Środa, 18 sierpnia 2021 r.

1.czytanie (Sdz 9, 6-15)

Przypowieść o drzewach wybierających króla

Czytanie z Księgi Sędziów

Wszyscy możni miasta Sychem oraz cały gród Millo zgromadzili się i przyszedłszy pod dąb, gdzie stała stela w Sychem, ogłosili Abimeleka królem.

Doniesiono o tym Jotamowi, który poszedłszy, stanął na szczycie góry Garizim, a podniósłszy głos, tak do nich wołał:

«Posłuchajcie mnie, możni Sychem, a Bóg usłyszy was także. Zebrały się drzewa, aby namaścić króla nad sobą. Rzekły do oliwki: Króluj nad nami! Odpowiedziała im oliwka: Czyż mam się wyrzec mojej oliwy, która służy czci bogów i ludzi, aby pójść i kołysać się ponad drzewami? Z kolei zwróciły się drzewa do figowca: Chodź ty i króluj nad nami! Odpowiedział im figowiec: Czyż mam się wyrzec mojej słodyczy i wybornego mego owocu, aby pójść i kołysać się ponad drzewami? Następnie rzekły drzewa do krzewu winnego: Chodź ty i króluj nad nami! Krzew winny im odpowiedział: Czyż mam się wyrzec mojego soku rozweselającego bogów i ludzi, aby pójść i kołysać się ponad drzewami? Wówczas rzekły wszystkie drzewa do krzewu cierniowego: Chodź ty i króluj nad nami! Odpowiedział krzew cierniowy drzewom: Jeśli naprawdę chcecie mnie namaścić na króla, chodźcie i odpoczywajcie w moim cieniu! A jeśli nie, niech ogień wyjdzie z krzewu cierniowego i spali cedry libańskie».

Komentarz

O Księdze:

