Sobota, 30 stycznia 2021 r.

Sobota, 30 stycznia 2021 r.

1. czytanie (Hbr 11, 1-2. 8-19)

Wiara Abrahama wzorem dla nas

Czytanie z Listu do Hebrajczyków

Bracia:

Wiara jest poręką tych dóbr, których się spodziewamy, dowodem tych rzeczywistości, których nie widzimy. To dzięki niej przodkowie otrzymali świadectwo.

Dzięki wierze ten, którego nazwano Abrahamem, usłuchał wezwania, by wyruszyć do ziemi, którą miał objąć w posiadanie. Wyszedł, nie wiedząc, dokąd idzie. Dzięki wierze przywędrował do Ziemi Obiecanej, jako ziemi obcej, pod namiotami mieszkając z Izaakiem i Jakubem, współdziedzicami tej samej obietnicy. Oczekiwał bowiem miasta zbudowanego na silnych fundamentach, którego architektem i budowniczym jest sam Bóg.

Dzięki wierze także i sama Sara, mimo podeszłego wieku, otrzymała moc poczęcia. Uznała bowiem za godnego wiary Tego, który udzielił obietnicy. Przeto z człowieka jednego, i to już niemal obumarłego, powstało potomstwo tak liczne jak gwiazdy na niebie, jak niezliczone ziarnka piasku na wybrzeżu morza.

W wierze pomarli oni wszyscy, nie osiągnąwszy tego, co im przyrzeczono, lecz patrzyli na to z daleka i witali, uznawszy siebie za obcych i gości na tej ziemi. Ci bowiem, co tak mówią, wykazują, że szukają ojczyzny. Gdyby zaś tę wspominali, z której wyszli, znaleźliby sposobność powrotu do niej. Teraz zaś do lepszej dążą, to jest do niebieskiej. Dlatego Bóg nie wstydzi się być nazywanym ich Bogiem, gdyż przysposobił im miasto.

Dzięki wierze Abraham, wystawiony na próbę, ofiarował Izaaka, i to jedynego syna składał na ofiarę, on, który otrzymał obietnicę, któremu powiedziane było: «Z Izaaka będzie dla ciebie potomstwo». Pomyślał bowiem, iż Bóg mocen jest wskrzesić także umarłych, i dlatego odzyskał go, na podobieństwo śmierci i zmartwychwstania Chrystusa.

Komentarz

O Księdze:

1. List do Hebrajczyków należy do najbardziej tajemniczym pismem Nowego Testamentu. Nieznane jest imię autora, niełatwo podać dokładne okoliczności napisania go, nieznani są bezpośredni odbiorcy pisma. Jednak pomimo niepewności nie umniejsza to wartości Listy do Hebrajczyków. Kościół niemal od początku uważał go za test natchniony i włączył do kanonu Nowego Testamentu.

Kanon (od greckiego słowa oznaczającego „regułę postępowania”) jest to zbiór lub spis ksiąg uznanych za autentyczne i natchnione, jako Pismo Święte. Ustalenie kanonu jest ściśle związane z uznaniem Biblii i jej poszczególnych części za dzieło powstałe z inspiracji samego Boga. Ostateczną swoją formę w Kościele katolickim kanon przyjął na Soborze trydenckim w 1546 roku. Kanon Biblii katolickiej składa się z 73 ksiąg Starego i Nowego Testamentu (w Starym Testamencie – 46; w Nowym Testamencie – 27).

2. Doniosłość Listu do Hebrajczyków polega głównie na ukazaniu kapłańskiego wymiaru tajemnicy Chrystusa. Jest to jedyne pismo Nowego Testamentu, które wprost odnosi do Chrystusa tytuł najwyższego kapłana. Wyraża w ten sposób istotne powiązanie między wiarą chrześcijańską, a dawnym kultem rytualnym. List, akcentując doskonałą skuteczność jedynej ofiary Jezusa Chrystusa, przedstawia zarazem życie chrześcijan jako składanie codziennych ofiar. Zachęca wiernych, aby zanosili do Boga przez Jezusa Chrystusa ustawiczną ofiarę uchwały przez życie w braterski służbie i miłości. Za przykładem swego Pana, chrześcijanin łączy się z Bogiem w trudzie codzienności, nie rozdzielając kultu czyli pobożności od życia. Ważne jest także pilnowanie wspólnoty wiary, ściślej ścisłej łączności między chrześcijanami. Służy temu wzajemna troska, regularny udział w zgromadzeniach liturgicznych, posłuszeństwo przełożonym. Autor przypomina o znaczeniu liturgii w podwójnym wymiarze: słowa i ofiary. Byłoby złudnym dążyć do Boga bez zjednoczenia z Chrystusem i braćmi. List do Hebrajczyków bardziej niż inne pisma Nowego Testamentu ukazuje wypełnienie obietnic Bożych w Chrystusie. Akcentuje w ten sposób łączność obu testamentów.
3. Misterium Męki Jezusa Chrystusa, według autora Listu do Hebrajczyków, jest kontynuacją tradycji żydowskiej związanej z ofiarą baranka, który uchronił Izraelitów przed śmiercią pierworodnych w Egipcie przed wyjściem do Ziemi Obiecanej. Jezus zmienił jednak sens ofiary przez swoją śmierć na krzyżu. Dlatego zamiast rytualnego uboju zwierząt mamy osobisty dar życia Chrystusa, w pełnym posłuszeństwie Bogu i solidarności z ludźmi.

