Poniedziałek, 20 grudnia 2021 r.

1.czytanie (Iz 7, 10-14)

Panna pocznie i porodzi Syna

Czytanie z Księgi proroka Izajasza

Pan przemówił do Achaza tymi słowami: «Proś dla siebie o znak od Pana, Boga twego, czy to głęboko w Szeolu, czy to wysoko w górze!»

Lecz Achaz odpowiedział: «Nie będę prosił i nie będę wystawiał Pana na próbę».

Wtedy rzekł Izajasz: «Słuchajcie więc, domu Dawidowy: Czyż mało wam uprzykrzać się ludziom, iż uprzykrzacie się także mojemu Bogu? Dlatego Pan sam da wam znak: Oto Panna pocznie i porodzi Syna, i nazwie Go imieniem Emmanuel».

Komentarz

O Księdze:

Imię „Izajasz” znaczy „Zbawieniem jest Jahwe [Pan]” i w znacznej mierze odzwierciedla program działania tego proroka. Swoje posłannictwo pełnił on w burzliwym czasie wojen spowodowanych wzrostem militarnej potęgi Asyrii. Izajasz rozpoczął działalność ok. 740 r. przed Chr. (Iz 6,1) i kontynuował ją co najmniej do 701 r. przed Chr., kiedy Jerozolima została w zaskakujący sposób uratowana od zniszczenia (Iz 37). Według starożytnej tradycji żydowskiej Izajasz poniósł męczeńską śmierć przez przepiłowanie w czasie panowania króla Manassesa (696-642 przed Chr.). Do tej tradycji nawiązuje List do Hebrajczyków (Hbr 11,37).
Chociaż wydarzenia wielokrotnie potwierdzały słuszność przewidywań i rad Izajasza, to za życia proroka jego nauczanie nie zostało powszechnie przyjęte (np. Iz 6,9-11; 30,8-11). Proroctwa Izajasza były przechowywane jedynie przez małe grupy jego uczniów (Iz 8,16-20). Dopiero dwieście lat później, podczas wygnania do Babilonii (586 r. przed Chr.), jego przesłanie zostało na nowo odkryte, ponieważ przekonująco objaśniało historię Izraelitów, a zarazem ożywiało nadzieje na przyszłość.
Księga Izajasza składa się z trzech części: 1) Księga sądu nad Judą i Izraelem, zawierająca mowy samego Izajasza (Iz 1 – 39); 2) Księga Pocieszenia, napisana w czasie wygnania babilońskiego (Iz 40 – 55); 3) Księga Tryumfu, napisano po powrocie z niewoli babilońskiej. Redaktorzy Księgi Izajasza zebrali istniejące wypowiedzi prorockie i połączyli je w całość.
Księgę odczytujemy jako medytację nad Bożą wiernością i sprawiedliwością objawioną w historii Izraela. Treść księgi stanowi także wezwanie do przemiany własnego życia i postępowania zgodnego z wolą Bożą, aby osiągnąć obiecane zbawienie.
Pierwsza część księgi (Iz 1 – 39), zwana czasami księgą Protoizajasza (z greckiego „pierwszego Izajasza”), zawiera przede wszystkim wypowiedzi proroka, skierowane do mieszkańców królestwa Judy. U podstaw nauczania proroka znajdowało się doświadczenie świętości Boga, rozumianej nie tylko jako Jego absolutna wyższość ponad wszelką inną rzeczywistość, lecz także jako doskonałość moralna, która nie toleruje grzechu i zła. Izajasz okazał się również gotów do działania na rzecz zbliżenia Izraelitów do Boga i uznania Jego obecności wśród nich. Nauczanie proroka poświęcone było przede wszystkim problemom sprawiedliwości społecznej. Izajasz poddawał krytyce nadmierne bogacenie się wąskiej grupy społeczeństwa; podkreślał, że braku solidarności nie można pogodzić z wiarą Izraela (Iz 1,10-17.21-23; 5,8-25). Sprawiedliwość, której domaga się Bóg, wymaga bowiem poszanowania praw ludzi ubogich i takiego organizowania życia