Działalność sędziów w Izraelu trwała około dwa wieki: od wejścia Izraelitów do Kanaanu (ok. 1230-1200 przed Chr.) do ustanowienia w Izraelu monarchii (ok. 1020-1004 przed Chr.). Był to czas, kiedy Naród Wybrany nie miał jeszcze państwa, lecz był luźną federacją 12 pokoleń Jakuba, czyli Izraela. Powoływani przez Boga sędziowie byli zazwyczaj przywódcami, a często wodzami wojska. Bóg powierzał im ten urząd, aby wyzwalali plemiona izraelskie z opresji i niebezpieczeństw, jakie groziły im ze strony ościennych narodów, które pragnęły przejąć kontrolę nad Kanaanem.
Księga Sędziów przeszła długi i złożony proces formowania, zanim uzyskała ostateczną, znaną dzisiaj wersję. Na początku, w okresie zbliżonym do czasu, w którym dzieją się opisywane w księdze wydarzenia, powstawały przekazywane ustnie w rodzinach izraelskich opowiadania o tzw. sędziach większych: Ehudzie, Deborze, Baraku, Gedeonie, Jeftem i Samsonie. Te pojedyncze historie zostały zebrane i spisane na początku XI w. przed Chr. Później autorzy Księgi zebrali te opowiadania, na nowo opracowali ten materiał, dodając do niego komentarze i poszerzając niektóre opowiadania. Zostały one w Księdze przedstawione według schematu: grzech – kara – pokuta – wyzwolenie. Wszystkie opowiadania zostały ułożone w porządku chronologicznym, co sprawia wrażenie, że każdy z sędziów sprawował władzę nad całym Izraelem. Tymczasem zazwyczaj działali oni na terytorium jednego z plemion wchodzących w skład Izraela. Na końcu formowania Księgi Sędziów zostały dodane informacje dotyczące sędziów mniejszych: Toli, Jaira, Ibsana, Elona i Abdona. Księga Sędziów zarówno przez Żydów, jak i przez chrześcijan zawsze uważana była za natchnioną.
Księga Sędziów na początku (Sdz 1,1 – 2,5) ukazuje sytuację plemion izraelskich po śmierci Jozuego. Autor wyjaśnia (Sdz 2,6 – 3,6) w jaki sposób Bóg objawia się w historii kierowanej przez siebie, która toczy się według wspomnianego już schematu: grzech – kara – pokuta – wybawienie. Autor podaje tu również powody, dla których Bóg pozwolił, aby w Ziemi Obiecanej, pośród Izraelitów mieszkały grupy rdzennej ludności Kanaanu. Potem w Księdze pojawiają się historie poszczególnych sędziów: Otniela, który uwolnił naród z niewoli narzuconej przez króla Aramu (Sdz 3,7-11); Ehuda, który wybawił Izraela od Moabitów (Sdz 3,12-30); Szamgara, który pokonał Filistynów (Sdz 3,31); Debory i Baraka, którzy obronili naród przed Kananejczykami (Sdz 4,1 – 5,31); Gedeona, który pokonał Madianitów (Sdz 6,1 – 8,35); Abimeleka (Sdz 9,1-57); Tolę (Sdz 10,1n); Jaira (Sdz 10,3-5); Jeftego (Sdz 10,6 – 12,7); Ibsana (Sdz 12,8-10); Elona (Sdz 12,11n); Abdona (Sdz 12,13-15), a także Samsona i jego walkę z Filistynami (Sdz 13 – 16).
Chociaż autor opisuje wydarzenia w sposób fragmentaryczny, często mocno ubarwiony, przenośny i podporządkowany ustalonemu przez niego schematowi chronologicznemu, to jednak Księga Sędziów dostarcza cennych informacji na temat jednego z najbardziej tajemniczych okresów historii Izraela. Zwyczaje wojenne i relacje społeczne przedstawione w księdze wskazują, że była to epoka barbarzyńska. Z tego powodu pojawiają się spore trudności w interpretacji tego tekstu. Dzieje się tak dlatego, że postępowanie opiewanych w księdze bohaterów izraelskich często pozostaje w sprzeczności z powszechnie dziś przyjmowanymi normami moralnymi: Ehud posługuje się zdradą, aby zabić wroga (Sdz 3,16-23); Debora wychwala podstęp Jael, która zabiła Siserę, łamiąc przy tym święte prawo gościnności (Sdz 4,18-22; 5,24-27); Abimelek, chcąc dojść do władzy, zabija siedemdziesięciu synów Jerubbaala (Sdz 9,5); Jefte doprowadza do śmierci córki, aby wypełnić złożony nierozważnie ślub (Sdz 11,34-40); Samson korzysta z usług prostytutki (Sdz 16,1); lewita ze spokojem zostawia swoją żonę w rękach gwałcicieli i zabójców (Sdz 19,1-30); połączone siły izraelskie mordują niemal całe plemię Beniamina (Sdz 19,22-25); Izraelici uprowadzają młode dziewczęta z Szilo, aby dać je za żony ocalałym Beniaminitom (Sdz 21,19-23).
Księga Sędziów ilustruje sytuację społeczno‑polityczną plemion izraelskich z czasu poprzedzającego ustanowienie przez Samuela monarchii. Poszczególne plemiona tworzą luźną federację i każde z nich działa na własną rękę. Zawiązują między sobą krótkotrwałe sojusze, mające na celu walkę ze wspólnym wrogiem, którym najczęściej były ludy pierwotnie zamieszkujące Kanaan, a także Edomici, Madianici, Moabici i Filistyni. Zagrożenia zewnętrzne, a także ciągła rywalizacja pomiędzy rodami i plemionami powodowały nieustanne napięcia i stan niepewności. Biorąc pod uwagę te okoliczności, łatwiej zrozumieć pojawiające się w Izraelu coraz silniejsze tendencje do ustanowienia jednego, silnego ośrodka władzy, który zagwarantuje porządek wewnętrzny i skutecznie przeciwstawi się zagrożeniom zewnętrznym. Pierwsza próba ustanowienia monarchii zakończyła się jednak klęską (Sdz 8,22-35).
Na podstawie Księgi Sędziów można stwierdzić, że w czasach poprzedzających ustanowienie monarchii Izraelici nie posiadali scentralizowanych form kultu religijnego. Każdy mógł założyć swoje prywatne sanktuarium, ojciec rodziny mógł pełnić funkcje kapłańskie albo ustanowić sobie kapłana. Wielkie sanktuaria służyły przede wszystkim jako miejsca zbiorowej modlitwy, do których w przypadku wydarzeń doniosłych dla całego narodu zwoływano uroczyste zgromadzenie.
Izraelici dochowywali wierności jedynemu Bogu, chociaż nieustannie byli narażeni na pokusę przyjmowania wierzeń kananejskich i praktykowanie bałwochwalczego kultu pogańskich bóstw płodności i urodzaju. Typowym przykładem popadnięcia w religijny synkretyzm jest historia Gedeona. W obliczu różnych zagrożeń Bóg nie pozostawia swojego narodu, ale ustanawia charyzmatycznych przywódców, sędziów, których zadaniem jest wybawienie Izraela od wszystkich zagrożeń, jakie mogłyby przeszkodzić w realizacji Bożej obietnicy dotyczącej przejęcia Ziemi Obiecanej.

