by parafia Comment Closed

Z listu okólnego o przygotowaniu i obchodzeniu Świąt Paschalnych, z 16 stycznia 1988 r.

Wielki Tydzień

  1. W Wielkim Tygodniu sprawuje Kościół zbawcze misteria dokonane przez Chrystusa w ostatnich dniach Jego życia, poczynając od Jego mesjańskiego wjazdu do Jeruzalem. Okres Wielkiego Postu trwa do Wielkiego Czwartku. Od Mszy Wieczerzy Pańskiej rozpoczyna się Triduum Paschalne, które trwa w Wielki Piątek i Wielką Sobotę, ma swój ośrodek w Wigilii paschalnej i kończy się Nieszporami Niedzieli Zmartwychwstania. „Dni Wielkiego Tygodnia od Wielkiego Poniedziałku do Wielkiego Czwartku włącznie mają pierwszeństwo przed wszystkimi innymi dniami liturgicznymi”. Wypada, aby nie sprawowano w tych dniach Chrztu ani Bierzmowania.

 

Niedziela Palmowa, czyli Męki Pańskiej

 

  1. Wielki Tydzień rozpoczyna się w „Niedzielę Palmową, czyli Męki Pańskiej”, która łączy zapowiedź królewskiego triumfu Chrystusa i orędzie Męki. W liturgii tego dnia i w katechezie należy ukazać związek między tymi dwoma aspektami paschalnego misterium.
  2. Od najdawniejszych czasów upamiętnienie wjazdu pana do Jeruzalem odbywa się przez uroczystą procesję. Chrześcijanie obchodzą to wydarzenie, naśladując aklamację i gesty żydowskich dzieci, które wyszły na spotkanie pana i śpiewały „Nabożne Hosanna”. Powinna odbywać się tylko jedna procesja i to tylko przed Mszą, na której liczniej gromadzą się wierni, także w godzinach wieczornych soboty lub niedzieli. Wierni niech się wcześniej zgromadzą w jakimś mniejszym kościele lub w innym stosownym miejscu poza kościołem, do którego zmierza procesja. W procesji niech wierni biorą udział, niosąc gałązki palm lub innych drzew. Kapłan i usługujący, również niosą palmy, idą przed ludem. Palmy lub inne gałązki błogosławi się po to, aby były niesione w procesji. Palmy przechowywane w domu przypominają wiernym o zwycięstwie Chrystusa, które uczcili w procesji. Niech duszpasterze tak przygotują i odprawiają tę procesję ku czci Chrystusa Króla, aby przyniosła prawdziwe duchowe owoce w życiu wiernych.
  3. Oprócz wyżej opisanej uroczystej procesji upamiętniającej wjazd Pana do Jerozolimy, Mszał przewiduje dwie inne formy, jednakże nie w tym celu, aby pobłażać wygodnictwu i łatwiźnie, lecz ze względu na możliwe trudności w odprawieniu procesji. Drugą formą upamiętnienia jest uroczyste wejście, kiedy nie może się odbyć procesja poza kościołem. Trzecią formą jest zwykłe wejście, które stosuje się we Mszach Świętych tej niedzieli, w której nie odbywa się uroczyste wejście.
  4. Tam, gdzie nie może być sprawowana Msza święta, wypada odprawić liturgie Słowa Bożego o mesjańskim wjeździe i o Męce Pańskiej, albo wieczorem w sobotę albo w odpowiedniej godzinie w niedzielę.
  5. Podczas procesji schola i lud wykonują śpiewy zaproponowane w Mszale Rzymskim, jak Ps 23 i 46 oraz inne stosowne pieśni ku czci Chrystusa Króla.
  6. Opowiadanie o Męce Pańskiej przysługuje szczególnie uroczysty charakter. Radzi się, aby było śpiewane lub czytane w tradycyjny sposób, to znaczy przez trzech, którzy dzielą miedzy siebie rolę Chrystusa, narratora i ludu. Pasję nich wykonują diakoni albo prezbiterzy, lub w ich braku – lektorzy; w tym przypadku rola Chrystusa winna być zarezerwowana kapłanowi. Ta proklamacja Męki odbywa się bez użycia świeczników i kadzidła, bez pozdrowienia ludu i bez wykonania znaku krzyża na księdze. Jedynie diakoni proszą o błogosławieństwo kapłana, jak zwykle przed Ewangelią. Wypada, aby dla duchowego dobra wiernych opowiadanie o Męce było czytane w całości i aby nie były opuszczane poprzedzające je czytania.
  7. Nie należy opuszczać homilii po opowiadaniu o Męce.