społecznego, aby najsłabsi zostali otoczeni niezbędną troską (Iz 10,1n). Wojna syro-efraimska (734-732 przed Chr.) i coraz mocniejszy napór zaborczej Asyrii przesunął potem punkt ciężkości nauczania Izajasza na kwestie polityczne. Wobec różnorodnych zagrożeń Izajasz przypominał Boże obietnice dane Dawidowi i Jerozolimie. W tej części na uwagę zasługuje tzw. Księga Emmanuela (Iz 6 – 12). Jej wstęp stanowi opowiadanie o powołaniu Izajasza (Iz 6), zakończenie zaś poetycka pieśń zbawionych (Iz 12). Trzonem zbioru są trzy zapowiedzi królewskiego Mesjasza, który nosi imię Emmanuel (Iz 7; 8; 11). Radosne zapowiedzi Emmanuela podtrzymują nadzieję i pozwalają wierzyć, że ostatnim słowem Boga do Izraela i ludzkości będzie zbawienie.
Część druga księgi (Iz 40 – 55), zwana Księgą Pocieszenia, napisana została w połowie VI w. przed Chr., podczas wygnania babilońskiego. Jej autorem jest nieznany prorok, umownie nazywany Deuteroizajaszem (z greckiego „drugim Izajaszem”). W swoim nauczaniu wyciągał on wnioski z wiary, że jest tylko jeden Bóg i że On sam stworzył całą rzeczywistość świata. Według tego proroka, doświadczenie Izraela, który utracił swoją niezależność państwową i został wygnany do Babilonii, należy zrozumieć w świetle objawienia przekazanego w poprzednich wiekach przez proroków oraz w perspektywie pragnienia Boga, aby obdarzyć świat zbawieniem i sprawiedliwością. Prorok interpretował więc najpierw aktualne wydarzenia, ukazując perskiego władcę Cyrusa jako sługę Boga niosącego wybawienie (Iz 41,1-5; 45,1-8; 48,12-15), aby następnie przedstawić obraz idealnego sługi Pana, który obdarzy świat wiecznym zbawieniem przez ofiarę z własnego życia (Iz 45,17; 51,6-8; 53,8-10). W drugiej części Księgi Izajasza ważne miejsce zajmują cztery utwory liryczne, które stanowią swoistą jedność, zwane Pieśniami o słudze Pana: Iz 42,1-4 (5-9); 49,1-4.5c (5ab.6.8.9a); 50,4-9 (10n); 52,13–53,12. Z literackiego punktu widzenia tworzą one rodzaj dramatu, osiągającego punkt kulminacyjny w śmierci i uwielbieniu sługi. Jezus Chrystus i autorzy Nowego Testamentu często odwoływali się do tych proroctw, wskazując na ich wypełnienie w misji i odkupieńczej śmierci Jezusa.
Trzecia część (Iz 56 – 66), zwana Księgą Tryumfu, jest określana jako księga Tritoizajasza (z greckiego „trzeciego Izajasza). Zebrano w niej wypowiedzi różnych proroków z czasu po powrocie z wygnania. Prorocy ci wyjaśniają i aktualizują przesłanie swoich poprzedników. Rozwijają ich nauczanie na temat miłości Boga i Jego pragnienia, aby zbawić cały świat, oraz podkreślają potrzebę przestrzegania prawa i sprawiedliwości (Iz 56,1).
Księga Izajasza jest niezwykle często cytowana w Nowym Testamencie, gdzie niektóre jej wypowiedzi zostały odniesione bezpośrednio do osoby Jezusa Chrystusa (np. Mt 12,17-21; J 1,29). Także samo pojęcie Ewangelii jako dobrej nowiny o zbawieniu ma źródło w tej właśnie księdze (Iz 40,9; 52,7). W Księdze Izajasza pojawia się też wiele innych tematów, które zostały rozwinięte w Nowym Testamencie, jak na przykład obraz Boga jako Ojca pełnego miłości, rola Bożego ducha, odnowienie ludu Bożego i poszerzenie go o przedstawicieli wszystkich narodów. Dlatego prorok Izajasz nazywany jest „Ewangelistą Starego Testamentu”.