O czytaniu:

Dzisiejsze czytanie w Księdze Sędziów poprzedza fragment Sdz 9,1-6; „¹Abimelek, syn Jerubbaala-Gedeona, udał się do Sychem, do braci swej matki i tak przemówił do nich, jak również do całej rodziny swej matki, ²prosząc, aby oznajmili to wszystkim znaczniejszym mieszkańcom Sychem: „Co wydaje się wam lepsze: aby panowało nad wami siedemdziesięciu synów Jerubbaala, czy też żeby panował nad wami jeden człowiek? Pamiętajcie o tym, że ja jestem krwią z waszej krwi i kością z waszej kości”. ³Bracia jego matki opowiadali o nim w ten sposób wszystkim znaczniejszym mieszkańcom miasta Sychem, tak że ich serce skłoniło się ku Abimelekowi. Mówili sobie bowiem: „On jest naszym bratem”. ⁴Dali mu więc siedemdziesiąt syklów srebra ze świątyni Baal-Berita, a Abimelek najął sobie za nie lekkomyślnych i awanturniczych ludzi, którzy mu towarzyszyli. ⁵Potem udał się do domu swego ojca, do Ofra, i tam na jednym miejscu wymordował swoich braci, synów Jerubbaala; było ich siedemdziesięciu. Przy życiu pozostał tylko Jotam, najmłodszy syn Jerubbaala, ponieważ się ukrył. ⁶Potem zebrali się wszyscy znaczniejsi mieszkańcy Sychem i wszyscy ludzie z rodu mieszkającego w Millo, poszli i przy dębie-pomniku znajdującym się w Sychem obwołali Abimeleka królem”.
Abimelek, syn Gedeona i jego drugorzędnej żony pochodzącej z Sychem, podjął próbę objęcia władzy królewskiej w mieście swojej matki (Sdz 9,1-6). Wykorzystał fakt, że synowie Gedeona nie cieszyli się sympatią mieszkańców Sychem. Władza sprawowana nad miastem przez rodzinę Gedeona była bowiem dla mieszkańców Sychem, w większości Kananejczyków, czymś w rodzaju ucisku wywieranego przez cudzoziemców. Abimelek, w którego żyłach płynęła kananejska krew, wykorzystał poczucie odrębności cechujące Kananejczyków i zaproponował im, aby wybrali go na króla. Na jego panowaniu cieniem kładzie się bratobójstwo, które miało wyeliminować ewentualnych kontrkandydatów do objęcia tronu. Według opisu autora, objęciu władzy przez Abimeleka nie towarzyszył rytuał namaszczenia, dlatego nie ma go w oﬁcjalnym spisie królów izraelskich.
Jotam – najmłodszy syn Gedeona ocalały z masakry Abimeleka – chce pomścić śmierć swoich braci, ale nie wszczyna wojny z Abimelekiem. Ogranicza się do rozmowy z mieszkańcami Sychem, aby ukazać im, że poparcie udzielone ustanowionemu przez nich królowi jest błędem i nieuczciwością. W tym celu opowiada im bajkę o drzewach, które chciały ustanowić nad sobą króla. Całą przemowa Jotama nie zmieściła się w ramach dzisiejszego opowiadania, dlatego przytoczę jej zakończenie, a wtedy bajka stanie się zrozumiała. Sdz 9, 16-21; „¹⁶A zatem: Czy postąpiliście uczciwie i słusznie, ustanawiając królem Abimeleka? Czy dobrze postąpiliście wobec Jerubbaala i jego rodziny? Czy doceniliście doznane od niego dobrodziejstwa?¹⁷Oto mój ojciec walczył za was, narażał swe życie, aby was wybawić z rąk Madianitów.¹⁸Wy natomiast dzisiaj wystąpiliście przeciwko rodzinie mojego ojca. Wymordowaliście na jednym miejscu jego synów, siedemdziesięciu mężczyzn, a syna jego niewolnicy, Abimeleka, ustanowiliście królem nad mieszkańcami Sychem, dlatego że jest waszym bratem.¹⁹Jeżeli więc dziś postąpiliście z Jerubbaalem i jego rodziną uczciwie i słusznie, cieszcie się Abimelekiem, niech i on również cieszy się wami. ²⁰Jeśli jednak tak nie jest, niech ogień wyjdzie od Abimeleka i spali znaczniejszych mieszkańców Sychem oraz twierdzę Millo; i niech ogień wyjdzie od znaczniejszych mieszkańców Sychem, od twierdzy Millo, i pochłonie Abimeleka”. ²¹Potem Jotam oddalił się stamtąd i uciekł. Udał się do Beer i z obawy przed swoim bratem Abimelekiem tam zamieszkał”.
Bajka ta nie odpowiada w pełni rzeczywistej sytuacji mieszkańców Sychem, ponieważ oni nie chcieli, tak jak drzewa w bajce, obwołać królem kogoś spośród siebie, a pragnęli jedynie silnego przywódcy, który będzie bronił ich interesów. Myśl Jotama wyraża jego sprzeciw wobec instytucji monarchii w Izraelu. Broni on w ten sposób pamięci swojego ojca Gedeona, który nie przyjął godności królewskiej. Opowiadanie to miało poruszyć Sychemitów, których cechowało silne poczucie własnej niezależności. Jotam nie kończy jednak swojej mowy na symbolicznych obrazach. Mówi bardzo dobitnie o aktualnej sytuacji mieszkańców Sychem, którzy zapomnieli już o dobrodziejstwach, jakich doznali od Gedeona, i popierając bratobójcę Abimeleka, postąpili nieuczciwie. Zapewnia ich, że skoro uważają postępowanie króla za słuszne, to przez lata będą wraz z nim cieszyć się pokojem. Pozwala sobie na tę ironię, ponieważ wie, że wypowiedziane przez niego przekleństwo przeciwko Sychem (²⁰Jeśli jednak tak nie jest, niech ogień wyjdzie od Abimeleka i spali znaczniejszych mieszkańców Sychem oraz twierdzę Millo; i niech ogień wyjdzie od znaczniejszych mieszkańców Sychem, od twierdzy Millo, i pochłonie Abimeleka”.) szybko zacznie się spełniać.

