by parafia Comment Closed

Piątek, 10 grudnia 2021 r.

 

1.czytanie (Iz 48, 17-19)

O, gdybyś zważał na me przykazania!

Czytanie z Księgi proroka Izajasza

Tak mówi Pan, twój Odkupiciel, Święty Izraela:

«Ja jestem Pan, twój Bóg, pouczający cię o tym, co pożyteczne, kierujący tobą na drodze, którą kroczysz. O, gdybyś zważał na me przykazania, stałby się pokój twój jak rzeka, a sprawiedliwość twoja jak morskie fale. Twoje potomstwo byłoby jak piasek, i jak jego ziarnka twoje latorośle. Nigdy nie usunięto by ani nie wymazano twego imienia sprzed mego oblicza!»

Komentarz

O Księdze:

  1. Imię „Izajasz” znaczy „Zbawieniem jest Jahwe [Pan]” i w znacznej mierze odzwierciedla program działania tego proroka. Swoje posłannictwo pełnił on w burzliwym czasie wojen spowodowanych wzrostem militarnej potęgi Asyrii. Izajasz rozpoczął działalność ok. 740 r. przed Chr. (Iz 6,1) i kontynuował ją co najmniej do 701 r. przed Chr., kiedy Jerozolima została w zaskakujący sposób uratowana od zniszczenia (Iz 37). Według starożytnej tradycji żydowskiej Izajasz poniósł męczeńską śmierć przez przepiłowanie w czasie panowania króla Manassesa (696-642 przed Chr.). Do tej tradycji nawiązuje List do Hebrajczyków (Hbr 11,37).
  2. Chociaż wydarzenia wielokrotnie potwierdzały słuszność przewidywań i rad Izajasza, to za życia proroka jego nauczanie nie zostało powszechnie przyjęte (np. Iz 6,9-11; 30,8-11). Proroctwa Izajasza były przechowywane jedynie przez małe grupy jego uczniów (Iz 8,16-20). Dopiero dwieście lat później, podczas wygnania do Babilonii (586 r. przed Chr.), jego przesłanie zostało na nowo odkryte, ponieważ przekonująco objaśniało historię Izraelitów, a zarazem ożywiało nadzieje na przyszłość.
  3. Księga Izajasza składa się z trzech części: 1) Księga sądu nad Judą i Izraelem, zawierająca mowy samego Izajasza (Iz 1 – 39); 2) Księga Pocieszenia, napisana w czasie wygnania babilońskiego (Iz 40 – 55); 3) Księga Tryumfu, napisano po powrocie z niewoli babilońskiej. Redaktorzy Księgi Izajasza zebrali istniejące wypowiedzi prorockie i połączyli je w całość.
  4. Księgę odczytujemy jako medytację nad Bożą wiernością i sprawiedliwością objawioną w historii Izraela. Treść księgi stanowi także wezwanie do przemiany własnego życia i postępowania zgodnego z wolą Bożą, aby osiągnąć obiecane zbawienie.
  5. Pierwsza część księgi (Iz 1 – 39), zwana czasami księgą Protoizajasza (z greckiego „pierwszego Izajasza”), zawiera przede wszystkim wypowiedzi proroka, skierowane do mieszkańców królestwa Judy. U podstaw nauczania proroka znajdowało się doświadczenie świętości Boga, rozumianej nie tylko jako Jego absolutna wyższość ponad wszelką inną rzeczywistość, lecz także jako doskonałość moralna, która nie toleruje grzechu i zła. Izajasz okazał się również gotów do działania na rzecz zbliżenia Izraelitów do Boga i uznania Jego obecności wśród nich. Nauczanie proroka poświęcone było przede wszystkim problemom sprawiedliwości społecznej. Izajasz poddawał krytyce nadmierne bogacenie się wąskiej grupy społeczeństwa; podkreślał, że braku solidarności nie można pogodzić z wiarą Izraela (Iz 1,10-17.21-23; 5,8-25). Sprawiedliwość, której domaga się Bóg, wymaga bowiem poszanowania praw ludzi ubogich i takiego organizowania życia