O czytaniu:

Król Achaz zaraz po objęciu tronu w Judzie (ze stolicą w Jerozolimie) stanął w obliczu groźby wojny. Sąsiedzi, król Aramu (Syrii), wraz z królem Efraima (Izraela), zawiązali koalicję przeciwko Asyrii, do której pragnęli skłonić także Achaza. Ponieważ ten odmówił, postanowili najpierw najechać na Judę, usunąć Achaza, a w jego miejsce osadzić na tronie syna, który miał przyłączyć się do koalicji przeciwko Asyrii. Przerażony Achaz prosi o pomoc Asyrię, wysyłając poselstwo z dużą ilością złota i obietnicą poddaństwa (2 Krl 16,5n). Wybucha tzw. wojna syro‑efraimska. W tych okolicznościach prorok Izajasz wzywa króla, aby nie działał na własną rękę, ale zaufał Bogu, który jest Panem Jerozolimy i gwarantem ciągłości dynastii Dawida (Ps 89,29-38). Przewidując brak wiary Achaza i bolesne konsekwencje jego postanowień (2 Krn 28,20; Oz 5,13), Izajasz udaje się na spotkanie w towarzystwie swojego syna. Jego symboliczne imię Szear‑Jaszub (co oznacza „reszta powróci”) niesie nadzieję, że pomimo niewierności króla i kary, jaka spadnie na naród, Bóg ocali resztę swojego ludu. Także w innych wypowiedziach (np. Iz 1,4n.21-24; 5,2; 59,12-15) Izajasz podejmuje temat wiary i zaufania Bogu, które powinny być podstawowymi kryteriami postępowania ludzi w życiu osobistym, społecznym i politycznym.
Na rozkaz Boga Izajasz udaje się po raz drugi na spotkanie z królem i to jest treścią dzisiejszego czytania. Aby uwiarygodnić swoje słowa i skłonić króla do ufności w Bożą potęgę, prorok proponuje mu cudowny znak od Boga, podobny do jednego z nadzwyczajnych wydarzeń, które miały miejsce podczas uwolnienia Izraela z niewoli egipskiej. Król Achaz postanowił jednak szukać pomocy przeciwko swoim wrogom w sojuszu z Asyrią (2 Krl 16,7-18), dlatego odrzuca propozycję proroka. Boi się, że wobec oczywistego znaku będzie musiał zmienić własne plany. Obłudnie tłumaczy się więc szacunkiem do Boga i nie prosi o znak. Niezależnie jednak od postawy króla i odrzucenia przez niego woli Bożej, znak zostaje zapowiedziany. Będą nim narodziny dziecka, nazwanego symbolicznym imieniem Emmanuel („Bóg jest z nami”), którego matką będzie panna. Izajasz mówi o niej z naciskiem, nie wspominając natomiast o ojcu dziecka. Matkę określa słowem alma, które oznacza „dziewczynę niezamężną”, lecz już zdolną do zamążpójścia lub mężatkę nie będącą jeszcze matką. Tłumacze aleksandryjscy (II w. przed Chr.) oddali ten wyraz greckim słowem parthenos, czyli „dziewica”. Podobnie jak w czasach patriarchów Bóg cudownie sprawiał macierzyństwo niepłodnych kobiet (np. Rdz 21,1n; 25,21; 30,22n), tak i teraz wystąpi jako dawca życia. Historia Bożego działania może być według proroka zachętą i źródłem odwagi dla żyjących obecnie. Znak zapowiadany przez Izajasza dotyczy przyszłości, ale kiedy się spełni, rzuci światło na obecne wydarzenia i potwierdzi prawdziwość Bożych obietnic. Jednocześnie Izajasz podkreśla, że przyszłość Bożego działania okaże się jeszcze wspanialsza od przeszłych doświadczeń (Iz 65,17-25).
Proroctwo o narodzinach Emmanuela wypełniło się wraz z przyjściem na świat Jezusa Chrystusa, który będąc odwiecznym Słowem Boga, począł się w łonie Maryi Dziewicy za sprawą Ducha Świętego i w ten sposób Bóg stał się obecny pośród ludzi (J 1,14). Ewangelista Mateusz, który zacytował proroctwo Izajasza w greckim tłumaczeniu, stwierdził wyraźnie, że spełniło się ono w Chrystusie i Jego dziewiczej Matce (Mt 1,21; por. Łk 1,26-38).

Psalm (Ps 24 (23), 1b-2. 3-4b. 5-6 (R.: por. 7c i 10b))

Przybądź, o Panie, Tyś jest Królem chwały

Do Pana należy ziemia i wszystko, co ją napełnia, *
świat cały i jego mieszkańcy.
Albowiem on go na morzach osadził *
i utwierdził ponad rzekami.