Psalm (Ps 21 (20), 2-3. 4-5. 6-7 (R.: por. 2a))

Król się weseli z Twej potęgi, Panie

Panie, król się weseli z Twojej potęgi *
i z Twej pomocy tak bardzo się cieszy.
Spełniłeś pragnienie jego serca *
i nie odmówiłeś błaganiom warg jego.

Król się weseli z Twej potęgi, Panie

Pomyślne błogosławieństwo wcześniej zesłałeś na niego, *
szczerozłotą koronę włożyłeś mu na głowę.
Prosił Ciebie o życie, *
Ty go obdarzyłeś długimi dniami na wieki i na zawsze.

Król się weseli z Twej potęgi, Panie

Wielka jest jego chwała dzięki Twej pomocy, *
ozdobiłeś go dostojeństwem i blaskiem.
Gdyż błogosławieństwem uczyniłeś go na wieki, *
napełniłeś go radością Twojej obecności.

Król się weseli z Twej potęgi, Panie

Komentarz

Psalm 21. to psalm królewski, bo wysławia dzieła Boga dokonane w królu i przez niego. Opiekę i zwycięstwo zapewni władcy wytrwała ufność złożona w Bogu, który będzie go umacniał swoją łaską (⁸Gdyż król pokłada nadzieję w PANU, nie zachwieje się dzięki łasce Najwyższego.). Wrogowie króla zostaną wyniszczeni w ogniu Bożego gniewu (⁹Niech Twa ręka dosięgnie wszystkich Twoich wrogów, niech Twoja prawa ręka znajdzie tych, co Cię nienawidzą. ¹⁰Kiedy się objawisz, znajdą się jakby w piecu ognistym. PAN ich przerazi swym gniewem i pożre ich ogień. ¹¹Usuniesz z ziemi ich owoc, a ich potomstwo spośród ludzi. ¹²Bo przeciw Tobie zło zamierzyli, uknuli plan, lecz go nie spełnią. ¹³Ty ich zmusisz do ucieczki, gdy swój łuk skierujesz w ich stronę. ¹⁴PANIE, powstań w swej potędze, będziemy Ci śpiewać i wysławiać Twe dzieła!). Lud uczestniczy w radości swego władcy z odniesionego zwycięstwa i pragnie tę radość przedłużyć na wieki. W ten sposób psalm ukazuje początek radości zbawionych, którym jest zwycięstwo Chrystusa. Tylko Jego królestwo przetrwa na zawsze, bo nie należy do tego świata (J 18,36).

Aklamacja (Por. Hbr 4, 12)

Alleluja, alleluja, alleluja

Żywe jest słowo Boże i skuteczne,
zdolne osądzić pragnienia i myśli serca.

Alleluja, alleluja, alleluja

Ewangelia (Mt 20, 1-16)

Przypowieść o robotnikach w winnicy

Słowa Ewangelii według Świętego Mateusza

Jezus opowiedział swoim uczniom następującą przypowieść:

«Królestwo niebieskie podobne jest do gospodarza, który wyszedł wczesnym rankiem, aby nająć robotników do swej winnicy. Umówił się z robotnikami o denara za dzień i posłał ich do winnicy.

Gdy wyszedł około godziny trzeciej, zobaczył innych, stojących na rynku bezczynnie, i rzekł do nich: „Idźcie i wy do mojej winnicy, a co będzie słuszne, dam wam”. Oni poszli. Wyszedłszy ponownie około godziny szóstej i dziewiątej, tak samo uczynił.

Gdy wyszedł około godziny jedenastej, spotkał innych stojących i zapytał ich: „Czemu tu stoicie cały dzień bezczynnie?” Odpowiedzieli mu: „Bo nas nikt nie najął”. Rzekł im: „Idźcie i wy do winnicy”.

A gdy nadszedł wieczór, rzekł właściciel winnicy do swego rządcy: „Zwołaj robotników i wypłać im należność, począwszy od ostatnich aż do pierwszych”. Przyszli najęci około jedenastej godziny i otrzymali po denarze. Gdy więc przyszli pierwsi, myśleli, że więcej dostaną; lecz i oni otrzymali po denarze.

Wziąwszy go, szemrali przeciw gospodarzowi, mówiąc: „Ci ostatni jedną godzinę pracowali, a zrównałeś ich z nami, którzy znosiliśmy ciężar dnia i spiekotę”. Na to odrzekł jednemu z nich: „Przyjacielu, nie czynię ci krzywdy; czyż nie o denara umówiłeś się ze mną? Weź, co twoje, i odejdź. Chcę też i temu ostatniemu dać tak samo jak tobie. Czy mi nie wolno uczynić ze swoim, co chcę? Czy na to złym okiem patrzysz, że ja jestem dobry?” Tak ostatni będą pierwszymi, a pierwsi ostatnimi».