społecznego, aby najsłabsi zostali otoczeni niezbędną troską (Iz 10,1n). Wojna syro-efraimska (734-732 przed Chr.) i coraz mocniejszy napór zaborczej Asyrii przesunął potem punkt ciężkości nauczania Izajasza na kwestie polityczne. Wobec różnorodnych zagrożeń Izajasz przypominał Boże obietnice dane Dawidowi i Jerozolimie. W tej części na uwagę zasługuje tzw. Księga Emmanuela (Iz 6 – 12). Jej wstęp stanowi opowiadanie o powołaniu Izajasza (Iz 6), zakończenie zaś poetycka pieśń zbawionych (Iz 12). Trzonem zbioru są trzy zapowiedzi królewskiego Mesjasza, który nosi imię Emmanuel (Iz 7; 8; 11). Radosne zapowiedzi Emmanuela podtrzymują nadzieję i pozwalają wierzyć, że ostatnim słowem Boga do Izraela i ludzkości będzie zbawienie.
  6. Część druga księgi (Iz 40 – 55), zwana Księgą Pocieszenia, napisana została w połowie VI w. przed Chr., podczas wygnania babilońskiego. Jej autorem jest nieznany prorok, umownie nazywany Deuteroizajaszem (z greckiego „drugim Izajaszem”). W swoim nauczaniu wyciągał on wnioski z wiary, że jest tylko jeden Bóg i że On sam stworzył całą rzeczywistość świata. Według tego proroka, doświadczenie Izraela, który utracił swoją niezależność państwową i został wygnany do Babilonii, należy zrozumieć w świetle objawienia przekazanego w poprzednich wiekach przez proroków oraz w perspektywie pragnienia Boga, aby obdarzyć świat zbawieniem i sprawiedliwością. Prorok interpretował więc najpierw aktualne wydarzenia, ukazując perskiego władcę Cyrusa jako sługę Boga niosącego wybawienie (Iz 41,1-5; 45,1-8; 48,12-15), aby następnie przedstawić obraz idealnego sługi Pana, który obdarzy świat wiecznym zbawieniem przez ofiarę z własnego życia (Iz 45,17; 51,6-8; 53,8-10). W drugiej części Księgi Izajasza ważne miejsce zajmują cztery utwory liryczne, które stanowią swoistą jedność, zwane Pieśniami o słudze Pana: Iz 42,1-4 (5-9); 49,1-4.5c (5ab.6.8.9a); 50,4-9 (10n); 52,13–53,12. Z literackiego punktu widzenia tworzą one rodzaj dramatu, osiągającego punkt kulminacyjny w śmierci i uwielbieniu sługi. Jezus Chrystus i autorzy Nowego Testamentu często odwoływali się do tych proroctw, wskazując na ich wypełnienie w misji i odkupieńczej śmierci Jezusa.
  7. Trzecia część (Iz 56 – 66), zwana Księgą Tryumfu, jest określana jako księga Tritoizajasza (z greckiego „trzeciego Izajasza). Zebrano w niej wypowiedzi różnych proroków z czasu po powrocie z wygnania. Prorocy ci wyjaśniają i aktualizują przesłanie swoich poprzedników. Rozwijają ich nauczanie na temat miłości Boga i Jego pragnienia, aby zbawić cały świat, oraz podkreślają potrzebę przestrzegania prawa i sprawiedliwości (Iz 56,1).
  8. Księga Izajasza jest niezwykle często cytowana w Nowym Testamencie, gdzie niektóre jej wypowiedzi zostały odniesione bezpośrednio do osoby Jezusa Chrystusa (np. Mt 12,17-21; J 1,29). Także samo pojęcie Ewangelii jako dobrej nowiny o zbawieniu ma źródło w tej właśnie księdze (Iz 40,9; 52,7). W Księdze Izajasza pojawia się też wiele innych tematów, które zostały rozwinięte w Nowym Testamencie, jak na przykład obraz Boga jako Ojca pełnego miłości, rola Bożego ducha, odnowienie ludu Bożego i poszerzenie go o przedstawicieli wszystkich narodów. Dlatego prorok Izajasz nazywany jest „Ewangelistą Starego Testamentu”.