Przybądź, o Panie, Tyś jest Królem chwały

Kto wstąpi na górę Pana, *
kto stanie w Jego świętym miejscu?
Człowiek rąk nieskalanych i czystego serca, *
którego dusza nie lgnęła do marności.

Przybądź, o Panie, Tyś jest Królem chwały

On otrzyma błogosławieństwo od Pana *
i zapłatę od Boga, swego zbawcy.
Oto pokolenie tych, którzy Go szukają, *
którzy szukają oblicza Boga Jakuba.

Przybądź, o Panie, Tyś jest Królem chwały

Komentarz

Cały Psalm 24. jest hymnem ku czci zwycięskiego Stwórcy. Królem Chwały jest Pan, a Jego obecność objawia się wszędzie: na ziemi, którą stworzył, między niebem a ziemią – na świętej górze, gdzie znajduje się Jego mieszkanie pośród ludzi, i w niebie – jako Bóg Najwyższy. Miejscem zetknięcia się tych dwóch światów jest świątynia. Do tej świątyni wstępuje człowiek, aby spotkać się z Bogiem. Liturgii wejścia człowieka do świątyni (Ps 15; Iz 33,14-16) odpowiada obraz powrotu Boga po zwycięskiej walce do miejsca Jego zamieszkania.

Od Zmartwychwstania jednak nie budowla na Syjonie jest prawdziwą świątynią (J 4,20nn), lecz zmartwychwstałe i uwielbione Ciało Chrystusa (J 2,19nn), zespalające oba światy. Chrystus jest bramą (J 10,7.9), która otwiera nam wieczność, i Królem Chwały, który wchodzi w życie człowieka jako ostateczny zwycięzca śmierci, piekła i szatana. Warunkiem wejścia do wiecznej świątyni jest jednak konsekwentne poszukiwanie Boga i czystość serca.

Aklamacja

Alleluja, alleluja, alleluja

Kluczu Dawida, który otwierasz bramy wiecznego królestwa,
przyjdź i wyprowadź z więzienia jeńca siedzącego w ciemnościach.

Alleluja, alleluja, alleluja

Ewangelia (Łk 1, 26-38)

Maryja pocznie i porodzi Syna

Słowa Ewangelii według Świętego Łukasza

Bóg posłał anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret, do dziewicy poślubionej mężowi imieniem Józef, z rodu Dawida; a dziewicy było na imię Maryja.

Wszedłszy do Niej, Anioł rzekł: «Bądź pozdrowiona, łaski pełna, Pan z Tobą, błogosławiona jesteś między niewiastami ». Ona zmieszała się na te słowa i rozważała, co by miało znaczyć to pozdrowienie.

Lecz anioł rzekł do Niej: «Nie bój się, Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus. Będzie on wielki i zostanie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca».

Na to Maryja rzekła do anioła: «Jakże się to stanie, skoro nie znam męża?»

Anioł Jej odpowiedział: «Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego okryje Cię cieniem. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym. a oto również krewna Twoja, Elżbieta, poczęła w swej starości syna i jest już w szóstym miesiącu ta, którą miano za niepłodną. Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego».

Na to rzekła Maryja: «Oto ja służebnica Pańska, niech mi się stanie według słowa twego».

Wtedy odszedł od Niej Anioł.

Komentarz

O księdze:

Najstarsze świadectwa chrześcijańskie stwierdzają, że autorem trzeciej Ewangelii oraz Dziejów Apostolskich jest Łukasz, lekarz i towarzysz Pawła, pochodzący z Antiochii Syryjskiej. O Łukaszu można też powiedzieć, że był historykiem i teologiem.
Ewangelia według św. Łukasza jest dedykowana Teofilowi (Łk 1,3). Wymienienie go w tytule nie oznacza, że jest on jedynym, do którego skierowane jest to dzieło. Łukasz w osobie Teofila adresuje swoje dzieło do ludzi wywodzących się z kręgu kultury greckiej, którzy przyjęli chrześcijaństwo.
Istotnym celem dzieła Łukasza (Ewangelii i Dziejów Apostolskich) było przygotowanie chrześcijan do podjęcia misji ewangelizacyjnej wśród narodów. Stwierdza się wręcz, że Łukasz napisał tzw. Ewangelię ewangelizatora. Kościół przestawał być małą grupą ludzi, którzy wzajemnie się znają, i przeradzał się w społeczność bardzo zróżnicowaną, wymagającą od jej członków uniwersalizmu i wielkiej otwartości na wszystkie ludy.
Ewangelia według św. Łukasza powstała ona po roku 70 po Chr., czyli po zburzeniu Jerozolimy przez Rzymian.
Wszyscy zgodnie przyjmują, że Ewangelia według św. Łukasza i Dzieje Apostolskie stanowią dwie części jednego dzieła, którego prologiem jest Łk 1,1-4. Łukasz, pisząc Ewangelię, musiał myśleć już o drugiej części. Potwierdzają to zabiegi literackie i ciągłość głównych tematów teologicznych, obecnych w obu tych księgach. Redagując Ewangelię, korzystał z kilku źródeł. Wiele tekstów przejął z materiału zgromadzonego w starszej Ewangelii według św. Marka. Łukasz w swojej Ewangelii zamieścił prolog (Łk 1,1-4), tradycję dotyczącą dzieciństwa Jezusa (Łk 1,5 – 2,52), opisy ukazujące Bóstwo Jezusa (Łk 24,13-53). Szerzej niż Marek opisał działalność Jezusa w Galilei (Łk 6,20 – 8,3) oraz Jego podróż do Jerozolimy (Łk 9,51 – 18,14). Szczególną rolę w kompozycji Ewangelii odgrywa Jerozolima. W tym mieście dokonują się najważniejsze wydarzenia z ziemskiego życia Jezusa. Przygotowanie uczniów dokonuje się w drodze do Jerozolimy. W Jerozolimie – a nie jak u pozostałych ewangelistów w Galilei – zmartwychwstały Chrystus spotyka się ze swoimi uczniami. Ewangelia ma być głoszona, począwszy od Jerozolimy (Łk 24,47), i z tego miejsca Kościół będzie się rozszerzał, aż obejmie swoim zasięgiem cały świat.
Charakterystyczną część Ewangelii według św. Łukasza stanowią przypowieści: o miłosiernym Samarytaninie (Łk 10,30-37); o bogatym rolniku (Łk 12,16-21); o miłosiernym Ojcu (Łk 15,11-32); o nieuczciwym zarządcy (Łk 16,1-8); o bogaczu i Łazarzu (Łk 16,19-31); o faryzeuszu i celniku (Łk 18,10-14). Tylko Łukasz opisuje sceny przedstawiające miłość Jezusa do grzeszników, np. nawrócona grzesznica (Łk 7,36-50); Zacheusz (Łk 19,2-10). Odnotowuje też cuda, których nie ma w pozostałych Ewangeliach: wskrzeszenie młodzieńca z Nain (Łk 7,11-17); uzdrowienie kobiety chorej na artretyzm (Łk 13,10-17); uzdrowienie chorego na puchlinę wodną (Łk 14,1-6) oraz oczyszczenie dziesięciu trędowatych (Łk 17,11-19).