Komentarz

O księdze:

Sam tekst Ewangelii według św. Mateusza nie podaje imienia jej autora. Najstarsza tradycja( około I połowy II w.) przypisuje ją apostołowi Mateuszowi, który był poborcą podatkowym w Kafarnaum (Mt 9,9; 10,3; Mk 2,14; Łk 5,27.29). O profesji autora świadczą fachowe określenia dotyczące podatków oraz systemu monetarnego (Mt 17,24; 22,19). Ponadto w mowach Jezusa pojawiają się liczne wypowiedzi przeciwko faryzeuszom i nauczycielom Pisma. Dawny poborca podatkowy, którym gardzili faryzeusze, nie przez przypadek akcentuje ten aspekt nauki Chrystusa.
Uważa się, że pierwotnie Ewangelia została zredagowana w języku aramejskim lub hebrajskim. Powszechnie przyjmuje się, że powstała w Syrii (Antiochia), gdzie żyło wielu Żydów. Została ona napisana między 80 a 90 r.
Ewangelia ta powstała z myślą o wierzących, którzy wywodzili się z judaizmu. Jej tekst odzwierciedla tradycje aramejskie lub hebrajskie. Potwierdzeniem tego jest obecność wyrażeń (Mt 16,19; 18,18) i słów typowo semickich (mamona, hosanna), które autor rzadko tłumaczy na język grecki. Wspominając również zwyczaje żydowskie, zakłada ich znajomość u czytelników i w przeciwieństwie do ewangelistów Marka i Łukasza, nie uważa za konieczne, aby je wyjaśniać (Mt 15,1-3; por. Mk 7,3n).
W Ewangelii według św. Mateusza dostrzega się pięć wielkich przemówień Jezusa, które stanowią odniesienie do Pięcioksięgu Mojżeszowego. Ewangelia ta jest więc swego rodzaju Pięcioksięgiem chrześcijańskim, który zawiera Prawo nowego Izraela, czyli Kościoła. Prawodawcą nowego ludu Bożego jest Chrystus – nowy Mojżesz. Tematem przewodnim tych wypowiedzi jest królestwo Boże, jednak każda z nich podkreśla inny, szczególny jego aspekt: 1) Mowa programowa, kreśląca obraz doskonałego ucznia. Jezus ogłasza w niej nadejście królestwa Bożego (Mt 5 – 7); 2) Mowa misyjna, dotycząca głoszenia królestwa. Jezus zapowiada w niej także prześladowania (Mt 10); 3) Zbiór przypowieści o tajemnicy królestwa (Mt 13); 4) Mowa eklezjalna, w której Jezus określa reguły, na których powinny opierać się wzajemne relacje uczniów we wspólnocie (Mt 18); 5) Mowa eschatologiczna traktująca o czasach ostatecznych i o udoskonaleniu królestwa (Mt 24–25).
Autor Ewangelii, posługując się tytułami mesjańskimi odnoszonymi do Jezusa, kreśli Jego bardzo wyraźny portret. Od początku wykazuje, że Jezus jest Chrystusem (Mesjaszem), Synem Dawida oraz Synem samego Boga. Ewangelista z wielką troską stara się uzasadnić, że w Jezusie wypełniły się obietnice i zapowiedzi Starego Testamentu. Mocno akcentuje mesjańską godność Jezusa, z którą bardzo ściśle łączy się tytuł Syn Dawida. Odnosząc go do Jezusa, potwierdza, że to On jest oczekiwanym przez Żydów Mesjaszem. Tytuł Syn Boży podkreśla Boską naturę Jezusa, choć nie w każdym wypadku w sensie ścisłym oznacza on bóstwo Mistrza z Nazaretu. W tytule Syn Człowieczy zawiera się natomiast prawda, że