O czytaniu:

  1. Autor w dzisiejszym fragmencie przypomina, że Bóg poucza lud za pomocą doświadczenia historycznego (Tak jak w historii wyprowadzenia z Egiptu: Pwt 8, 1-6: 1Będziecie wypełniać wszystkie przykazania, które dziś wam daję, abyście mogli żyć, mnożyć się i wejść do kraju, który Pan przysiągł waszym przodkom. 2Zachowaj w pamięci całą drogę przez pustynię, którą prowadził cię Pan, twój Bóg, w ciągu tych czterdziestu lat, aby cię nauczyć pokory i wypróbować oraz przekonać się, co jest w twoim sercu: czy będziesz zachowywał Jego przykazania, czy też nie.3On cię uczył pokory, dawał odczuć głód, ale również karmił manną, której nie znałeś ani ty, ani twoi przodkowie. Chciał cię pouczyć, że nie samym chlebem żyje człowiek, ale tym wszystkim, co pochodzi z ust Pana.4Przez czterdzieści lat nie zdarła się na tobie odzież ani nogi ci nie opuchły.5Rozważ więc to w sercu, że Pan, twój Bóg, wychowuje ciebie, jak ojciec wychowuje syna.6Dlatego zachowuj przykazania Pana, twojego Boga, by chodzić drogami, które On wskazał, i czcić Go z bojaźnią). Jest zatem całkiem zrozumiałe, że właśnie w tym punkcie, w którym księga zdaje się przechodzić do odkupieńczego dzieła sprawionego przez Sługę, Jahwe zostaje nazwany odkupicielem Izraela (por. także Iż 41, 14 i 43, 14). Jahwe przedstawia siebie jako Boga Izraela, który go poucza o tym, co dobre, i ukazuje mu drogę, na którą powinien wejść. Prawdziwa religia musi się wiązać z pouczeniem. Izrael nie jest zdolny wejść na właściwą drogą, zanim się nie dowie, jaka to droga. Nauczyć ludzi takiej drogi znaczy wskazać, co dla nich pożyteczne. Bóg nadał Ludowi prawo na Synaju, ale ma wszelkie racje ku temu, aby przekazywał pouczenia, swojemu ludowi i czyni to przez posługę proroków.
  2. 18Gdybyś z uwagą słuchał moich przykazań, twój pokój byłby jak rzeka, a twoja sprawiedliwość jak fale morza – prorok spogląda w historię ludu wybranego i skarży się, że była to historia grzechów, buntów i apostazji. Na skutek tych win musiała przyjść kara zamiast błogosławieństwa i pokoju. Bóg ustawicznie przestrzegał naród przed zgubnymi skutkami jego grzechów, a skoro tak naród sam odpowiada za to, co się stało.

Objawienie Boże jest pouczeniem obowiązującym w życiu, jest „przykazaniem” Boga. To są Jego nakazy. Ludzie powinni ich posłuchać, przyjąć je i wprowadzić w życie. Gdyby Izraelici tak się zachowali, cieszyliby się pokojem porównanym do rzeki. Drugim darem Jahwe jest zbawienie. W połączeniu z pokojem staje się tutaj określeniem Bożego działania zbawcze na korzyść ludu. Te dwa wielkie dobra są w wypowiedzi porównane do rzeki i fal morskich. Wyobrażają one potęgę, obfitość i ciągłość Bożych darów wylanych na naród.

Następnym dobrem, jakim cieszyłby się Izrael, byłoby potomstwo tak liczne jak ziarnka piasku na wybrzeżu morza, co oczywiście przypomina obietnicę złożoną Abrahamowi (Rdz 22, 17; 32, 12). Tu, na wygnaniu w Babilonie, potomstwo Jakuba zostało zredukowane do jakiejś małej reszty, która oparła się deprawacji i pielęgnuje wymagania Przymierza. Jako ostatnie dobro jest przytoczone imię – w sensie pamięci i sławy. Tym razem nie przyrównuje się tego imienia do czegoś wielkiego, lecz pokazuje się je jako skazane na wycięcie czy wymazanie. Brnąc swoją dalej w odstępstwie od Bożego Prawa i w apostazji, Izrael doszedł do pewnej krawędzi i grozi mu, że jego imię zostanie wymazane sprzed oczu Pana. Jego prawdziwe imię „lud święty” mogło zostać wyeliminowane z historii zbawienia. Jego wspaniała przygoda z Bogiem przymierza mogła pójść w zapomnienie. Wszystko to jednak trzeba odczytać w świetle pojawiającej się nieustannie u Izajasza obietnicy: twój pokój byłby jak rzeka. To znaczy, że Bóg wciąż pamięta o swoim ludzie.