O czytaniu:

4. Dzisiejsze czytanie zaczerpnięte zostało z tekstu (Hbr 11,1-40), który przy pomocy długiego szeregu postaci Starego Testamentu objaśnia, że dzieje człowieka z Bogiem są dziejami wiary. W tej długiej historii wiary jest także miejsce dla chrześcijan. Wiara bowiem potrzebna jest wszystkim ludziom wszystkich czasów. O tym autor niezmordowanie stara się przypomnieć swoim czytelnikom. Różnica w stosunku do ludzi Starego Przymierza jest jednak znaczna. Ci bowiem „widzieli z daleka i pozdrawiali (…)” obiecane im zbawienie, ale „nie osiągnęli obietnicy, ponieważ Bóg (…) nie chciał, aby stali się doskonałymi bez nas” (Hbr 11,39). Dopiero zbawcze dzieło Jezusa „otworzyło nową i żywą drogę” (Hbr 10,2), jednocząc wierzących Starego i Nowego Przymierza w jedną wspólnotę.
5. Postaci dawnego przymierza wymiana w 11. rozdziale Listu do Hebrajczyków nie ukazują się – z wyjątkiem Abrahama – jako ludzie wiary w niebieską ojczyznę, to jest w zbawienie, mające się urzeczywistnić w przyszłości. Obietnice Jahwe kierowane do Izraela miały najczęściej na uwadze ocalenie w ramach doczesnej historii. W tym sensie 11. rozdział Listu do Hebrajczyków jest nowym ujęciem tematu wiary. Autor najpierw podaje jej określenie, „wiara jest urzeczywistnieniem tego czego się spodziewamy, okazywaniem się tego czego nie widzimy”, a następnie w krótkich zdaniach przedstawia wiele starotestamentowych postaci będących przykładem takiej wiary. Niekiedy okazuje się, że starotestamentalni bohaterowie wiary już tutaj, na ziemi, osiągnęli to, co było przedmiotem ich wiary. Zasadniczo jednak i w harmonii z powyższym określeniem wiary „nie osiągnęli obietnicy, ponieważ Bóg, który przygotował nam coś lepszego nie chciał, aby stali się doskonałymi bez nas” (Hbr 11,39)
6. Wiara odnosi się nie tylko do tego, co spodziewamy się przyszłości, ale również sięga tego, co znajduje się poza rzeczami widzialnymi. Jest jest narzędziem uniemożliwiającym widzenie porządku niewidzialnego. Innymi słowy, wiara jest narzędziem dzięki któremu ukazuje się niewidzialna rzeczywistość. Taką właśnie wiarę dostrzegał autor w życiu wielu postaci biblijnych. Ich wiara, uznana przez samego Boga, stała się trwałym przykładem dla potomnych.
7. Powód włączenia Abrahama do szeregu bohaterów wiary jest oczywisty. Wiara Abrahama został poświadczona w opowiadaniu z Księgi Rodzaju. Autor listu wcześniej mówił o wierze Abrahama oraz jego cierpliwości w oczekiwaniu na spełnienie się Bożego słowa. Teraz ukazuje Abrahama jako człowieka kierującego się w swojej życiowej drodze wiarą, a nie tym co widzi i rozumie.

 

 

Psalm (Łk 1, 69-70. 71-73. 74-75 (R.: por. 68))

Wielbimy Pana, bo swój lud nawiedził

Bóg wzbudził dla nas moc zbawczą *
w domu swego sługi, Dawida.
Jak zapowiedział od dawna *
przez usta swych świętych proroków.

Wielbimy Pana, bo swój lud nawiedził

Że nas wybawi od naszych nieprzyjaciół *
i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzą;
że naszym ojcom okaże miłosierdzie †
i wspomni na swe święte przymierze, *
na przysięgę, którą złożył ojcu naszemu, Abrahamowi.

Wielbimy Pana, bo swój lud nawiedził

Da nam, że z mocy nieprzyjaciół wyrwani, *
służyć Mu będziemy bez trwogi,
w pobożności i sprawiedliwości przed Nim *
po wszystkie dni nasze.