Jezus jest kimś więcej niż zwykłym człowiekiem i żaden król ziemski nie może się z Nim równać. Tytuł ten łączy osobę Jezusa z cierpiącym Sługą Pana, znanym z pieśni Izajasza (autor dwukrotnie cytuje Pieśń o Słudze Pana: Iz 42,1 w Mt 3,17 oraz Iz 53,4 w Mt 8,17). Istotnym jest również odniesione do Chrystusa określenie Pan (greckie: Kyrios, stąd: Kyrie elejson), które potwierdza Jego Boską godność i wynikającą z niej zwierzchność nad całym światem.
Ewangelista, zestawiając życie Chrystusa z działalnością Mojżesza, chce pokazać, że Chrystus jest nowym Mojżeszem, ale znacznie potężniejszym od niego. Mojżesz wyprowadził lud z niewoli egipskiej – ziemskiej, politycznej. Chrystus natomiast wyprowadza ludzi z niewoli grzechu (Mt 1,21). Na kanwie porównania Chrystusa z Mojżeszem oparta jest polemika prowadzona przez autora ze starym ludem Bożym – Izraelem. Temat ten przedstawia w dwóch ujęciach: polemizuje z niewiernym ludem, krytykując jego partykularyzm, skrajny legalizm, przesadną dumę narodową i pewność siebie, oraz wskazuje, że miejsce niewiernego ludu zajmuje teraz nowy Izrael – Kościół Jezusa, czyli nowy lud Boży.
Cała Ewangelia według św. Mateusza koncentruje się wokół idei królestwa Bożego, które bierze swój początek w Chrystusie. Chronologicznie istnienie tego królestwa, czyli panowania Boga, dzieli się na trzy etapy: 1) jego inauguracja w osobie, słowach i czynach Chrystusa; 2) czas rozpoczynający się wraz ze Śmiercią i Zmartwychwstaniem Jezusa, a trwający do końca świata; 3) królestwo eschatologiczne w pełnym tego słowa znaczeniu. Idąc dalej, autor ukazuje związek, jaki istnieje pomiędzy tym królestwem a Kościołem, który jest wspólnotą nowego ludu Bożego.
Kościół jest wspólnotą Boga Ojca, Jezusa – Syna Bożego oraz braterską wspólnotą jego członków. W ujęciu Mateusza członkowie Kościoła nie stanowią jedności absolutnie równej. Dla wszystkich jednak celem jest spotkanie z Chrystusem, sprawiedliwym Sędzią, i wejście do królestwa niebieskiego. Z woli Chrystusa istnieje istotna różnica między Kolegium Dwunastu a resztą uczniów Jezusa. Osobiście i imiennie powołał On każdego z grupy Dwunastu (Mt 10,2-4), nauczał ich na osobności, im tylko powierzał niektóre tajemnice królestwa Bożego (Mt 13,10n) i objawiał swoje posłannictwo (Mt 17,1-9.19-21). Ustanowił ich fundamentem przyszłej wspólnoty Kościoła oraz przekazał swoje pełnomocnictwa. Ewangelista podkreśla również fakt, że szczególną rolę w Kolegium Dwunastu i w Kościele Jezus powierzył Szymonowi Piotrowi. Przytacza trzy (pomijane w innych Ewangeliach) wydarzenia, które potwierdzają przewodnią rolę Piotra w gronie apostołów: chodzenie po jeziorze (Mt 14,28-31), obietnica prymatu (Mt 16,17-19) i wpłacenie podatku przez Szymona za siebie i za Jezusa (Mt 17,24-27). Chrystus, nazywając go Piotrem, czyli Skałą (Mt 16,18), uczynił go swoim zastępcą i ustanowił fundamentem Kościoła.