 

 

Psalm (Ps 1, 1-2. 3. 4 i 6 (R.: por. J 8, 12))

Dasz światło życia idącym za Tobą

Szczęśliwy człowiek,
który nie idzie za radą występnych, †
nie wchodzi na drogę grzeszników *
i nie zasiada w gronie szyderców,
lecz w Prawie Pańskim upodobał sobie *
i rozmyśla nad nim dniem i nocą.

Dasz światło życia idącym za Tobą

On jest jak drzewo zasadzone nad płynącą wodą, *
które wydaje owoc w swoim czasie.
Liście jego nie więdną, *
a wszystko, co czyni, jest udane.

Dasz światło życia idącym za Tobą

Co innego grzesznicy: *
są jak plewa, którą wiatr rozmiata.
Albowiem droga sprawiedliwych jest Panu znana, *
a droga występnych zaginie.

Dasz światło życia idącym za Tobą

Komentarz

Psalm 1. wraz z Psalmem 2. wprowadzają w tematykę całego Psałterza. Mądrościowy temat dwóch dróg, czyli postępowania sprawiedliwych i grzeszników, dzieli utwór na dwie części. Kto jest zakorzeniony w Bogu, oprze się działaniu Złego. Kto zasiewa Boże słowo w sercu i rozważa je ustawicznie, nie obawia się Sądu Ostatecznego. Życie zgodne z normami moralnymi (Prawo Pana) prowadzi do wiecznego szczęścia, gdyż człowiek czerpiący życie u samych źródeł nie będzie wykorzeniony. Ta rajska wizja prawdziwego szczęścia przeważa nad obrazem negatywnym. W świetle Ewangelii dostrzegamy tu zapowiedź nauki Jezusa o drodze i bramie prowadzącej do życia (np. Mt 7,13n). Jezus pełniący wolę Ojca (np. J 6,38) jest wzorem człowieka sprawiedliwego, czyli postępującego doskonale.

 

 

Aklamacja

Alleluja, alleluja, alleluja

Przyjdzie Pan, Książę pokoju,
wyjdźcie Mu na spotkanie.

Alleluja, alleluja, alleluja

 

 

Ewangelia (Mt 11, 16-19)

Ci, którzy odrzucili Jana Chrzciciela, nie przyjmą Chrystusa

Słowa Ewangelii według Świętego Mateusza

Jezus powiedział do tłumów:

«Z kim mam porównać to pokolenie? Podobne jest do przesiadujących na rynku dzieci, które głośno przymawiają swym rówieśnikom: „Przygrywaliśmy wam, a nie tańczyliście; biadaliśmy, a wy nie zawodziliście”. Przyszedł bowiem Jan, nie jadł ani nie pił, a oni mówią: „Zły duch go opętał”. Przyszedł Syn Człowieczy, je i pije, a oni mówią: „Oto żarłok i pijak, przyjaciel celników i grzeszników”. A jednak mądrość usprawiedliwiona jest przez swe czyny».

Komentarz

O księdze:

  1. Najstarsza tradycja (około I połowy II w.) przypisuje tekst tej Ewangelii apostołowi Mateuszowi, który był poborcą podatkowym w Kafarnaum (Mt 9,9; 10,3; Mk 2,14; Łk 5,27.29). O profesji autora świadczą fachowe określenia dotyczące podatków oraz systemu monetarnego (Mt 17,24; 22,19). Ponadto w mowach Jezusa pojawiają się liczne wypowiedzi przeciwko faryzeuszom i nauczycielom Pisma. Dawny poborca podatkowy, którym gardzili faryzeusze, nie przez przypadek akcentuje ten aspekt nauki Chrystusa.
  2. Uważa się, że pierwotnie Ewangelia została zredagowana w języku aramejskim lub hebrajskim. Powszechnie przyjmuje się, że powstała w Syrii (Antiochia), gdzie żyło wielu Żydów. Została ona napisana między 80 a 90 r.
  3. Ewangelia ta powstała z myślą o wierzących, którzy wywodzili się z judaizmu. Jej tekst odzwierciedla tradycje aramejskie lub hebrajskie. Potwierdzeniem tego jest obecność wyrażeń (Mt 16,19; 18,18) i słów typowo semickich (mamona, hosanna), które autor rzadko tłumaczy na język grecki. Wspominając również zwyczaje żydowskie, zakłada ich znajomość u czytelników i w przeciwieństwie do ewangelistów Marka i Łukasza, nie uważa za konieczne, aby je wyjaśniać (Mt 15,1-3; por. Mk 7,3n).
  4. W Ewangelii według św. Mateusza dostrzega się pięć wielkich przemówień Jezusa, które stanowią odniesienie do Pięcioksięgu Mojżeszowego. Ewangelia ta jest więc swego rodzaju Pięcioksięgiem chrześcijańskim, który zawiera Prawo nowego Izraela, czyli Kościoła. Prawodawcą nowego ludu Bożego jest Chrystus – nowy Mojżesz. Tematem przewodnim tych wypowiedzi jest królestwo Boże, jednak każda z nich podkreśla inny, szczególny jego aspekt: 1) Mowa programowa, kreśląca obraz doskonałego ucznia. Jezus ogłasza w niej nadejście królestwa Bożego (Mt 5 – 7); 2) Mowa misyjna, dotycząca głoszenia królestwa. Jezus zapowiada w niej także prześladowania (Mt 10); 3) Zbiór przypowieści o tajemnicy królestwa (Mt 13); 4) Mowa eklezjalna, w której Jezus określa reguły, na których powinny opierać się wzajemne relacje uczniów we wspólnocie (Mt 18); 5) Mowa eschatologiczna traktująca o czasach ostatecznych i o udoskonaleniu królestwa (Mt 24–25).
  5. Autor Ewangelii, posługując się tytułami mesjańskimi odnoszonymi do Jezusa, kreśli Jego bardzo wyraźny portret. Od początku wykazuje, że Jezus jest Chrystusem (Mesjaszem), Synem Dawida oraz Synem samego Boga. Ewangelista z wielką troską stara się uzasadnić, że w Jezusie wypełniły się obietnice i zapowiedzi Starego Testamentu. Mocno akcentuje mesjańską godność Jezusa, z którą bardzo ściśle łączy się tytuł Syn Dawida. Odnosząc go do Jezusa, potwierdza, że to On jest oczekiwanym przez Żydów Mesjaszem. Tytuł Syn Boży podkreśla Boską naturę Jezusa, choć nie w każdym wypadku w sensie ścisłym oznacza on bóstwo Mistrza z Nazaretu. W tytule Syn Człowieczy zawiera się natomiast prawda, że Jezus jest kimś więcej niż zwykłym człowiekiem i żaden król ziemski nie może się z Nim równać. Tytuł ten łączy osobę Jezusa z cierpiącym Sługą Pana, znanym z pieśni Izajasza (autor dwukrotnie cytuje Pieśń o Słudze Pana: Iz 42,1 w Mt 3,17 oraz Iz 53,4 w Mt 8,17). Istotnym jest również odniesione do Chrystusa określenie Pan (greckie: Kyrios, stąd: Kyrie elejson), które potwierdza Jego Boską godność i wynikającą z niej zwierzchność nad całym światem.