 

Msza Krzyżma

 

  1. Msza Krzyżma, w której biskup koncelebrując ze swoim prezbiterium konsekruje Krzyżmo święte i błogosławi inne oleje, jest jakby ujawnieniem jedności prezbiterów ze swoim biskupem w jednym i tym samym kapłaństwie i w posłudze Chrystusa. Na tę Mszę winni być zaproszeni prezbiterzy z różnych stron diecezji, aby koncelebrowali z biskupem jako jego świadkowie i współpracownicy w poświęcaniu Krzyżma oraz jako pomocnicy i doradcy w codziennym posługiwaniu. Niech również wierni będą gorąco zaproszeni do udziału w tej mszy i do przyjęcia w niej sakramentu Eucharystii. Na mocy tradycji Msza Krzyżma jest sprawowana w Wielki Czwartek. Gdyby jednak trudno było duchowieństwu i ludowi zgromadzić się w tym dniu wokół biskupa, celebracje te można uprzedzić w innym dniu, ale w pobliżu Paschy. Albowiem w noc paschalną przy sprawowaniu sakramentów wtajemniczenia należy używać nowego Krzyżma i oleju katechumenów.
  2. Msza Krzyżma – ze względu na jej znaczenie w życiu diecezji – winna być sprawowana tylko raz i to w kościele katedralnym, albo, z racji duszpasterskich, w innym kościele, zwłaszcza znaczniejszych. Przyjmowanie świętych olejów może się odbywać w poszczególnych parafiach przed Wieczerza Pańską lub w innym, bardziej stosownym czasie. Będzie to sprzyjało pouczeniu wiernych i zastosowaniu i skuteczności olejów poświęconych i Krzyżma w życiu chrześcijańskim.

 

Celebracja pokutna pod koniec Wielkiego Postu

 

37.Wypada, aby czas wielkopostny zakończył się tak dla poszczególnych wiernych, jak i dla całej wspólnoty chrześcijańskiej jakimś obrzędem pokutnym, by przygotowali się do pełniejszego udziału w misterium paschalnym. Obrzęd ten winien być odprawiony przed Triduum paschalnym i nie powinien bezpośrednio poprzedzać Mszy Wieczerzy Pańskiej.

 

Msza Wieczerzy Pańskiej Wielkiego Czwartku

 

  1. „Mszą sprawowaną w wieczór Wielkiego Czwartku rozpoczyna Kościół Paschalne Triduum. Przypomina ową Ostatnią Wieczerzę, kiedy to Pan Jezus, tej nocy, której był wydany i umiłował swoich na świecie do końca, ofiarował Bogu Ojcu pod postaciami chleba i wina swoje Ciało i swoją Krew, dał apostołom do spożywania oraz im i ich następcom w kapłaństwie nakazał, aby Je ofiarowali”.

 

  1. Cała wewnętrzna uwaga winna się kierować ku misteriom upamiętnianym zwłaszcza w tej Mszy św.: jest to ustanowienie Eucharystii, ustanowienie sakramentu kapłaństwa oraz Pańskie przykazanie miłości; winny one zostać wyjaśnione w homilii.

 

  1. Mszę Wieczerzy Pańskiej sprawuje się w godzinach wieczornych, w czasie bardziej sprzyjającym czynnemu uczestnictwu miejscowej wspólnoty. Mogą ją koncelebrować wszyscy prezbiterzy, choćby tego dnia koncelebrowali już Mszę Krzyżma albo też mieli obowiązek sprawowania drugiej Mszy dla dobra wiernych.

 

  1. Z racji duszpasterskich miejscowy Ordynariusz może zezwolić na odprawienie drugiej Mszy św. w kościołach i kaplicach, w godzinach wieczornych, a w razie przewidzianej konieczności – nawet w godzinach rannych, lecz tylko dla tych wiernych, którzy w żaden sposób nie mogą wziąć udziału w Mszy wieczornej. Należy jednak czuwać nad tym, aby te Msze nie były sprawowane dla pożytku prywatnego osób lub małych grup specjalnych i aby nie stwarzały przeszkody dla Mszy głównej. Zgodnie z najstarszą tradycją Kościoła zakazuje się odprawiać wszelkich Mszy bez udziału ludu.

 

  1. Przed Mszą Tabernakulum powinno być zupełnie puste. Hostie do komunii powinny zostać konsekrowane podczas samej Ofiary. Należy konsekrować tyle chleba, by wystarczyło także do udzielania komunii św. w dniu następnym.

 

  1. W celu przechowania Najświętszego Sakramentu należy przygotować i urządzić kaplicę tak, aby sprzyjała medytacji. Jej wystrój winien być surowy i skromny, zgodnie z liturgią tych dni. Należy unikać wszelkich nadużyć i usunąć je. Jeśli tabernakulum znajduje się w kaplicy oddzielonej od głównej nawy, wypada w niej przygotować miejsce złożenia i adoracji Najświętszego Sakramentu.

