poprzednich ewangelii. Ewangelia wg świętego Jana dzieli się na dwie zasadnicze części: 1. opowiadanie o objawianiu się Jezusa Żydom poprzez znaki (Księga znaków) oraz 2. nauczanie skierowane do uczniów oraz Mękę i Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa (Księga objawienia Syna Bożego lub Księga chwały).
2. Czwarta Ewangelia jest skupiona na problemie, które miał zasadnicze znaczenie w misji Jezusa: Bóg z miłości do świata dokonuje zbawienia, którego Syn Boży – Słowo Boga jest jednocześnie głosicielem i wykonawcą. Przedwieczne Słowo Boże w Jezusie objawiło się światu. Wielu ludzi uwierzyło Bóstwo Jezusa i przyjęło Jego posłannictwo. Część jednak słuchaczy i obserwatorów Jego życia odnosiła się do Niego z niezrozumieniem, a nawet z wrogością. Jezus w Ewangelii Świętego Jana jest przede wszystkim ukazany jako Syn Boży. Godność Jezusa już na samym początku jego publicznej działalności rozpozna Jan Chrzciciel. Sam Jezus użył tego określenia wobec siebie dopiero pod koniec swojego nauczania wśród tłumów. Ogłoszenie prawdy o swoim Bożym Synostwie stało się powodem do skazania i śmierci Jezusa. Śmierć na krzyżu stała się jednocześnie wywyższaniem. Jezus przyniósł ludziom wierzącym w Niego i w Tego, który Go posłał, nadzieję życia wiecznego. Woda i pokarm, pochodzące od Jezusa dają życie wieczne, ale źródłem życia jest On sam. Jezus jest także światłem, które sprawia, że rozpraszają się ciemności zła i grzechu.

O czytaniu:

3. Rozdział 12. kończy 1. część ewangelii (Księgę znaków). Cały rozdział poczyna się wzmianką chronologiczną: działo się to na sześć dni przed Paschą. Rozpoczął się zatem ostatni tydzień w życiu ziemskim Jezusa.
4. Namaszczenie w Betanii. Wszyscy Ewangeliści opowiadają o namaszczeniu Jezusa przed śmiercią. Opowiadanie u Jana ma wyraźnie chrystologiczny wydźwięk (to znaczy w centrum jest Chrystus). Oznaką tego jest obfitość i kosztowność olejku: „funt prawdziwego drogocennego olejku narodowego”. Wobec osoby Jezusa ustają wszelkie miary. Zapach, który wypełnił cały dom jest zapachem życia, przeciwstawiającym się zapachowi śmierci, wypełniającemu miejsce spoczynku Łazarza (wcześniej opisane wydarzenie). Opowiadanie ma pewne podobieństwo z namaszczeniem przez jawnogrzesznica w Ewangelii Łukasza (Łk 7). Jest jednak mało prawdopodobne, aby chodziło o tę samą niewiastę. U Łukasza kobieta była nawróconą grzesznicą, podczas gdy niewiasta u Jana objawia głębokie przywiązanie do Jezusa i harmonizuje z obrazem, w którym Łukasz odmalował Marię, siostrę Łazarza.
5. Zarzut, jaki pojawia się w związku z użyciem takiej ilości drogocennego olejku, obiektywnie mógł być uzasadniony. Wynagrodzenie dziennie robotnika wynosiło wówczas jeden denar. Według zwyczajnych miar, bez wątpienia jest to rozrzutność. Rozrzutność ta jednak jest zrozumiała dla każdego, kto miłuje Jezusa. Dla takich ludzi z pewnością Judasz nie należał. Jan nie unika okazji, by przedstawić osobę Judasza w jak najgorszym świetle (J 6,70n; 13,2.21-30). Wobec osoby Jezusa nic nie jest zbyt wielkie i zbyt kosztowne. Oznaką miłości jest hojność. Ten, kto wobec Jezusa nie umie być hojny, kto zachowuje coś dla siebie, ten nie może być apostołem. Odpowiedź Jezusa, biorąca niewiastę w obronę, wskazuje najpierw na bliską śmierć, a także na nieporównywalność sytuacji. Ponieważ Ewangelista pragnie podkreślić niepowtarzalność wydarzenia i osoby Jezusa. Dlatego też słowa: „ubogich zawsze będziecie mieć” nie należy traktować jak usprawiedliwienia faktu ubóstwa. Miłość wobec ubogich nie może jednak zwalniać od wielbienia Boga.
6. Podjęta przez arcykapłanów decyzja zabicia Łazarza kontrastuje z licznym napływem ludzi, pragnących wiedzieć Jezusa i Łazarza, a zarazem, unaocznia prawdę że uczeń Jezusa uczestniczy w jego drodze.