  6. Ewangelista, zestawiając życie Chrystusa z działalnością Mojżesza, chce pokazać, że Chrystus jest nowym Mojżeszem, ale znacznie potężniejszym od niego. Mojżesz wyprowadził lud z niewoli egipskiej – ziemskiej, politycznej. Chrystus natomiast wyprowadza ludzi z niewoli grzechu (Mt 1,21). Na kanwie porównania Chrystusa z Mojżeszem oparta jest polemika prowadzona przez autora ze starym ludem Bożym – Izraelem. Temat ten przedstawia w dwóch ujęciach: polemizuje z niewiernym ludem, krytykując jego partykularyzm, skrajny legalizm, przesadną dumę narodową i pewność siebie, oraz wskazuje, że miejsce niewiernego ludu zajmuje teraz nowy Izrael – Kościół Jezusa, czyli nowy lud Boży.
  7. Cała Ewangelia według św. Mateusza koncentruje się wokół idei królestwa Bożego, które bierze swój początek w Chrystusie. Chronologicznie istnienie tego królestwa, czyli panowania Boga, dzieli się na trzy etapy: 1) jego inauguracja w osobie, słowach i czynach Chrystusa; 2) czas rozpoczynający się wraz ze Śmiercią i Zmartwychwstaniem Jezusa, a trwający do końca świata; 3) królestwo eschatologiczne w pełnym tego słowa znaczeniu. Idąc dalej, autor ukazuje związek, jaki istnieje pomiędzy tym królestwem a Kościołem, który jest wspólnotą nowego ludu Bożego.
  8. Kościół jest wspólnotą Boga Ojca, Jezusa – Syna Bożego oraz braterską wspólnotą jego członków. W ujęciu Mateusza członkowie Kościoła nie stanowią jedności absolutnie równej. Dla wszystkich jednak celem jest spotkanie z Chrystusem, sprawiedliwym Sędzią, i wejście do królestwa niebieskiego. Z woli Chrystusa istnieje istotna różnica między Kolegium Dwunastu a resztą uczniów Jezusa. Osobiście i imiennie powołał On każdego z grupy Dwunastu (Mt 10,2-4), nauczał ich na osobności, im tylko powierzał niektóre tajemnice królestwa Bożego (Mt 13,10n) i objawiał swoje posłannictwo (Mt 17,1-9.19-21). Ustanowił ich fundamentem przyszłej wspólnoty Kościoła oraz przekazał swoje pełnomocnictwa. Ewangelista podkreśla również fakt, że szczególną rolę w Kolegium Dwunastu i w Kościele Jezus powierzył Szymonowi Piotrowi. Przytacza trzy (pomijane w innych Ewangeliach) wydarzenia, które potwierdzają przewodnią rolę Piotra w gronie apostołów: chodzenie po jeziorze (Mt 14,28-31), obietnica prymatu (Mt 16,17-19) i wpłacenie podatku przez Szymona za siebie i za Jezusa (Mt 17,24-27). Chrystus, nazywając go Piotrem, czyli Skałą (Mt 16,18), uczynił go swoim zastępcą i ustanowił fundamentem Kościoła.