 

  1. Jeśli istnieje taki miejscowy zwyczaj, podczas śpiewu „Chwała na wysokości Bogu” uderza się w dzwon; po skończeniu tego śpiewu dzwony milkną aż do „Chwała na wysokości Bogu” w Wigilię Paschalną, chyba że Konferencja Biskupów lub miejscowy ordynariusz, zależnie od okoliczności, inaczej postanowi. W tym samym czasie gra na organach i na innych instrumentach jest dozwolona tylko dla podtrzymania śpiewu.

 

  1. Odbywające się zgodnie z tradycją obmycie nóg wybranym mężczyznom oznacza służbę i miłość Chrystusa, który przyszedł nie po to, aby Mu służono, lecz aby służyć. Wypada tę tradycję zachować i wyjaśnić właściwy jej sens.

 

  1. Dary dla ubogich, zwłaszcza zebrane w czasie wielkopostnym jako owoce pokuty, należy przynieść w procesji na przygotowanie darów, podczas, gdy lud śpiewa „Gdzie miłość wzajemna i dobroć”.

 

  1. Jest rzeczą stosowną, jeżeli w czasie Komunii diakoni i akolici albo szafarze nadzwyczajni biorą ze stołu ołtarzowego Eucharystię, aby potem zanieść ją do chorych, którzy mają przyjąć komunię św. w domu. W ten sposób chorzy mogą się głębiej złączyć z Kościołem sprawującym Eucharystię.

 

  1. Po modlitwie po Komunii formuje się procesja: na jej czele idzie usługujący z krzyżem, następnie idą usługujący z zapalonymi świecami i z kadzidłem. Przez kościół zanosi się Najświętszy Sakrament do miejsca, gdzie będzie przechowywany. W tym czasie śpiewa się hymn „Sław, języku, tajemnicę” lub inną pieśń eucharystyczną. Przeniesienie i złożenie Najświętszego Sakramentu nie może się odbyć, jeżeli w tym samym kościele nie ma być sprawowana w Wielki Piątek liturgia ku czci Męki Pańskiej.

 

  1. Najświętszy Sakrament należy złożyć w zamkniętym tabernakulum lub w skrzynce (capsa). Nigdy nie należy go wystawiać w monstrancji. Tabernakulum lub skrzynka nie powinny mieć kształtu grobu; należy unikać samego wyrażenia „grób”. Kaplicy złożenia (repozycji) nie przygotowuje się w celu przedstawienia „Pańskiego pogrzebu”, lecz w celu przechowania chleba eucharystycznego do rozdzielania Komunii w Męki Pańskiej.

 

  1. Należy zaprosić wiernych, aby po Mszy Wieczerzy Pańskiej poświęcili stosowną część nocy na adorację Najświętszego Sakramentu uroczyście przechowywanego w tym dniu w kościele. Zależnie od okoliczności podczas trwania adoracji eucharystycznej można odczytać jakąś część Ewangelii wg św. Jana (rozdz. 13-17). Po północy jednak adoracja winna się odbywać bez zewnętrznej okazałości, ponieważ rozpoczął się już dzień Męki Pańskiej.

 

  1. Po Mszy obnaża się ołtarz, przy którym była sprawowana. Wypada okryć krzyże w kościele czerwoną lub fioletową zasłoną, chyba że uczyniono to już w sobotę przed V Niedzielą Wielkiego Postu. Nie należy zapalać lamp przed obrazami Świętych.

Wielki Piątek Męki Pańskiej

 

 

  1. W tym dniu, w którym „Chrystus został ofiarowany jako nasza Pascha”, Kościół rozmyślając nad Męką swojego Pana i Oblubieńca oraz adorując Krzyż wspomina swe narodzenie z boku Chrystusa umierającego na Krzyżu i wstawia się do Boga za zbawienie całego świata.

 

  1. Zgodnie z najdawniejszą tradycją Kościół nie sprawuje w tym dniu Eucharystii; Komunii świętej udziela się wiernym jedynie podczas liturgii ku czci Męki Pańskiej; chorym, którzy w tej liturgii nie mogą uczestniczyć, Ciało Pańskie może być zaniesione o każdej porze dnia.

 

  1. Wielki Piątek Męki Pańskiej w całym Kościele jest dniem pokuty, w którym obowiązuje zachowanie wstrzemięźliwości i postu.

 

  1. Stanowczo zakazuje się w tym dniu sprawowanie sakramentów, z wyjątkiem Sakramentu Pokuty i Namaszczenia chorych. Pogrzeb należy odprawić bez śpiewu, bez gry na organach i bez dźwięku dzwonów.