Ewangelię według św. Łukasza cechuje atmosfera modlitwy, radości, pokoju, chwały Bożej, łagodności i dobroci. Autor posiada głębokie wyczucie psychiki i wspaniale kreśli portrety swoich bohaterów, zwłaszcza Jezusa. Jest również, bardziej niż inni ewangeliści, wrażliwy na rolę i misję kobiet. Wskazuje, że kobiety na równi z mężczyznami są zobowiązane do przyjęcia Ewangelii i odpowiedzialne za jej głoszenie. Łukasz stara się także dać odpowiedź na pytanie: Jaki jest cel i sens istnienia chrześcijaństwa w świecie? W swoim dziele ukazuje on, że historia Jezusa i dzieje Kościoła, który założył, są wypełnieniem starotestamentowych obietnic danych przez Boga. Historia Jezusa i w konsekwencji historia Kościoła stanowią ostatni etap historii zbawienia. Epoka ta zakończy się powtórnym przyjściem Chrystusa i dokonaniem sądu nad światem. Czas Kościoła zawarty pomiędzy pierwszym i drugim przyjściem Jezusa na ziemię jest czasem ostatecznym. Nie jest to tylko epoka, w której pielęgnuje się pamięć o Jezusie. Zmartwychwstały Chrystus cały czas działa w swoim Kościele i poprzez swój Kościół. Jezus przemierza wraz z Kościołem drogę, która prowadzi do ostatecznego spotkania z Bogiem.
Świadectwa zawarte w Ewangelii jednoznacznie wskazują, że Jezus jest jedynym Zbawicielem świata. W Starym Testamencie tytuł „Zbawca” odnoszony był do Boga i wyrażał dwa aspekty: wybawienie od zła oraz obdarowywanie dobrodziejstwami. W świetle Ewangelii według św. Łukasza Jezus w całej swojej działalności zmierza do uwolnienia człowieka od zła, od grzechów i nieszczęść oraz obdarza go darami Bożymi. Czas działalności Jezusa jest więc czasem zbawienia. Jego Ewangelia jest słowem, które zbawia. Dlatego orędzie o zbawieniu i odpuszczaniu grzechów w imię Jezusa ma być głoszone wszystkim narodom (Łk 24,47).
Szczególną uwagę Łukasz przywiązuje do ukazania roli modlitwy w życiu Jezusa, a także rodzącego się Kościoła. Wszystkie istotne wydarzenia z życia Jezusa poprzedzone są modlitwą. Jezus, modląc się, daje ludziom przykład, w jaki sposób mogą trwać w nieustannej łączności z Bogiem Ojcem. Modlitwa jest też ukazana jako niezawodny środek przeciwko pokusom, przeciwnościom, zniechęceniu, zagubieniu.
Ewangelia według św. Łukasza jest swego rodzaju podręcznikiem, który ma przygotować chrześcijan do dzieła ewangelizacji. Przekazuje słowa i czyny Jezusa w taki sposób, by ewangelizujący mógł być skutecznym świadkiem Chrystusa. Wzorem jest Jezus, który jako „pierwszy ewangelizator” nie tylko sam głosił Ewangelię (Łk 4,16-21), ale stopniowo przygotowywał do tego dzieła swoich uczniów.