O czytaniu:

  1. Przypowieść opowiada w bardzo zwięzłej formie o dzieciach bawiących się na rynku miasta. Zabawa polegać miała na naśladowaniu oglądanych niekiedy radosnych (taniec), niekiedy smutnych (płacz pogrzebowy) wydarzeń. Zabawa nie doszła jednak do skutku i dzieci wyrzucają sobie nawzajem brak do niej zapału i ochoty. W wypowiedziach dzieci ujawnia się żal z powodu zmarnowanej okazji do zabawy. Podobnie „to pokolenie” straciło szansę, jaką dawało wystąpienie Jana i wystąpienie Jezusa. Przypowieść odmalowuje postępowanie „tego pokolenia”. Jest to postępowanie zawsze przekorne. Przypowieść ma zatem charakter napomnienia i przestrogi. Negatywne nastawienie tego pokolenia zaprzepaszcza szansę dostąpienia zbawienia.
  2. Dzieci ochotne do zabawy wyobrażają Jezusa, jego działalność, Jego przebywanie z grzesznikami i celnikami. Lamentacje pogrzebowe wyobrażają działalność Jana Chrzciciela, zwłaszcza jego ascetyczny tryb życia. Obydwaj doznali odrzucenia ze strony „tego pokolenia”. Jan i Jezus zostali odrzuceni. Podwójny zarzut skierowany przeciwko ich przyjściu i działalności wskazuje na zatwardziałość Izraela. Skierowany przeciwko niemu zarzut opętania nie pojawia się nigdzie poza tym miejscem; pojawia się natomiast skierowany przeciwko Jezusowi. Liczba zarzutów skierowanych przeciw Jezusowi oraz ich waga przeważa zarzuty stawiane Janowi. Zarzut skierowany przeciw Jezusowi dotyka istoty Jego posłannictwa, a mianowicie Jego przebywania z grzesznikami i celnikami. Zarzut: lubi jeść i pić jest równoznaczny z zarzutem o pasożytnictwo. Wzmiankowany tytuł „Syn Człowieczy” wskazuje, jak bardzo katastrofalny jest postawiony Jezusowi zarzut. Syn Człowieczy przychodzi na sąd, a Izrael uważa Go za człowieka, który je i pije. Mądrość jednak jest usprawiedliwiona to znaczy okazuje się tym, czym jest, przez swoje czyny, nie zaś przez swe dzieci. Uosobiona Mądrość jest w judaizmie wyrazem zbawczego działania Boga, która świat ukształtowała (Prz 8, 22-31), kieruje dziejami (Mdr 10 – 12) i napełnia ludzi. Może ona przejść na ludzi (Mdr 7, 27) i przyjąć ich jako swe dzieci (Prz 8, 32n; Syr 4, 11). Wspólnota Syna Człowieczego stająca naprzeciw tych, którzy odrzucają Jana i Jezusa, uznaje i przyznaje słuszność Mądrości, której wysłannikami są Jezus i Jan (Łk 11, 49). Mateusz, stawiając w miejsce „dzieci” Mądrości Jej „dzieła”, nadaje wersetowi chrystologiczny wydźwięk. Ewangelista nawiązuje tutaj do Łk 11, 2: dzieła Mądrości to uzdrowienia i głoszenie Chrystusowe w Izraelu. Według ewangelisty Jezus identyfikowany jest z Mądrością. O ile Mądrość stawia Jezusa i Jana jako swych wysłanników na tej samej płaszczyźnie, Mateusz wskazuje, że czyny Jezusa są dziełami Bożej Mądrości. Te czyny wydają o Nim świadectwo. Oznacza to, że wbrew niedoskonałej reakcji ludu, czyny Boga w Jezusie ukazały jasno Jego tożsamość (por. Łk 11, 2-6) oraz potrzebę pozytywnej odpowiedzi (por. Łk 11, 20-24). Jeśli lud pozostaje w swej niewierze, to nie jest wina Mądrości, ani wina czynów Jezusa. Wina leży po stronie tych, którzy mają uszy ale nie słyszą.
  3. Czyny Jezusa są czynami Mądrości. Dzisiejszy fragment stanowi ilustrację tego, że królestwo Boże gwałt cierpi (w. 12: 12Od czasów Jana Chrzciciela aż do tej pory królestwo niebieskie doznaje gwałtu i gwałtownicy je zdobywają.). Zarówno Jan, jak i Jezus głoszący królestwo doświadczają odrzucenia. Tego samego doświadcza wspólnota Mateusza, dzieląc los Syna Człowieczego oraz jego poprzednika. Syn Człowieczy utożsamiany przez ewangelistę z Mądrością pełni czyny Mądrości. Czyny Jezusa to czyny Bożej Mądrości. Dokonywane dla biednych i potrzebujących wskazują na Niego jako Bożego wysłannika.
  4. Jan i Jezus zostali przez lud odrzuceni i zabici. Ci, którzy sprzeciwiają się Bogu, zawsze znajdą uzasadnienie dla takiego postępowania. W dodatku na pierwszy rzut oka argumenty zdają się być słuszne. W gruncie rzeczy jednak ujawniają serce zamknięte i pozbawione wiary. Jan jest zbyt pobożny. Jezus nie jest dość pobożny. Poza tym Jezus nie odpowiada przyjętym standardom sprawiedliwości. Przeciwnicy Jana i Jezusa są gotowi przyjąć obietnice jedynie na swoich warunkach, według swoich wyobrażeń. Cokolwiek im nie odpowiada, niezależnie od przemawiających za tym argumentów musi być automatycznie odrzucone.
  5. Również wspólnota Mateuszowa staje do konfrontacji z przedstawicielami „tego pokolenia”. Niebezpieczeństwo błędnych wyobrażeń i oczekiwań występuje bowiem nie tylko na zewnątrz, ale także wewnątrz wspólnoty. Jest to niebezpieczeństwo fałszywego zachowania, fałszywego sądzenia i oceniania. Przykład dzieci jest poważnym ostrzeżeniem, że czyny Jezusa i Jana mogą być fałszywie zrozumiane. Spojrzenie na czyny pozwoli wspólnocie dojść do należytego zrozumienia. W przeciwieństwie do „tego pokolenia” wspólnota powinna być pokoleniem nowego postępowania, które przyjmuje i realizuje nowy porządek wartości, które przyniósł Jezus.