 

  1. Zaleca się dzisiaj sprawowanie w kościołach z udziałem ludu Godziny czytań i Jutrzni.

 

  1. Obrzęd Męki Pańskiej winien być sprawowany w godzinach popołudniowych, około godziny 15:00. Z racji duszpasterskich można wybrać inną, bardziej stosowną godzinę, w której lud łatwiej może się zgromadzić, np. tuż popołudniu albo w późniejszych godzinach, jednakże nie po godzinie 21.00.

 

  1. Pochodzący z najstarszej tradycji Kościoła porządek Liturgii Męki Pańskiej (Liturgia Słowa, adoracja Krzyża i Komunia Święta) winien być nabożnie i starannie zachowany i nikomu nie wolno go samowolnie zmieniać.

 

  1. Kapłan i usługujący udają się do ołtarza w milczeniu, bez śpiewu. Jeśli mają być włączone jakieś słowa wprowadzenia, należy je wypowiedzieć przed wejściem usługujących. Kapłan i usługujący po oddaniu pokłonu ołtarzowi, padają na twarz; prostracja ta, jako obrzęd właściwy dla tego dnia, winna być starannie zachowana, oznacza bowiem zarówno upokorzenie „człowieka ziemskiego”, jak i smutek i ból Kościoła. Wierni zaś stoją podczas wejścia usługujących, a następnie klękają i modlą się w milczeniu.

 

  1. Czytania należy wykonać w całości. W zwykły sposób należy też odśpiewać psalm responsoryjny i aklamację przed Ewangelią. Opowiadanie o Męce Pańskiej według św. Jana śpiewa się lub czyta w ten sam sposób, jak w poprzednia niedzielę. Po Opowiadaniu o Męce należy wygłosić homilię, a pod koniec wezwać wiernych, aby przez pewien czas trwali na rozmyślaniu.

 

  1. Modlitwa powszechna niech będzie zanoszona według tekstu i formuły przekazanych od najdawniejszych czasów i z całym bogactwem intencji, które dobrze wyrażają powszechny zasięg Męki Chrystusa zawieszonego na Krzyżu za zbawienie całego świata. W razie poważnej potrzeby o charakterze publicznym, miejscowy ordynariusz może zezwolić lub nakazać, aby została dodana specjalna intencja. Wolno kapłanowi wybrać spośród modlitw podanych w mszale te, które bardziej odpowiadają miejscowym warunkom, tak jednak, aby został zachowany porządek intencji proponowany zazwyczaj w modlitwie powszechnej.

 

  1. Krzyż używany w obrzędzie odsłonięcia winien być dość duży i piękny; należy wybrać pierwszą lub drugą formę podaną w Mszale. Obrzęd ten należy sprawować z okazałością tego znaku naszego zbawienia: zarówno wezwanie przy odsłonięciu krzyża, jak i odpowiedź ludu winny być śpiewane; nie należy tez pomijać pełnego czci milczenia po każdej prostracji wiernych, kiedy kapłan stoi i trzyma podniesiony krzyż.

 

  1. Osobista adoracja krzyża jest najpoważniejszym elementem w tym obrzędzie. Dlatego należy przedstawić Krzyż do adoracji każdemu z wiernych i jedynie w bardzo wielkim zgromadzeniu ludu można zastosować obrzęd adoracji dokonywanej przez wszystkich razem. Do adoracji należy używać tylko jednego krzyża; domaga się tego prawidłowość znaku. Podczas adoracji krzyża niech będą wykonywane antyfony, Improperia i hymny, które w sposób liryczny przywołują na pamięć historię zbawienia, albo inne stosowne pieśni.

 

  1. Kapłan śpiewa wezwanie do Modlitwy Pańskiej, którą następnie śpiewają wszyscy. Nie przekazuje się znaku pokoju. Komunia święta jest rozdzielana zgodnie z obrzędem podanym w Mszale. Podczas Komunii można śpiewać Ps 21 lub inną stosowną pieśń. Po Komunii zanosi się puszkę do przygotowanego miejsca poza kościołem.

 

  1. Po zakończeniu liturgii obnaża się ołtarz, pozostawia się jedynie krzyż z czterema świecami. Należy przygotować w kościele odpowiednie pomieszczenie (np. kaplicę, w której przechowywana była Eucharystia w Wielki Czwartek), gdzie będzie złożony krzyż, aby wierni mogli go adorować i całować, i gdzie mogliby trwać na modlitwie, na rozmyślaniu.

 

72. Z racji duszpasterskich nigdy nie należy zaniedbywać w tym dniu nabożeństw, jak Droga Krzyżowa, procesja ku czci Męki Pańskiej i wspomnienia boleści Najświętszej Maryi Panny. Teksty i śpiewy tych nabożeństw należy dostosować do ducha liturgii tego dnia. Porę tych nabożeństw należy tak uzgodnić z godziną głównej celebracji, aby okazywało się, że czynność liturgiczna z natury swojej znacznie przewyższa wszystkie inne nabożeństwa.