O czytaniu:

Łukasz w tym opowiadaniu posługuje się tym samym schematem, który zastosował w zwiastowaniu Zachariaszowi (Łk 1,5-25), aby pokazać, że postacie przedstawione w obu scenach mają włączyć się w realizację tego samego, zbawczego planu Boga. W ten sposób uwypukla wyższość Jezusa nad Janem jednocześnie podkreślając wielkość Matki Syna Bożego. W swym opowiadaniu ewangelista przywołuje na pamięć liczne sceny, obrazy i wypowiedzi ze Starego Testamentu, aby pokazać, że powołanie Maryi oraz poczęcie w Niej Syna Bożego stanowi wypełnienie obietnic danych Izraelowi. Bóg, który w osobie anioła przychodzi do Maryi, jest tym samym Bogiem, który działał w czasach patriarchów, sędziów, królów i proroków, a teraz posłannictwem anioła Gabriela rozpoczyna nowy etap historii zbawienia. Zwiastowanie Maryi oznacza nowy początek, którego celem jest zlikwidowanie skutków starego początku, mającego miejsce w ogrodzie Eden. Zauważane przez Ojców Kościoła podobieństwo między sceną kuszenia Ewy (Rdz 3, 1-7) a zwiastowaniem Maryi (Łk 1, 26-38) pozwoliło im nadać Maryi tytuł nowej Ewy. Nieposłuszeństwu okazanemu Bogu przez pierwszą matkę ludzkości zostało przeciwstawione posłuszeństwo Maryi oraz Jej pełne zawierzenie Bogu. Pozorna wolność Ewy skończyła się tragedią pierwszych rodziców (Rdz 3, 7), ale posłuszeństwo Maryi zaowocowało wcieleniem Syna Bożego (Łk 1, 31. 35).
Anioł Gabriel przybywa do ubogiego i zapomnianego przez wszystkich miasteczka Nazaret, do dziewczyny, o której pochodzeniu nic konkretnego nie wiemy. Bóg do urzeczywistnienia swych wzniosłych planów zbawczych wybiera narzędzia, które nie mają żadnego znaczenia w oczach ludzi, aby pokazać, że to On jest Zbawicielem. Z drugiej jednak strony troszczy się o to, by osoby, którym zamierza powierzyć ważne zadanie w dziejach zbawienia, były godne swego posłannictwa, i już wcześniej udziela im duchowych darów, które będą konieczne w realizacji ich powołania. W tym właśnie celu Maryja została gruntownie przemieniona przez łaskę. Przez wszystkie Jej dziecięce i młodzieńcze lata Bóg przygotowywał Ją wewnętrznie na wielkie wydarzenie Wcielenia, aby była godna stać się Matką Mesjasza i Zbawiciela oraz by była zdolna z całą wolnością i odpowiedzialnością za swą decyzję zgodzić się na wejście Boga w Jej życie i pokierowanie nim zgodnie z odwiecznymi planami zbawczymi. Łukasz w tym tekście dwukrotnie opisuje Maryję słowem parthenos – dziewica, a nie kobieta, jak należałoby oczekiwać ze względu na Jej stan małżeński. Po raz trzeci problem Jej dziewictwa dochodzi do głosu w pytaniu: Jak się to stanie, skoro nie znam pożycia małżeńskiego? Odnosi się wrażenie, że cały dialog anioła z Maryją jest tak skonstruowany, by wyjaśnić tę właśnie trudność: sprawę poczęcia i porodzenia Syna Bożego bez udziału mężczyzny. Godność jedynego w swoim rodzaju Dziecka wymagała czystości i świętości Jego Matki. Jednakże połączenie macierzyństwa i dziewictwa z ludzkiego punktu widzenia jest niemożliwe, dlatego potrzebowało szczególnej interwencji Bożej. Nadprzyrodzone działanie Boże prowadzące do poczęcia Syna Bożego w łonie Maryi jest opisane jako zstąpienie Ducha Świętego i napełnienie Jej mocą Najwyższego. W taki sposób Duch Boży zstępował niegdyś na proroków, tak samo też apostołowie otrzymają Ducha Świętego, przychodzącego na nich z wysoka (Dz 1, 8). Podobnie też w zapowiedzi Iz 32, 15 jest mowa o tym, że w czasach ostatecznych Duch Pański zstąpi na ludzkość, aby dokonać nowego stworzenia i odnowienia świata. W tym kontekście Maryja staje w rzędzie wielkich wysłanników Bożych (proroków), a swój prorocki charakter ujawni w hymnie wyśpiewanym w domu Elżbiety (Łk 1, 46-55). Co więcej, już tutaj jawi się jako Matka nowej ludzkości, Kościoła powołanego do istnienia przez Jej Syna. Zstąpienie na Nią Ducha Świętego jest zapowiedzią Pięćdziesiątnicy, w czasie której Matka Boża towarzyszy wspólnocie uczniów Jezusa i wspiera ją swoją modlitwą (Dz 1, 14; 2, 1-4). Boże działanie w Maryi rozpoczyna też szczególną relację między Nią a Duchem Świętym. Pozostając dziewicą mimo zaręczyn z Józefem, jest Ona otwarta na oblubieńczą relację z Bogiem i jako służebnica (czy też nawet niewolnica) Pańska (1, 38) bezmiernie ufa swemu Panu. Bóg staje się w Niej obecny poprzez swego Ducha, który okrył Ją swym cieniem, tak jak niegdyś gęsty obłok napełnił Namiot Spotkania, co dla narodu wybranego stanowiło znak, iż sam Pan jest obecny w przybytku (Wj 40, 3435). Tym sposobem Maryja wchodzi w bardzo zażyłą relację z trzema Osobami Bożymi: staje się w całym tego słowa znaczeniu Sanktuarium Ducha Świętego, dzięki temu okazuje się Matką Syna Bożego, a na koniec Ona sama wyraża swą relację z Ojcem, gdy nazywa siebie służebnicą Pana. Duch Święty Ją oczyścił i uświęcił, aby mogła godnie przyjąć Stworzyciela świata, a następnie zamieszkał w Niej, czyniąc z Niej nową arkę chwały Pańskiej, obecnej pośród ludu Bożego, mieszkanie Trójcy Świętej.