O czytaniu:

Przypowieść Chrystusa ma dać odpowiedź na pytanie: Kto ma szansę skorzystania z łaski zbawienia? Bóg nie dzieli ludzi na klasy czy kategorie. Wszyscy mogą wejść do Jego królestwa, także ci, którzy przychodzą w ostatniej chwili. Ważne, aby każdy człowiek skorzystał z tej łaski. Przypowieść o robotnikach ostatniej godziny mówi, że wszyscy ludzie mogą należeć do królestwa Bożego. Żydów, którzy należą do niego od dawna, nie powinna oburzać decyzja Boga o zbawieniu pogan. Pretensje robotników z przypowieści są doskonałą ilustracją postawy tych, którzy zarzucali Jezusowi zbyt wielkie miłosierdzie wobec grzeszników i pogan. Także chrześcijanie są narażeni na taką pokusę. Można spotkać się z przekonaniem, że chrześcijanie mają przewagę nad niechrześcijanami. Wolą Boga jest zbawienie wszystkich ludzi. Czasami osiągają je ludzie w ostatniej chwili życia, choć wcześniej byli obojętni lub nawet wrogo usposobieni do Boga i wiary. Zbawienie, w jakim uczestniczą wraz z tymi, którzy byli wierni przez całe życie, powinno budzić w nas wdzięczność wobec miłosierdzia Boga i sprawiedliwości, która tak bardzo różni się od ludzkiej.