Wielbimy Pana, bo swój lud nawiedził

Komentarz

Dzisiejszy śpiew między czytaniami to fragment Pieśni Zachariasza z Ewangelii według św. Łukasza.

Pod wpływem Ducha Świętego Zachariasz wypowiada modlitwę dziękczynienia. Pieśń Zachariasza, podobnie jak pieśń Maryi (Łk 1,46-55), głosi spełnienie się tego, co Bóg obiecał i zaczął już po części realizować w Starym Testamencie. Pieśń Zachariasza zapowiada posłannictwo Jana Chrzciciela jako poprzednika Chrystusa, który nazwany jest Zbawcą i porównany do Wschodzącego Słońca. W odróżnieniu od pieśni Maryi, która zostaje wypowiedziana jeszcze przed przyjściem Jezusa na świat, Zachariasz wyraża swoje dziękczynienie dopiero po narodzeniu Jana. Zachariasz symbolizuje więc tych, którzy wierzą Bogu i chwalą Go dopiero wtedy, gdy zobaczą spełnienie się obietnicy. Maryja reprezentuje tych, którzy wierzą, zanim naocznie przekonają się o prawdziwości słów Bożych (Łk 1,45; J 20,29). Pieśń Zachariasza, podobnie jak pieśń Maryi, nawiązuje do wielu tekstów Starego Testamentu. Pierwsza jej część (ww. 68-75) ma charakter dziękczynny, druga (ww. 76-79) stanowi prorocze spojrzenie w przyszłość.

 

 

Ewangelia (Mk 4, 35-41)

Jezus ucisza burzę

Słowa Ewangelii według Świętego Marka

Owego dnia, gdy zapadł wieczór, Jezus rzekł do swoich uczniów: «Przeprawmy się na drugą stronę». Zostawili więc tłum, a Jego zabrali, tak jak był w łodzi. Także inne łodzie płynęły z Nim.

A nagle zerwał się gwałtowny wicher. Fale biły w łódź, tak że łódź już się napełniała wodą. On zaś spał w tyle łodzi na wezgłowiu. Zbudzili Go i powiedzieli do Niego: «Nauczycielu, nic Cię to nie obchodzi, że giniemy?» On, powstawszy, zgromił wicher i rzekł do jeziora: «Milcz, ucisz się!» Wicher się uspokoił i nastała głęboka cisza.

Wtedy rzekł do nich: «Czemu tak bojaźliwi jesteście? Jakże brak wam wiary!» Oni zlękli się bardzo i mówili między sobą: «Kim On jest właściwie, że nawet wicher i jezioro są Mu posłuszne?»

Komentarz

O księdze:

1. Już od II wieku po narodzeniu Chrystusa tradycja chrześcijańska przypisuje drugą w kanonie Ewangelię (po Ewangelii św. Mateusza) Markowi. Napisał on ją na prośbę braci w Rzymie, kierując Ewangelię szczególnie do chrześcijan nieżydowskiego pochodzenia. Zasługą Marka jest stworzenie nowego gatunku literackiego, zwanego ewangelią. Bowiem, kiedy Marek pisał swoje dzieło, nie istniał jeszcze schemat ciągłego opisu życia i działalności Jezusa. Pierwotna tradycja przekazywała dla potrzeb katechetycznych poszczególne słowa i czyny Jezusa, łączone w tematyczne cykle, pośród których mogły się znajdować: historia męki, nauczanie w przypowieściach, dyskusja z faryzeuszami i saduceuszami. Nikt przed Markiem nie podjął się skomponowania z tych elementów ciągłego opisu życia Jezusa. Marek uporządkował treść ewangelii w oparciu dwie myśli: geograficzną i teologiczną. Pierwsza z nich ma na względzie miejsca nauczanie Jezusa i na ich podstawie ukazuje całą jego działalność. Można tu wyróżnić następujące etapy: 1. wydarzenia przygotowujące wystąpienie Jezusa, 2. działalność Jezusa w Galilei, 3. działalność Jezusa poza Galileą 4. podróż do Jerozolimy, 5. działalność Jezusa w Jerozolimie, 6. Ostatnia Wieczerza, proces, Męka, Śmierć i Zmartwychwstanie. Powyższa struktura jest redaktorskim pomysłem Marka. Uporządkował on świadectwa Piotra według ustalonych ram geograficznych. Inni Ewangeliści, piszący później, przyjęli od niego ten ogólny schemat, ale cały materiał porządkowali według innych założeń teologicznych. Obok struktury geograficznej w Ewangelii według świętego Marka jest jeszcze struktura teologiczne. W oparciu o nią Marek dzieli się całości na dwie części, które w podobny sposób się zaczynają i kończą. Na początku każdej części jest mowa o głosie z nieba, który objawia Jezusa jako Syna Bożego, a na końcu jest wyznanie wiary w Jezusa jako Mesjasza i Syna Bożego. W takim ujęciu każda z części ma za zadanie doprowadzić do odpowiedzi na pytanie kim jest Jezus? Pytanie to pojawia się najpierw w ustach apostołów, a potem jest postawione przez samego Jezusa. Pierwsza część Ewangelii ukazuje więc Jezusa jako Mesjasza, który naucza o Królestwie Bożym i oczekuje od ludzi zrozumienia istoty tego królestwa. Jezus mówi tajemniczo przypowieściach i domaga się zachowania tajemnicy. W drugiej części Marek objawia Jezusa jako syna Bożego. Jezus nadal czyni cuda, ale już nie żąda, aby zachowano milczenie na temat jego czynów i ukrywania, kim On jest. Nauczanie koncentruje się wokół wymagań Królestwa i warunków jakie są potrzebne do spełnienia, aby stać się synem Królestwa.