Zawarte w powitaniu anioła określenie greckie, które tłumaczymy „Przemieniona przez łaskę” utworzyło jakby nowe imię Maryi, imię prorockie, gdyż wyznacza dla Niej ważną misję do spełnienia w dziele zbawiania ludzi. Sens tego szczególnego powołania uwidacznia się lepiej wtedy, gdy porówna się ten tekst z opisem Zachariasza i Elżbiety. Oni byli sprawiedliwi przed Bogiem (Łk 1, 6), stanowili ideał świętości wzorowany na pobożności starotestamentalnej. Maryja natomiast reprezentuje swą osobą całkowitą nowość, której źródłem jest bezpośrednie działanie Boże. Jej świętość i czystość wewnętrzna jest owocem przemiany, która dokonała się w Niej dzięki działaniu łaski i która stała się odtąd Jej egzystencjalną własnością. Ojcowie Kościoła i różni teologowie aż do naszych czasów podkreślają, że Maryja, otrzymując łaskę, została odkupiona jeszcze przed Jej poczęciem, przez co zasługuje na tytuł Niepokalanie Poczętej. Nie znaczy to jednak, że była biernym przedmiotem Bożych interwencji, że owa przemiana dokonała się niezależnie od Jej woli albo nawet wbrew niej. Mogła ona dojść do skutku tylko dzięki Jej wewnętrznemu przyzwoleniu, które towarzyszyło całej Jej postawie duchowej i na koniec zostało wyrażone w słowach: niech mi się stanie według twego słowa. Tym sposobem Maryja staje się dla wszystkich naśladowców Chrystusa wzorem heroicznego zawierzenia i gotowego na wszystko posłuszeństwa zbawczej woli Boga.
Anioł objawia Maryi prawdę, że Jej Syn, Jezus, swoją działalnością wypełni prorockie zapowiedzi dotyczące oczekiwanego mesjasza, potomka Dawida. Trzeba jednak przyznać, że w czasie całego Jego ziemskiego życia nie ma takiego momentu, który można by określić jako Jego intronizację. Sam Jezus też nigdy nie nazywa siebie Mesjaszem lub Synem Dawida. Jego posłannictwo bowiem, choć nawiązuje do ludzkich oczekiwań wolności, prawdy i sprawiedliwości, nie ma charakteru politycznego, lecz jest czysto duchowe i religijne. Od początku swej działalności publicznej Jezus cieszy się wśród ludu królewskim wręcz autorytetem, pełni funkcję przewodnika, która nie jest ograniczona do jednego narodu, terytorium lub określonego czasu, a Jego władza duchowa poprzez apostołów rozciągnie się na cały świat.
Orędzie anioła zaczyna się wezwaniem „raduj się”. Spośród wszystkich pozdrowień, którymi aniołowie zaczynają swoje spotkanie z wybrańcami Bożymi, tylko to jedno zaczyna się takim słowem. Dzieje się tak dlatego, że również orędzie, które Maryi przekazuje wysłannik Pański jest jedyne w swoim rodzaju. Anioł Gabriel zaprasza Maryję, reprezentującą lud oczekujący Mesjasza, do radości, ponieważ nadszedł zapowiadany przez proroków czas zbawczej bliskości Boga i wypełnienia dawnych obietnic mesjańskich. Ma Ona uczestniczyć w radości samego Boga, który cieszy się ze swego dzieła stworzenia (Ps 104, 31). Co więcej, sam Pan jest Jej radością (jak w Ps 104, 34), ponieważ zamieszkał w Niej i stał się Jej bliższy bardziej niż jakiemukolwiek innemu człowiekowi. Później ta radość ma też być udziałem wszystkich, którzy pójdą za Chrystusem i staną się Jego uczniami.
W scenie zwiastowania św. Ambroży z Mediolanu dostrzega też głęboki sens kościelny. W swym Wykładzie Ewangelii według św. Łukasza pisze m.in.: „Prawdziwie Maria jest zaślubioną, a jednak pozostaje dziewicą; jest Ona figurą Kościoła, który jest nieskalany, choć poślubiony. Będąc dziewicą, w Duchu nas począł; będąc dziewiczym, bez bólu nas rodzi. Może dlatego święta Maria komu innemu była zaślubioną, a od kogo innego została napełniona, że i pojedyncze Kościoły choć Duch Święty je przepełnia i łaską obdarza, jednak powierzone są kapłanowi, którego życie jest tymczasowe”.