O czytaniu:

2. Burza na Jeziorze Galilejskim często powstawała zupełnie nieoczekiwanie i mogła grozić zatopieniem niewielkich łodzi, którymi rybacy łowili ryby. Ewangelista odnotowuje to wydarzenie, aby ukazać boską moc Jezusa. Zgodnie z przekonaniem ludzi wszystkich czasów, tylko Bóg jest Panem takich żywiołów, jak wiatr i morze (Ps 107,29; Jon 1,15). Okazuje się, że również Jezus ma taką władzę. Dlatego domaga się od swoich uczniów wiary i zaufania. Temu bowiem, kto jest z Jezusem i zawierzył Mu do końca, nie może grozić żadne niebezpieczeństwo.
3. Samo pytanie Jezusa o powód strachu brzmiałby dość dziwnie, ponieważ strach uczniów z powodu grożącej im śmierci jest zrozumiały i uzasadniony sam w sobie. Nie jest czymś nagannym, jest wyrazem normalnej ludzkiej reakcji na śmiertelne zagrożenie. Kiedy ten naturalny lęk przeżywany jest w zjednoczeniu z Bogiem ma wartość oczyszczenia i umocnienia ufności W Boga, który „pozostaje z nami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata”. Zjednoczony z Ojcem, Jezus, pomimo wielkiej trwogi odczuwalnej w Getsemani, całkowicie poddaje się woli Ojca (Mk 14,33-40). W opisie wydarzenia w Ogrodzie Oliwnym, nie ma wzmianki o lęku uczniów towarzyszących Jezusowi. Jednak brak lęku uczniów nie jest pozytywnie oceniony. Nie odpoczywają oni trwogi razem z Jezusem, nie są z Nim wcale złączeni, ponieważ zmorzył ich mocny sen. W tym przypadku nie strach, ale właśnie brak lęku posiada zdecydowanie negatywne znaczenie. Brak ten sprawił, że uczniowie nie czuli się przyciągani przez ich Mistrza. Łatwo zapomnieli o jego słowach i byli bliscy zapomnienia o jego osobie.
4. Czyny i słowa Jusa prowadzą uczniów do stopniowego poznanie Jego tożsamości oraz wyrażają apel o wiarę w Niego. Przedmiotem wiary w Niego są: Jezusowa postawa względem Boga oraz relacje z ludźmi. W kształtowaniu tej wiary uczniów pojawiają się poważne przeszkody. Ich przyczyny tkwią we wnętrzu formowanych. Trudności uczniów rodzą się z napięcia między ich własnymi wyobrażeniami i życzeniami odnośnie do Jezusa, a postrzeganiem Jezusa przez uczniów oraz pragnieniami Jezusa w stosunku do uczniów. W tak rozwijającym się opowiadaniu przedstawia się treść wezwanie Jezusa z początku Ewangelii: „nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię”. Opowiadania o negatywnych reakcjach uczniów ukazują, dlaczego przede wszystkim w samych uczniach konieczne jest nawrócenie. Czyny i słowa Jezusa wzywającego („nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię”) objawiają treści wiary, która jest wymagana jest od uczniów. Ich wiara ma być ukierunkowana na poznanie prawdy o Jezusie oraz na rozpoznaniu znaczenia tej prawdy dla życia ludzi. Dzięki tym opowiadaniom ukazani są jako pierwszoplanowi adresaci Jego podwójnego wezwanie do nawrócenia i wiary. Ich brak ufności pokazuje, że nie słuchali nauczenia w przypowieściach, a zwłaszcza szybko zapomnieli ostatnią przypowieść (czytana wczoraj o ziarnie gorczycy). Gdyby pamiętali o roślinie wyrastającej z małego ziarnka, wówczas w ich myśleniu nie byłoby miejsca na strach. Mogliby spać spokojnie obok Jezusa, swego Mistrza, ponieważ jak krzew – wyrośnięty niczym drzewo – daje schronienie ptakom, tak On, Jezus, troszczy się o ich los.